Վերջին հրապարակումները
Պատմություն
23 մարտի 2023
Գորիսում կրթական միջավայրի բարելավում Արգենտինայի աջակցությամբ
Ավելին
Պատմություն
23 մարտի 2023
ՄԱԿ ՓԳՀ-ն կազմակերպել էր ապաքաղաքացիության խնդրի լուծմանն ուղղված Աշխատանքային խմբի այս տարվա առաջին հանդիպումը
Ավելին
Պատմություն
21 մարտի 2023
ՄԱԿ Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունն օգնում է զարգացնել սերմերի համակարգի կառավարումը Հարավային Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի չորս երկրներում
Ավելին
Վերջին հրապարակումները
Կայուն զարգացման նպատակները Հայաստանում
Կայուն զարգացման նպատակները համաշխարհային կոչ են՝ վերացնելու աղքատությունը, պաշտպանելու շրջակա միջավայրը և կլիման, ինչպես նաև՝ ապահովելու, որ աշխարհում բոլոր մարդիկ ապրեն խաղաղ և բարեկեցիկ կյանքով։ Ստորև ներկայացված են այն նպատակները, որոնց ուղղությամբ Հայաստանում ՄԱԿ-ի թիմն աշխատում է՝
Պատմություն
13 մարտի 2023
ԱՐԱՐԱՏԲԱՆԿ-ը նշում է ՄԱԿ-ի «Գլոբալ պայմանագրին» միանալու մեկամյակը՝ վերահաստատելով հանձնառությունը Կայուն զարգացման նպատակներին
Սույն թվականի մարտի 3-ին ԱՐԱՐԱՏԲԱՆԿ-ի «Զարգացում» մասնաճյուղի հանդիսությունների սրահում տեղի ունեցավ ԱՐԱՐԱՏԲԱՆԿ-ի՝ ՄԱԿ-ի «Գլոբալ պայմանագիր» (UN Global Compact) միջազգային նախաձեռնությանը միանալու մեկամյակին նվիրված միջոցառումը։
Բացման խոսքով հանդես եկան ԱՐԱՐԱՏԲԱՆԿ-ի խորհրդի նախագահ Գրիգոր Հովհաննիսյանը և Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգողի պաշտոնակատար Նիլս Սքոթը։ Միջոցառմանը ներկա էին ՄԱԿ-ի և պետական հատվածի, միջազգային ֆինանսական հաստատությունների երևանյան և արտասահմանյան գրասենյակների, ՄԱԿ-ի Կանանց հզորացման սկզբունքների ծրագրի (Women Empowerment Programme) անդամ հանդիսացող տեղական և միջազգային ընկերությունների ներկայացուցիչները։
2022թ․-ին միանալով ՄԱԿ-ի «Գլոբալ պայմանագիր» միջազգային նախաձեռնությանը՝ ԱՐԱՐԱՏԲԱՆԿ-ը պատրաստակամություն է հայտնել ներառել ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման նպատակները իր գործունեության մեջ և գործել դրանց համաձայն։
«Գլոբալ պայմանագրի» տասը սկզբունքները բխում են Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրից, Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության՝ աշխատանքի հիմնարար սկզբունքների և իրավունքների մասին հռչակագրից, Շրջակա միջավայրի և զարգացման մասին Ռիոյի հռչակագրից և ՄԱԿ-ի Կոռուպցիայի դեմ կոնվենցիայից:
«Մենք հանձնառու ենք ՄԱԿ-ի «Գլոբալ պայմանագիրը» և դրա սկզբունքները դարձնել մեր ընկերության ռազմավարության, մշակույթի և առօրյա գործունեության մաս և ներգրավվել համագործակցային նախագծերում, որոնք առաջ են մղում ՄԱԿ-ի զարգացման ավելի լայն նպատակներ, մասնավորապես՝ Կայուն զարգացման նպատակները», - նշել է ԱՐԱՐԱՏԲԱՆԿ-ի խորհրդի նախագահ Գրիգոր Հովհաննիսյանը։
«ՄԱԿ-ի «Գլոբալ պայմանագիրը»՝ աշխարհում խոշորագույն կորպորատիվ կայունության նախաձեռնությունը, ապահովում է կորպորատիվ պատասխանատվության համընդհանուր շրջանակ և սահմանում է սկզբունքներ բիզնեսների պատասխանատու կառավարումն ուղղորդելու համար։ Միանալով ՄԱԿ-ի ընտանիքին ՄԱԿ-ի «Գլոբալ պայմանագրի» միջոցով, որը միավորում է 160 երկրում ավելի քան 12,000 ձեռնարկություններ և 3,000 շահույթ չհետապնդող կողմերի, ԱՐԱՐԱՏԲԱՆԿ-ը կարևոր հանձնառություն ունի Հայաստանում ամրապնդելու համագործակցային, փոխաջակցող միջավայրը՝ հանուն ավելի կայուն և ներառական ապագայի», - նշել է Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգողի պաշտոնակատար Նիլս Սքոթը։
Նախաձեռնության մասնակից են նաև աշխարհի մի շարք առաջատար բանկեր՝ Raiffeisen Bank International AG, Bank of America, British Business Bank, National Bank of Greece S.A., TBC Bank, Korea Development Bank, China Development Bank, Deutsche Bank AG։
ՄԱԿ-ի «Գլոբալ պայմանագրի» 10 սկզբունքներն են։
1 of 5
Պատմություն
01 փետրվարի 2023
ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունը շարունակում է աջակցել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության գոտուց տեղահանված բնակչությանը
ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունը (ՊԳԿ) Հայաստանում շարունակում է հրատապ աջակցություն տրամադրել նրանց, ովքեր տուժել են Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունից։ Այս անգամ, ելնելով ծրագրի շրջանակում անցկացված կարիքների գնահատման արդյունքներից, աջակցություն է տրամադրվել 2022թ․ օգոստոս-սեպտեմբեր ամիսներին Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության արդյունքում տեղահանված և Սյունիքի մարզում հաստատված 22 ընտանիքների։ Հրատապ աջակցության ծրագրի շրջանակում ՊԳԿ-ն 8700 կգ անասնակեր է տրամադրել 5 ընտանիքի և 6200 կգ թռչնակեր՝ 17 ընտանիքի։
«Այս ծրագիրն իրականացվում է ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության և Սննդամթերքի անվտանգության տեսչական մարմնի հետ համագործակցությամբ՝ նպատակ ունենալով արագ արձագանքել առկա բացերին և աջակցել կառավարության նախաձեռնություններին», - ասաց ՊԳԿ հայաստանյան ներկայացուցչի տեղակալ Գայանե Նասոյանը։ «Նմանատիպ ծրագրերն օգնում են տրամադրել հրատապ աջակցություն, ինչը խիստ անհրաժեշտ է, սակայն ավելի երկարաժամկետ հեռանկարում այդ ընտանիքներին ավելի շատ օգնություն է հարկավոր»։
Հրատապ աջակցության ծրագիրը մեկնարկել է 2021թ․ հունվարին՝ օգնելու 2020թ․ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության արդյունքում Հայաստան տեղափոխված խոցելի խմբերին։ Հիմնական նպատակը փխրուն իրավիճակում գտնվող բնակչության գոյության միջոցների ստեղծումը, պաշտպանությունն ու վերականգնումն էր: Ընդհանուր առմամբ ծրագրից օգտվել է Սյունիքի և Գեղարքունիքի մարզերում բնակվող 369 ընտանիք։
Ծրագրի շրջանակում տրամադրվել է խոշոր եղջերավոր անասունների համար կեր, ինչպես նաև սարքավորումներ և շինանյութ՝ կենդանիների համար ժամանակավոր կացարան կառուցելու նպատակով, ինչն ըստ շահառուների՝ կենսական նշանակություն է ունեցել։ Ավելին, տրամադրվել են անասնաբուժական ծառայություններ և դասընթացներ անցկացվել անասնապահական լավագույն փորձի վերաբերյալ, ներառյալ՝ կերակրման, պահման և առողջապահական խնամքի մասին։
Ծրագրի մեկնարկից ի վեր շահառուներին տրամադրվել է երկու տեսակի աջակցության փաթեթ․
Փաթեթ 1․ 94 տնային տնտեսությունների, որոնք կարողացել էին իրենց գյուղատնտեսական ակտիվները տեղափոխել Հայաստան և կարիքների գնահատման պահին ունեցել են մինչև հինգ խոշոր եղջերավոր անասուն, ընդհանուր առմամբ տրամադրվել է 168 620կգ համակցված կեր անասունների համար։
Փաթեթ 2․ 275 տնային տնտեսություններ, որոնք չեն կարողացել իրենց գյուղատնտեսական ակտիվները տեղափոխել Հայաստան, ստացել են 5503 կենդանի հավ և 90180 կգ թռչնակեր։
1 of 5

Պատմություն
18 հունվարի 2023
Հայաստանի Հանրապետությունը ստորագրում է երեխաների, երիտասարդների և կլիմայի գործողությունների մասին միջկառավարական հռչակագիր
Հայաստանը երեսունութերորդ երկիրն է աշխարհում և առաջինը Կովկասում, որը ստորագրում է այս հռչակագիրը։ Դրանով իսկ՝ Հայաստանը պարտավորվում է ապահովել երեխաների և երիտասարդների առաջնահերթությունների ընդգրկումը կլիմայի փոփոխությանն ուղղված գործողությունների մեջ:
«Այսօր կլիմայական փոփոխությունները ոչ միայն Հայաստանի, այլ ամբողջ աշխարհի համար դարձել են առաջնային, և երեխաններն ու երիտասարդները, ըստ էության, կլիմայական փոփոխությունների ամենախոցելի թիրախում են գտնվում: ՅՈւՆԻՍԵՖ–ի հետ այս հռչակագիրը էական փոփոխությունների հիմք կլինի ոլորտի մասին գիտելիքների, տեղեկատվության ստացման համար։ Այսօրվա մեր կատարած աշխատանքն ապագա սերնդին ավելի շատ իրազեկվածություն և ներառություն կապահովի։ Երիտասարդներն էլ հաճախ կլիմայական փոփոխությունների մասով իրենց լուծումներն են առաջարկում», – ասաց Սիմիդյանը։
Ավստրիական զարգացման գործակալության հայաստանյան գրասենյակի փոխտնօրեն Նորա Ալանակյանը ևս ողջունեց Հռչակագրի ստորագրումը՝ նշելով, որ այս փաստաթուղթը ցույց է տալիս Հայաստանի հանձնառությունը՝ ճանաչելու և հաշվի առնելու երեխաների և երիտասարդների կարիքներն ու իրավունքները, ինչպես նաև նրանց տեսլականը, երբ խոսքը վերաբերում է բոլոր մակարդակներում կլիմայի փոփոխությանն ուղղված քաղաքականությանը:
«Կլիմայի փոփոխության պատճառով բարձրացել է օդի միջին ջերմաստիճանը, և այն շարունակելու է բարձրանալ՝ հանգեցնելով ավելի կտրուկ եղանակային երևույթների, բերքի չորացման և նվազման ավելի հաճախակի դեպքերի և սակավաջրության ավելացման: Երեխաները ամենախոցելին են այս վտանգների նկատմամբ: Վերջին տարիներին ականատես ենք եղել, թե ինչպես են ավելի ու ավելի շատ երեխաներ և երիտասարդներ միավորվում գործողություններ իրականացնելու կոչերով։ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը գոհունակությամբ աջակցել է Հայաստանից երկու երիտասարդների մասնակցությունը COP27-ին՝ միանալու այդ ջանքերին: Իսկ այսօր շատ ուրախ եմ տեսնել, որ ՀՀ կառավարությունը ևս կարևորում է երեխաների և երիտասարդների ներգրավվածությունը կլիմայի փոփոխությանն ուղղված գործողությունների մեջ», - նշել է Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչ Քրիսթինե Վայգանդը:
Հռչակագրի նպատակներից մեկն է՝ ընդլայնել երեխաների և երիտասարդների մասնակցությունը կլիմայի փոփոխության մեղմացման և հարմարվողականությանն ուղղված գործընթացներում՝ կլիմայի փոփոխության և շրջակա միջավայրի վերաբերյալ ավելի շատ կրթելու, ինչպես նաև անհրաժեշտ գիտելիքի և հմտությունների ձեռքբերման միջոցով արտակարգ իրավիճակներում իրենց պաշտպանելու և ավելի կայուն ապագային նպաստելու համար:
Ստորագրման արարողությանը ներկա էին Հայաստանից COP 27-ին մասնակցած երկու երիտասարդ պատվիրակներ՝ Նարեկ Օհանյանը և Երազիկ Հովեյանը, որոնք նաև ներկայացել էին որպես կլիմայի հարցերով բարձր մակարդակի երիտասարդական չեմպիոններ Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանից:
«Կլիմայական ճգնաժամը երեխայի իրավունքների ճգնաժամ է, ջրի անապահովությունը ևս երեխայի իրավունքների ճգնաժամ է: Գաղտնիք չէ, որ մոլորակի վրա մարդկային գործողությունները հանգեցրել են մեր այսօրվա իրականությանը: Հետևաբար՝ լուծումը նույնպես պետք է սկսվի մեզնից յուրաքանչյուրից: Եկեք փոխենք ինքներս մեզ, այլ ոչ թե կլիման: Այնուամենայնիվ, դա անելու համար մենք պետք է ապահովենք կլիմայի փոփոխության վերաբերյալ համապարփակ և համընդհանուր կրթություն, ինչպես նաև կլիմայական գրագիտություն բոլորի համար՝ համապատասխան ֆինանսավորմամբ: Կառավարությանն ուղղված մեր կոչն է՝ հաշվի առնել երիտասարդների ձայնը, անել հնարավորը՝ բոլոր տարիքային խմբերի մարդկանց գիտելիքներ, հմտություններ, արժեքներ և համապատասխան վերաբերմունք սերմանելու՝ կլիմայի փոփոխության հետևանքով սպառնալիքներին դիմակայելու համար»,- նշել են Նարեկն ու Երազիկը։
Ավստրիական զարգացման գործակալության աջակցությամբ, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը համագործակցելու է ՀՀ շրջակա միջավայրի, ինչպես նաև կրթության, գիտության, սպորտի և մշակույթի նախարարությունների և այլ գործընկերների հետ՝ շարունակելու դպրոցների ուսուցիչների վերապատրաստումը կլիմայի փոփոխության և բնապահպանական խնդիրների վերաբերյալ, բարելավելու դպրոցական ծրագրերը և մշակելու ուսումնական նյութեր, որոնք արդյունավետորեն կներգրավեն աշակերտներին՝ կլիմայի փոփոխությունը մեղմելու համար: Այս ամենը՝ տեղական իշխանությունների և ընդհանուր առմամբ համայնքի հետ համագործակցությամբ:
1 of 5
Պատմություն
30 դեկտեմբերի 2022
ԱՀԿ-ն աջակցում է Հայաստանին` համավարակի և հակամարտության պատճառով առաջացած վերականգնողական կարիքների հասցեագրման գործում
ԱՀԿ եվրոպական տարածաշրջանային գրասենյակն աջակցում է Հայաստանին վերականգնողական ոլորտի և աջակցող տեխնոլոգիաների ազգային ռազմավարական գործողությունների պլանի մշակման գործընթացում։ COVID-19-ով և 2020թ․-ի Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությամբ պայմանավորված՝ վերջին տարիներին կտրուկ աճել է վերականգնողական ծառայությունների կարիքը։ Աջակցող տեխնոլոգիաների միջոցով վերականգնումը ծախսերի տեսանկյունից հաճախ առավել արդյունավետ է և օգնում է հասնել ու պահպանել հիվանդի բուժման լավագույն արդյունքը։
Ըստ ԱՀԿ եվրոպական տարածաշրջանի վերջին զեկույցի՝ Հայաստանում բնակչության ավելի քան 40%-ի առողջական վիճակը ենթադրում է վերականգնողական խնամքի անհրաժեշտություն։ Անձը կարող է օգտվել վերականգնողական խնամքի հնարավորությունից, երբ ծերության կամ առողջական վիճակի պատճառով առօրյա ֆիզիկական, մտավոր և սոցիալական գործունեության մեջ ունի սահմանափակումներ։ Վերականգնողական ծառայությունները աջակցում են օպտիմալ գործունեությանը, կյանքի որակի բարելավմանը, արտադրողականության բարձրացմանը և առավելագույնի են հասցնում բժշկական այլ միջամտությունների արդյունավետությունը և ազդեցությունը։
Վերջին երկու տարվա ընթացքում ԱՀԿ-ն աջակցել է Հայաստանի ջանքերին՝ բոլոր տեսանկյուններից ամրապնդելու վերականգնողական ծառայությունները և աջակցող տեխնոլոգիաները։ Սերտորեն համագործակցելով ՀՀ առողջապահության նախարարության հետ՝ ԱՀԿ-ն տրամադրել է տեխնիկական աջակցություն երկրում վերականգնողական իրավիճակի գնահատման գործում՝ ներառյալ չբավարարված կարիքները, ինչպես նաև արտակարգ իրավիճակներին արձագանքելու կարողությունը։
Ազգային ռազմավարական գործողությունների պլան
«Բժշկական ծառայություններին հասանելիության ապահովումը ներառում է նաև վերականգնողական ծառայություններին հասանելիությունը»,- ասել է Առողջապահության փոխնախարար Արմեն Նազարյանը։ «Հայաստանի ներկայիս վերականգնողական համակարգը բավական մրցունակ է և զարգացման ներուժ ունի։ Առողջապահության նախարարությունը աշխատում է ապահովել վերականգնողական ծառայությունների հասանելիությունը երկրի ներսում նաև մարզային մակարդակով։ Մենք բարձր ենք գնահատում ԱՀԿ-ի հանձնառությունը՝ աջակցելու Հայաստանում վերականգնողական ծառայությունների զարգացման և մարզային հասանելիության ապահովման պետական ծրագրերին»։
ԱՀԿ փորձագիտական թիմը վերջերս այցելեց Հայաստան՝ գնահատելու վերականգնողական ոլորտի իրավիճակը՝ կիրառելով վերականգնողական իրավիճակի համակարգային գնահատման ԱՀԿ ստանդարտացված գործիքը (”STARS”)։ Փորձագիտական թիմն այցելեց վերականգնողական ծառայություններ մատուցող առողջապահական հաստատություններ և աջակցող միջոցներ տրամադրող ընկերություններ, հանդիպումներ և ֆոկուս-խմբային քննարկումներ անցկացրեց կառավարության, մասնագիտական ասոցիացիաների, կրթական հաստատությունների, միջազգային գործընկերների և վերականգնողական ծառայություններից օգտվող անձանց հետ։
Գնահատման նախնական արդյունքները և առաջարկությունները մանրամասն քննարկվել են Առողջապահության նախարարության հետ և ներկայացվել միջոլորտային աշխատաժողովում: Կարիքների համապարփակ գնահատման արդյունքները կօգտագործվեն Հայաստանում վերականգնողական ոլորտի և աջակցող տեխնոլոգիաների հետագա զարգացման համար և նոր ազգային ռազմավարական գործողությունների պլանի հիմք կհանդիսանան։
Նախապատմություն
Հայաստանն ԱՀԿ եվրոպական տարածաշրջանի 6 երկրներից մեկն է, որին ներկայումս աջակցում է ԱՄՆ ՄԶԳ-ն վերականգնման և աջակցող տեխնոլոգիաների հնգամյա ծրագրի շրջանակներում։ Ծրագրի նպատակն է ստեղծել արդյունավետ վերականգնողական ցանցեր լայնորեն տարածել վերականգնողական ոլորտի քաղաքականությանն առնչվող տեղեկատվությունը, ընդլայնել որակյալ վերականգնողական ծառայությունների մատուցման ծավալը և նպաստել Առողջապահության նախարարության կառավարման ու պլանավորման զորեղացմանը՝ շեշտը դնելով աշխատուժի որակի լավարկման վրա։
1 of 5

Պատմություն
30 դեկտեմբերի 2022
Շվեյցարիան աջակցում Է ՊՀԾ-Ին Հայաստանի սահմանամերձ համայնքների կայունության և տնտեսական վերականգնման համար
ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրը (ՊՀԾ) ողջունում է Շվեյցարիայի կառավարության՝ 1 միլիոն ԱՄՆ դոլարի ներդրումը՝ Հայաստանի սահմանամերձ համայնքների դիմակայունությունը բարելավելու և երկարաժամկետ տնտեսական աջակցություն տրամադրելու համար։ Շվեյցարիայի Զարգացման Գործակալության (ՇԶԳ) միջոցով հաստատված օժանդակության շնորհիվ՝ ՊՀԾ-ն ուղղակիորեն աջակցություն կցուցաբերի 15 սահմանամերձ համայնքներում բնակվող 3000 մարդու։
«Վերջին երկու տարիները հատկապես ծանր են եղել Հայաստանի սահմանամերձ համայնքներում ապրող մարդկանց համար։ Շվեյցարիայի կառավարությունից ստացված ներդրումը կարևոր է 2022 թ․-ի սեպտեմբերին տեղի ունեցած ռազմական գործողություններից տուժած հազարավոր մարդկանց աջակցելու համար», - նշել է ՊՀԾ հայաստանյան գրասենյակի տնօրենի պաշտոնակատար Նաննա Սկաուն և հավելել, - «ՊՀԾ-ն շարունակելու է աշխատել իր գործընկերների և Հայաստանի կառավարության հետ՝ ավելի շատ մարդկանց աջակցելու և համոզված լինելու համար, որ ոչ ոք չի անտեսվել»։
Վերջին տարիներին սահմանամերձ համայնքներում բնակվող շատ ընտանիքներ բախվել են մեծ դժվարությունների՝ իրենց պարենային և այլ կենցաղային կարիքները հոգալու համար։ Մարդկանց մեծ մասը դեռևս շարունակում է ապավինել որևէ տեսակի սոցիալական աջակցության՝ այդ կարիքները հոգալու նպատակով։
Շվեյցարիայի կողմից ստացված նվիրատվությունը կօգնի ՊՀԾ-ին մարդասիրական օգնություն տրամադրել Սյունիքի, Գեղարքունիքի և Վայոց Ձորի մարզերում բնակվող հակամարտությունից տուժած և սոցիալապաես անապահով բնակչությանը։ Վերջին հակամարտությունների և ցնցումների հետևանքով առաջացած դժվարությունները հաղթահարելու նպատակով՝ ՊՀԾ-ն և գործընկերները երկարաժամկետ տնտեսական վերականգնման համար օժանդակություն կտրամադրեն կարիքի մեջ գտնվող անձանց՝ հոգեսոցիալական ծառայությունների և ֆինանսական աջակցության տեսքով։
«Շվեյցարիան անհրաժեշտության ժամանակ Հայաստանին մարդասիրական օգնություն տրամադրելու երկարամյա ավանդույթ ունի, որը սկիզբ է առել դեռևս 1988 թ․-ի Սպիտակի երկրաշարժի ժամանակ», - ՊՀԾ-ի և ՇԶԳ-ի միջև ծրագրի մեկնարկն ազդարարող պաշտոնական արարողության ժամանակ նշել է Հայաստանում Շվեյցարիայի Համադաշնության արտակարգ և լիազոր դեսպան Լուկաս Ռոզենկրացը։
Վերջին երկու տարիներին Հայաստանը բախվել է մեծ մարտահրավերների՝ սոցիալ-տնտեսական բարեփոխումներ իրականացնելու տեսանկյունից։ Որոշ լուրջ ցնցումներ, ինչպիսիք են ՔՈՎԻԴ-19-ը, ԼՂ հակամարտությունը ու Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև վերջին ռազմական գործողությունները բարձրացրել են աղքատության ցուցանիշն ու հազարավոր մարդկանց դարձրել պարենապես անապահով։
ՊՀԾ-ն շարունակելու է սերտորեն համագործակցել տարբեր նախարարությունների հետ՝ ամուր սոցիալական պաշտպանության համակարգ ստեղծելու համար՝ համայնքների պատրաստվածությունը տարբեր ցնցումների և ճգնաժամերի արձագանքման գործում բարելավելու նպատակով։
1 of 5

Պատմություն
27 մարտի 2023
ՄԱԿ ՓԳՀ-ն կազմակերպել էր ապաքաղաքացիության խնդրի լուծմանն ուղղված Աշխատանքային խմբի այս տարվա առաջին հանդիպումը
2023 թ․ մարտի 23-ին, ՄԱԿ-ի Փախստականների գործակալությունը (ՄԱԿ ՓԳՀ) կազմակերպել էր քաղաքացիություն չունեցող անձանց խնդիրների լուծմանն ուղղված Աշխատանքային խմբի այս տարվա առաջին հանդիպումը, որին մասնակցում էին պետական մարմինների, քաղաքացիական հասարակության և կրթության ոլորտի ներկայացուցիչներ և իրավաբան-փորձագետներ, որոնք համագործակցում են ՄԱԿ ՓԳՀ-ի հետ «Ես պատկանո՛ւմ եմ» (#IBELONG)՝ ապաքաղաքացիությանը վերջ դնելու քարոզարշավի շրջանակում։
Իր բացման խոսքում՝ Հայաստանում ՄԱԿ ՓԳՀ-ի նորանշանակ ներկայացուցիչ տ-ն Կավիտա Բելանին ողջունեց մասնակիցներին` ցանկանալով արդյունավետ քննարկում և շնորհակալություն հայտնեց ամուր և կառուցողական համագործակցության համար։ Տ-ն Բելանին նաև բարձր գնահատեց Աշխատանքային խմբի միահամուռ ջանքերը ապաքաղաքացիության խնդրի լուծմանն ուղղված օրենսդրական փոփոխություններ մշակելու և առաջարկելու համար։
Անդրադառնալով #IBELONG գլոբալ քարոզարշավին՝ տ-ն Բելանին հիշատակեց Աշխատանքային խմբի նախաձեռնությունները՝ ևս մեկ անգամ ընդգծելով քաղաքացիության և արժանապատիվ կյանքի իրավունքի կարևորությունը Հայաստանի և աշխարհի բոլոր մարդկանց համար։
«ՄԱԿ ՓԳՀ-ն՝ ապաքաղաքացիության կանխարգելման և կրճատման իր մանդատի ներքո համագործակցում է պետությունների և համայնքների հետ ջանալով ստեղծել մի աշխարհ, որտեղ յուրաքանչյուրը կարող է ասել․ «Ես պատկանո՛ւմ եմ»»։
Ողջունելով ՄԱԿ ՓԳՀ ներկայացուցչին և հանդիպման մյուս մասնակիցներին՝ ՀՀ Ներքին գործերի նախարարության Միգրացիայի և քաղաքացիության ծառայության Անձնագրային և վիզաների վարչության պետի տեղակալ տ-ն Մարիամ Գևորգյանը ներկայացրեց «Օտարերկրացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց մասին օրենքի» նախագծին վերաբերող թարմացված տեղեկություն և քաղաքացիություն չունեցող անձանց վիճակագրությունը, որին հաջորդեցին ակտիվ քննարկում ու հարցուպատասխան։
Հանդիպման ընթացքում ՄԱԿ ՓԳՀ իրավաբանական բաժնի ղեկավարի տեղակալ տ-ն Սուսաննա Գրիգորյանը մասնակիցներին ներկայացրեց ՄԱԿ ՓԳՀ-ի 2023-2024 թվականների Ապաքաղաքացիության գործողությունների ծրագիրը, անցած տարիներին արձանագրված հիմնական ձեռքբերումները և ապաքաղաքացիության կանխարգելման Հայաստանի լավագույն փորձը։ Տ-ն Գրիգորյանը նաև խմբին տեղեկացրեց ապաքաղաքացիության վերաբերյալ դասընթացների մասին, հատկանշելով Սանռեմոյի Հումանիտար իրավունքի միջազգային ինստիտուտի կողմից տրամադրվող ապաքաղաքացիության թեմայով առցանց դասընթացի մասին, որին՝ ՄԱԿ-ի Փախստականների գործակալության օժանդակությամբ ներկա պահին մասնակցում էին ՄԱԿ ՓԳՀ գործընկեր կազմակերպություններից մի խումբ իրավաբան-փորձագետներ։ Տ-ն Գրիգորյանը տեղեկացրեց նաև պետական մարմինների, հասարակական կազմակերպությունների, իրավաբան-փորձագետների և դասախոսների համար հասանելի այլ հնարավորությունների մասին։
«Առաքելություն Հայաստան» ՀԿ-ի փոխնախագահ տ-ն Ալլա Հարությունյանն իր հերթին աշխատանքային խմբին ներկայացրեց ՄԱԿ ՓԳՀ-ի հետ համագործակցությամբ՝ ապաքաղաքացիության խնդրի լուծմանն ուղղված ծրագրի ձեռքբերումները և առաջիկա քայլերը: Տ-ն Հարությունյանը տեղեկացրեց նաև ԱՄՆ դեսպանության «Ջուլիա Թաֆթ» հիմնադրամի կողմից ֆինանսավորվող և «Առաքելություն Հայաստան» ՀԿ-ի կողմից արդյունավետ կերպով իրականացվող, ապաքաղաքացիության վերացմանն ուղղված ծրագրի մասին։
Միջոցառման ընթացքում ՄԱԿ ՓԳՀ աշխատակից տ-ն Անահիտ Հայրապետյանը ներկայացրեց #IBELONG քարոզարշավի առցանց հարթակը և պատմեց քաղաքացիություն չունեցող անձանց անցած ճանապարհի և հաջողությունների մասին, ցուցադրեց թեմատիկ տեսանյութեր և լուսանկարների շարք՝ կարևորելով Աշխատանքային խմբի անգնահատելի դերը Հայաստանում ապաքաղաքացիության կանխարգելման և կրճատման գործում։ Ինչպես ցուցադրված ֆիլմի հերոսուհին՝ նախկին փախստական մի կին արտահայտվեց․
«Երեսուն տարի շարունակ՝ անցնելով դժվարությունների և զրկանքների միջով, հիմա ես Հայաստանի քաղաքացի եմ, ապրում եմ արժանապատիվ կյանքով, իմ տանը, իմ երկրում, որին ես պատկանում եմ։»
1 of 5
Պատմություն
28 մարտի 2023
Գորիսում կրթական միջավայրի բարելավում Արգենտինայի աջակցությամբ
Մարտի 23-ին Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչ Քրիսթինե Վայգանդը և Արգենտինայի դեսպան Մարիանո Վերգարան այցելել են Սյունիքի մարզ՝ ծանոթանալու Արգենտինայում «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի աջակցությամբ իրականացվող մի շարք ծրագրերին։ Նրանց էր միացել «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի ծրագրերի ղեկավար Զարուհի Ազնաուրյանը, Արգենտինայի հայ համայնքի թղթակից և ներկայացուցիչ Լեոնարդո Մումջյանը և Հայ օգնության ֆոնդի փոխտնօրեն Մարգարիտ Փիլիպոսյանը։
Միասին նրանք այցելեցին Գորիսի թիվ 2 դպրոց, որտեղ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը դպրոցական կահույք էր տրամադրել դասասենյակների, դպրոցի գրադարանի և հաշմանդամություն ունեցող աշակերտների համար նախատեսված վերականգնողական սենյակի համար՝ այդպիսով բարելավելով շուրջ 400 աշակերտի կրթական միջավայրը: Այս նախաձեռնության արդյունքում Սյունիքի մարզի հինգ դպրոցներ նման աջակցություն են ստացել:
Այցի ընթացքում հանդիպում է տեղի ունեցել Գորիսի քաղաքապետ Առուշ Առուշանյանի և Գորիսի փոխքաղաքապետ Իրինա Յոլյանի հետ. կողմերը քննարկել են Արգենտինայի աջակցությամբ Սյունիքում իրականացվող ծրագրերի առաջընթացը, ինչպես նաև հումանիտար իրավիճակը և երեխաների ու նրանց ընտանիքների կարիքները։ «Չնայած հեռավորությանը՝ Արգենտինայի հայերը շատ կապված են իրենց նախնիների երկրի հետ և անհանգստացած ստեղծված իրավիճակով, որը շատ ընտանիքների վրա է ազդել: Արգենտինան պատրաստ է աջակցել երեխաների և նրանց ընտանիքների վիճակի բարելավմանն ուղղված ծրագրերին: Այսօր անձամբ տեսա մի շարք ոլորտներում համատեղ աշխատանքի արդյունքները», - նշել է Հայաստանում Արգենտինայի դեսպան Մարիանո Վերգարան։ Պատվիրակությունն այցելել է նաև Գորիսի թիվ 5 մանկապարտեզ, ուր հաճախում է 3-5 տարեկան 120 երեխա: Մանկապարտեզը վերանորոգվել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի կողմից Գորիսի քաղաքապետարանի և ՀՕՖ-ի հետ համագործակցությամբ։ Մանկապարտեզն ավելի քան 50 տարի չէր վերանորոգվել, իսկ շենքի տանիքն արդեն վնասվել էր, ինչը վտանգի էր ենթարկում երեխաներին: Վերանորոգման շրջանակում շենքն այժմ ունի ջեռուցման նոր համակարգ, կոյուղի, բարեկարգված և գործող կաթսայատուն, վերանորոգված չորս խմբասենյակներ, միջանցքներ, միջոցառումների սրահ, ճաշարան, սննդի պահեստ և նոր տանիք։ Բարեկարգման արդյունքում մանկապարտեզը կարողացավ դռները բացել երեխաների նոր խմբի համար՝ հնարավորություն ստեղծելով մանկապարտեզ հաճախել ավելի շատ` արդեն 150 երեխայի։
Պատվիրակությունն այցելեց նաև Վերիշեն գյուղի մշակույթի և արվեստի հին տուն, որտեղ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը գործընկերների հետ կաշխատի երիտասարդական կենտրոնի հիմնման և վերանորոգման ուղղությամբ՝ խթանելու Վերիշեն և Գորիս համայնքների դեռահասների քաղաքացիական ակտիվությունը և նպաստելու ոչ ֆորմալ կրթության ընդլայմանը: «Արգենտինայի հայ համայնքի աջակցությունը ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ին հնարավորություն տվեց ընդլայնել իր ծրագրերը Սյունիքի մարզում՝ հանուն տարբեր տարիքային խմբերի երեխաների: Այս տարի ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության և տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ համագործակցությամբ մենք աշխատելու ենք նաև Շիրակի մարզում՝ Արթիկում երիտասարդական կենտրոն հիմնելու, ինչպես նաև Գյումրիում երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի վերանորոգման ուղղությամբ»,- ամփոփեց Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչ Քրիսթինե Վայգանդը։
Միասին նրանք այցելեցին Գորիսի թիվ 2 դպրոց, որտեղ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը դպրոցական կահույք էր տրամադրել դասասենյակների, դպրոցի գրադարանի և հաշմանդամություն ունեցող աշակերտների համար նախատեսված վերականգնողական սենյակի համար՝ այդպիսով բարելավելով շուրջ 400 աշակերտի կրթական միջավայրը: Այս նախաձեռնության արդյունքում Սյունիքի մարզի հինգ դպրոցներ նման աջակցություն են ստացել:
Այցի ընթացքում հանդիպում է տեղի ունեցել Գորիսի քաղաքապետ Առուշ Առուշանյանի և Գորիսի փոխքաղաքապետ Իրինա Յոլյանի հետ. կողմերը քննարկել են Արգենտինայի աջակցությամբ Սյունիքում իրականացվող ծրագրերի առաջընթացը, ինչպես նաև հումանիտար իրավիճակը և երեխաների ու նրանց ընտանիքների կարիքները։ «Չնայած հեռավորությանը՝ Արգենտինայի հայերը շատ կապված են իրենց նախնիների երկրի հետ և անհանգստացած ստեղծված իրավիճակով, որը շատ ընտանիքների վրա է ազդել: Արգենտինան պատրաստ է աջակցել երեխաների և նրանց ընտանիքների վիճակի բարելավմանն ուղղված ծրագրերին: Այսօր անձամբ տեսա մի շարք ոլորտներում համատեղ աշխատանքի արդյունքները», - նշել է Հայաստանում Արգենտինայի դեսպան Մարիանո Վերգարան։ Պատվիրակությունն այցելել է նաև Գորիսի թիվ 5 մանկապարտեզ, ուր հաճախում է 3-5 տարեկան 120 երեխա: Մանկապարտեզը վերանորոգվել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի կողմից Գորիսի քաղաքապետարանի և ՀՕՖ-ի հետ համագործակցությամբ։ Մանկապարտեզն ավելի քան 50 տարի չէր վերանորոգվել, իսկ շենքի տանիքն արդեն վնասվել էր, ինչը վտանգի էր ենթարկում երեխաներին: Վերանորոգման շրջանակում շենքն այժմ ունի ջեռուցման նոր համակարգ, կոյուղի, բարեկարգված և գործող կաթսայատուն, վերանորոգված չորս խմբասենյակներ, միջանցքներ, միջոցառումների սրահ, ճաշարան, սննդի պահեստ և նոր տանիք։ Բարեկարգման արդյունքում մանկապարտեզը կարողացավ դռները բացել երեխաների նոր խմբի համար՝ հնարավորություն ստեղծելով մանկապարտեզ հաճախել ավելի շատ` արդեն 150 երեխայի։
Պատվիրակությունն այցելեց նաև Վերիշեն գյուղի մշակույթի և արվեստի հին տուն, որտեղ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը գործընկերների հետ կաշխատի երիտասարդական կենտրոնի հիմնման և վերանորոգման ուղղությամբ՝ խթանելու Վերիշեն և Գորիս համայնքների դեռահասների քաղաքացիական ակտիվությունը և նպաստելու ոչ ֆորմալ կրթության ընդլայմանը: «Արգենտինայի հայ համայնքի աջակցությունը ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ին հնարավորություն տվեց ընդլայնել իր ծրագրերը Սյունիքի մարզում՝ հանուն տարբեր տարիքային խմբերի երեխաների: Այս տարի ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության և տեղական ինքնակառավարման մարմինների հետ համագործակցությամբ մենք աշխատելու ենք նաև Շիրակի մարզում՝ Արթիկում երիտասարդական կենտրոն հիմնելու, ինչպես նաև Գյումրիում երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնի վերանորոգման ուղղությամբ»,- ամփոփեց Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչ Քրիսթինե Վայգանդը։
1 of 5

Պատմություն
23 մարտի 2023
ՄԱԿ Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունն օգնում է զարգացնել սերմերի համակարգի կառավարումը Հարավային Եվրոպայի և Կենտրոնական Ասիայի չորս երկրներում
ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության (ՊԳԿ) նախաձեռնությամբ Երևանում անցկացված քառօրյա դասընթացի թեմաներն էին սերմերի որակի կառավարումը, սերմերին առնչվող քաղաքականության շրջանակները և սերմերի որակի ապահովման ու հավաստագրման սկզբունքները։ Մարտի 17-ին ավարտված այս դասընթացին մասնակցել են Հայաստանի, Ղրղզստանի, Տաջիկստանի և Հյուսիսային Մակեդոնիայի պետական քաղաքականություն մշակողներն ու մասնագետները։
Բոլոր չորս երկրներն էլ բախվում են նույնանման խնդիրների, ներառյալ՝ սերմերի արտադրության, բաշխման և որակի ապահովման համակարգերում առկա բացերն ու այլ խոչընդոտները, որոնք արդյունք են սերմերի պատշաճ քաղաքականության բացակայության:
«Այս խնդիրներին արձագանքելու նպատակով աջակցություն է տրամադրվում երկրների սերմերի համակարգի կատարելագործմանը ծրագրերի միջոցով՝ ընդլայնելով պետական կարողությունները տնկանյութի և սերմացուի հավաստագրման, որակի վերահսկման նպատակով լաբորատոր փորձարկումների իրականացման, նոր սորտերի փորձարկման մեթոդոլոգիաների մշակման և ադապտացման, ինչպես նաև երկրների միջև համագործակցության և գիտելիքների փոխանակման խթանման առումով», - ասաց ՊԳԿ-ի գյուղատնտեսության տարածաշրջանային մասնագետ Տանյա Սանտիվանեզը:
Կազմակերպված դասընթացն ընդգրկել է սերմերի համակարգի կառավարման և հարակից այնպիսի թեմաների մասին տեղեկատվություն, ինչպիսիք են առկա իրավական բազան, սերմերի գրանցումը, ինչպես նաև դրանց հավաստագրումն ու փորձարկումը: Դասընթացը ներառել է նաև սերմերի լաբորատոր փորձարկում և այցելություն Գյումրու սելեկցիոն կայան և Գեղարքունիքի մարզի սերմարտադրությամբ զբաղվող ֆերմերային տնտեսություններ: Այս նախաձեռնությանն աջակցել է ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության «Գյուղատնտեսական հետազոտությունների և հավաստագրման կենտրոն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպությունը։
ՊԳԿ-ն առաջատար դեր է խաղում պարենի և գյուղատնտեսության համար բույսերի գենետիկական ռեսուրսների պահպանման և կայուն օգտագործման ամրապնդման գործում՝ սերմերի վերաբերյալ քաղաքականության խթանման, տեխնիկական աջակցության և իրազեկության բարձրացման միջոցով: Նշված դասընթացը կազմակերպվել էր ՊԳԿ-ի «Գյուղատնտեսության ոլորտում կլիմայի կայունության բարձրացման համար նպաստավոր պայմանների ստեղծում» ծրագրի շրջանակում, որի նպատակն է բարելավել սերմերի համակարգերը և զարգացնել սերմերի կառավարման ազգային կարողությունները վերոնշյալ երկրներում: Ծրագրի նպատակներից է նաև կլիմայի նկատմամբ դիմակայուն սերմերի համակարգերի հզորացման համար սերմերի արտադրության ոլորտում մասնագետների և արտադրողների կարողությունների զարգացման միջոցով խթանել բարձրորակ սերմերի արտադրությունն ու օգտագործումը:
2020թ․ գարնանը ծրագրի մեկնարկից ի վեր Հայաստանում իրականացվել են մի շարք աշխատանքներ, ներառյալ․
Հայաստանի սերմերի համակարգին վերաբերող օրենսդրության ուսումնասիրություն,
Սերմերի համակարգի գնահատում «Գյուղատնտեսական հետազոտությունների և հավաստագրման կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի հետ համագործակցությամբ,
Սերմերի համակարգի, ֆերմերային տնտեսությունների վրա հիմնված մոտեցումների և կլիմայի նկատմամբ կայուն գյուղատնտեսական գործունեության տվյալների վերլուծության մասին զեկույցի մշակում,
Երկու մարզերում սերմերի բազմացման վերապատրաստման դասընթացների անցկացում,
Սերմերի հավաստագրման և աճեցման կարողությունների զարգացման նպատակով փորձագետների ուսումնական այց և դասընթացներ։
1 of 5

Պատմություն
22 մարտի 2023
Կավիտա Բելանին հավատագրման նամակ հանձնեց ԱԳՆ-ին
Մարտի 17-ին ՄԱԿ Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի հայաստանյան գրասենյակի նորանշանակ ղեկավար Կավիտա Բելանին իր նշանակման վերաբերյալ հավատարմագրման նամակն է հանձնել ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալ Վահե Գևորգյանին:
Վահե Գևորգյանը շնորհավորել է տիկին Բելանիին նշանակման կապակցությամբ և վստահություն հայտնել, որ վերջինիս ղեկավարությամբ գրասենյակի հետ համագործակցությունն էլ ավելի կամրապնդվի:
Զրուցակիցներն անդրադարձել են տարածաշրջանում տեղի ունեցած վերջին զարգացումներին, ինչպես նաև փախստականների, ներքին տեղահանվածների, միգրացիայի հարցերում ՀՀ առաջնայնություններին և ոլորտին առնչվող այլ խնդիրների:
ՀՀ ԱԳ նախարարի տեղակալը կարևորել է ՄԱԿ-ի Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի ներգրավումը Լեռնային Ղարաբաղում հայ տեղահանված անձանց վերադարձի ապահովման գործում՝ 2020թ. նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության համաձայն:
***
Սկզբնաղբյուրը՝ https://www.mfa.am/hy/press-releases/2023/03/17/dfmvg.UN/1192
1 of 5

Պատմություն
17 մարտի 2023
Ստորագրվեց եռակողմ միջազգային հուշագիր՝ ժողովրդագրության ոլորտում համագործակցության վերաբերյալ
Այսօր ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի հայաստանյան գրասենյակը, ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը և Ավստրիայում տեղակայված Կիրառական համակարգերի վերլուծման միջազգային ինստիտուտը (ԿՀՎՄԻ) Լաքսենբուրգում կնքեցին փոխըմբռնման եռակողմ հուշագիր։ Հուշագրի ընդհանուր նպատակն է խորհրդատվություն տրամադրել Հայաստանի կառավարությանը, մասնավորապես ՀՀ ԱՍՀՆ-ին՝ երկրի ներկա ժողովրդագրական մտահոգությունների վերաբերյալ:
Հուշագիրը ստորագրեցին ՄԱԲՀ հայաստանյան գրասենյակի ղեկավար Ծովինար Հարությունյանը, ՀՀ ԱՍՀ նախարար Նարեկ Մկրտչյանը և ԿՀՎՄԻ գլխավոր տնօրեն Ալբերտ Վան Յաարսֆելդը։
Այս համագործակցության շրջանակներում, ի թիվս այլ աշխատանքների, աջակցություն կտրամադրվի Հայաստանի ժողովրդագրության նոր ռազմավարության փորձագիտական գնահատման առումով, ինչպես նաև գործիքների արդյունավետ մշակման և տարբեր հետազոտական մեթոդների միջոցով լավագույն քաղաքականության լուծումների ձևակերպման գործում՝ հիմնվելով միջազգային լավագույն փորձի և ԿՀՎՄԻ -ի և ՄԱԲՀ-ի հայաստանյան գրասենյակի փորձի վրա։
Կիրառական համակարգերի վերլուծման միջազգային ինստիտուտն աշխարհի առաջատար հետազոտական կենտրոններից է, որը երկրներին խորհրդատվություն և հետազոտական հենք է տրամադրում քաղաքականությունների մշակման համար, մասնավորապես, ժողովրդագրության ոլորտում։ Այն ներառում է ավելի քան 400 հետազոտող աշխարհի 52 երկրից։
1 of 5

Մամուլի հաղորդագրություն
07 մարտի 2023
Ճգնաժամերից տուժած երկրներում մայրերի թերսնուցումն աճել է 25 տոկոսով՝ վտանգի տակ դնելով կանանց և նորածիններին. ՅՈՒՆԻՍԵՖ
Ըստ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի այսօր հրապարակած նոր զեկույցի, 2020 թվականից ի վեր համաշխարհային պարենի և սնուցման ճգնաժամից ամենաշատը տուժած 12 երկրներում սուր թերսնուցում ունեցող հղի և կրծքով կերակրող դեռահաս աղջիկների և կանանց թիվն աճել է 25 տոկոսով՝ 5,5 միլիոնից մինչև 6,9 միլիոն:
12 երկիր, այդ թվում՝ Աֆղանստանը, Բուրկինա Ֆասոն, Չադը, Եթովպիան, Քենիան, Մալին, Նիգերը, Նիգերիան, Սոմալին, Հարավային Սուդանը, Սուդանը և Եմենը, պարենի համաշխարհային ճգնաժամի էպիկենտրոնն են համարվում: Այս երկրներում իրավիճակը սրվել է նաև ուկրաինական պատերազմի և այլ երկրներում շարունակվող երաշտի, հակամարտությունների և անկայունության արդյունքում:
Թերսնված և անտեսված. դեռահաս աղջիկների և կանանց սնուցման գլոբալ ճգնաժամ զեկույցը, որը հրապարակվել է Կանանց միջազգային օրվան ընդառաջ, զգուշացնում է, որ շարունակվող ճգնաժամերը և գենդերային անհավասարությունը խորացնում են դեռահաս աղջիկների և կանանց պարենային ճգնաժամը: Իսկ հարցի լուծումը վերջին երկու տասնամյակներում արդեն իսկ փոքր առաջընթաց էր գրանցել:
Համաձայն զեկույցի, որն աննախադեպ և համապարփակ դիտարկում է անչափահաս աղջիկների և կանանց սնուցման վիճակի մասին աշխարհում, ավելի քան մեկ միլիարդ դեռահաս աղջիկներ և կանայք թերսնված են (այդ թվում՝ թերքաշ և ցածրահասակ), հիմնական միկրոէլեմենտների պակաս և անեմիա ունեն, որը կործանարար հետևանքներ ունի նրանց կյանքի և բարեկեցության համար:
Աղջիկների և կանանց կյանքի ընթացքում անբավարար սնուցումը կարող է թուլացած իմունիտետի և ոչ բավարար կոգնիտիվ զարգացման պատճառ դառնալ, ինչպես նաև՝ կյանքին սպառնացող բարդությունների ավելացման, այդ թվում՝ հղիության և ծննդաբերության ժամանակ, ինչը վտանգավոր և անդառնալի հետևանքներ կարող է ունենալ նրանց երեխաների կյանքի, աճի, ուսման և ապագայում վաստակելու կարողության վրա:
Զեկույցում ասվում է, որ աշխարհում մինչև 2 տարեկան 51 միլիոն երեխա թերաճ է, ինչը նշանակում է, որ նրանք չափազանց ցածրահասակ են իրենց տարիքի համար: Դա տեղի է ունենում առաջին հերթին ապագա մայրերի թերսնման պատճառով: Այդ երեխաների մոտ կեսը թերաճ է դառնում հղիության և կյանքի առաջին վեց ամիսների ընթացքում՝ 500-օրյա ժամանակահատվածում, երբ երեխան լիովին կախված է մոր սնուցումից:
Համաշխարհային ճգնաժամերը շարունակում են անհամաչափորեն ազդել կանանց անհրաժեշտ սննդարար պարենի հասանելիության վրա: 2021 թվականին պարենային առումով անապահով կանայք 126 միլիոնով ավելի շատ են եղել, քան տղամարդիկ, իսկ 2019 թվականին՝ 49 միլիոնով ավելի, ինչը կրկնապատկում է գենդերային տարբերությունը պարենային անապահովության հարցում:
Զեկույցը կոչ է արվում կառավարություններին, դոնորներին և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպություններին փոխակերպել դեռահաս աղջիկներին և կանանց հասանելի պարենային, առողջապահության և սոցիալական պաշտպանության ծառայությունները՝ կատարելով հետևյալ քայլերը. Առաջնահերթորեն հասանելի դարձնել սննդարար, անվտանգ և մատչելի սննդամթերքը, ինչպես նաև կանխարգելել խիստ վերամշակված սննդի օգտագործումը՝ շուկայավարման սահմանափակումների, փաթեթավորման վրա պարտադիր պիտակավորման և հարկման միջոցով: Հարստացնել կանոնավոր սպառվող որոշ սննդամթերք, օրինակ՝ աղը՝ այդպիսով նվազեցնելով աղջիկների և կանանց օրգանիզմում միկրոտարրերի պակասը և անեմիան: Ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում հիմնական պարենային ծառայություններից անվճար օգտվելու հնարավորություն ստեղծել, այդ թվում՝ նախածննդյան տարատեսակ միկրոէլեմենտների հավելումներ տրամադրել ինչպես հղիությունից առաջ, այնպես էլ կրծքով կերակրման ընթացքում: Ընդլայնել սոցիալական պաշտպանության ծրագրերը, այդ թվում տրամադրել հատուկ նպաստ և վաուչերներ՝ բարելավելու անհրաժեշտ սննդարար և տարատեսակ սննդամթերքի հասանելիությունն առավել խոցելի աղջիկների և կանանց համար: Արագորեն վերացնել խտրական գենդերային և սոցիալական նորմերը, ինչպիսիք են երեխաների ամուսնությունները և սննդի, կենցաղային ռեսուրսների, եկամուտների և կենցաղային աշխատանքի անհավասար բաշխումը:
12 երկիր, այդ թվում՝ Աֆղանստանը, Բուրկինա Ֆասոն, Չադը, Եթովպիան, Քենիան, Մալին, Նիգերը, Նիգերիան, Սոմալին, Հարավային Սուդանը, Սուդանը և Եմենը, պարենի համաշխարհային ճգնաժամի էպիկենտրոնն են համարվում: Այս երկրներում իրավիճակը սրվել է նաև ուկրաինական պատերազմի և այլ երկրներում շարունակվող երաշտի, հակամարտությունների և անկայունության արդյունքում:
Թերսնված և անտեսված. դեռահաս աղջիկների և կանանց սնուցման գլոբալ ճգնաժամ զեկույցը, որը հրապարակվել է Կանանց միջազգային օրվան ընդառաջ, զգուշացնում է, որ շարունակվող ճգնաժամերը և գենդերային անհավասարությունը խորացնում են դեռահաս աղջիկների և կանանց պարենային ճգնաժամը: Իսկ հարցի լուծումը վերջին երկու տասնամյակներում արդեն իսկ փոքր առաջընթաց էր գրանցել:
Համաձայն զեկույցի, որն աննախադեպ և համապարփակ դիտարկում է անչափահաս աղջիկների և կանանց սնուցման վիճակի մասին աշխարհում, ավելի քան մեկ միլիարդ դեռահաս աղջիկներ և կանայք թերսնված են (այդ թվում՝ թերքաշ և ցածրահասակ), հիմնական միկրոէլեմենտների պակաս և անեմիա ունեն, որը կործանարար հետևանքներ ունի նրանց կյանքի և բարեկեցության համար:
Աղջիկների և կանանց կյանքի ընթացքում անբավարար սնուցումը կարող է թուլացած իմունիտետի և ոչ բավարար կոգնիտիվ զարգացման պատճառ դառնալ, ինչպես նաև՝ կյանքին սպառնացող բարդությունների ավելացման, այդ թվում՝ հղիության և ծննդաբերության ժամանակ, ինչը վտանգավոր և անդառնալի հետևանքներ կարող է ունենալ նրանց երեխաների կյանքի, աճի, ուսման և ապագայում վաստակելու կարողության վրա:
Զեկույցում ասվում է, որ աշխարհում մինչև 2 տարեկան 51 միլիոն երեխա թերաճ է, ինչը նշանակում է, որ նրանք չափազանց ցածրահասակ են իրենց տարիքի համար: Դա տեղի է ունենում առաջին հերթին ապագա մայրերի թերսնման պատճառով: Այդ երեխաների մոտ կեսը թերաճ է դառնում հղիության և կյանքի առաջին վեց ամիսների ընթացքում՝ 500-օրյա ժամանակահատվածում, երբ երեխան լիովին կախված է մոր սնուցումից:
Համաշխարհային ճգնաժամերը շարունակում են անհամաչափորեն ազդել կանանց անհրաժեշտ սննդարար պարենի հասանելիության վրա: 2021 թվականին պարենային առումով անապահով կանայք 126 միլիոնով ավելի շատ են եղել, քան տղամարդիկ, իսկ 2019 թվականին՝ 49 միլիոնով ավելի, ինչը կրկնապատկում է գենդերային տարբերությունը պարենային անապահովության հարցում:
Զեկույցը կոչ է արվում կառավարություններին, դոնորներին և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպություններին փոխակերպել դեռահաս աղջիկներին և կանանց հասանելի պարենային, առողջապահության և սոցիալական պաշտպանության ծառայությունները՝ կատարելով հետևյալ քայլերը. Առաջնահերթորեն հասանելի դարձնել սննդարար, անվտանգ և մատչելի սննդամթերքը, ինչպես նաև կանխարգելել խիստ վերամշակված սննդի օգտագործումը՝ շուկայավարման սահմանափակումների, փաթեթավորման վրա պարտադիր պիտակավորման և հարկման միջոցով: Հարստացնել կանոնավոր սպառվող որոշ սննդամթերք, օրինակ՝ աղը՝ այդպիսով նվազեցնելով աղջիկների և կանանց օրգանիզմում միկրոտարրերի պակասը և անեմիան: Ցածր և միջին եկամուտ ունեցող երկրներում հիմնական պարենային ծառայություններից անվճար օգտվելու հնարավորություն ստեղծել, այդ թվում՝ նախածննդյան տարատեսակ միկրոէլեմենտների հավելումներ տրամադրել ինչպես հղիությունից առաջ, այնպես էլ կրծքով կերակրման ընթացքում: Ընդլայնել սոցիալական պաշտպանության ծրագրերը, այդ թվում տրամադրել հատուկ նպաստ և վաուչերներ՝ բարելավելու անհրաժեշտ սննդարար և տարատեսակ սննդամթերքի հասանելիությունն առավել խոցելի աղջիկների և կանանց համար: Արագորեն վերացնել խտրական գենդերային և սոցիալական նորմերը, ինչպիսիք են երեխաների ամուսնությունները և սննդի, կենցաղային ռեսուրսների, եկամուտների և կենցաղային աշխատանքի անհավասար բաշխումը:
1 of 5
Մամուլի հաղորդագրություն
03 մարտի 2023
Աշխարհում աճում է սոցիալապես անպաշտպան երեխաների թիվը. ԱՄԿ, ՅՈՒՆԻՍԵՖ
Սոցիալապես անպաշտպան երեխաների թիվը տարեցտարի ավելանում է, ինչի պատճառով նրանք կարող են հայտնվել աղքատության մեջ, ենթարկվել սովի և խտրականության՝ համաձայն ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի և Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության (ԱՄԿ) հրապարակած նոր զեկույցի։
Ավելի քան մեկ միլիարդ պատճառ. երեխաների համար համընդհանուր սոցիալական պաշտպանություն ստեղծելու հրատապ անհրաժեշտություն զեկույցը զգուշացնում է, որ 0-15 տարեկան լրացուցիչ 50 միլիոն երեխա 2016 - 2020 թվականների ընթացքում չի ներառվել սոցիալական պաշտպանության համակարգում, մասնավորապես՝ չի ստացել երեխայի նպաստ (վճարվում է կանխիկ կամ հարկային վարկերով)՝ մինչև 15 տարեկան նպաստ չստացած երեխաների թիվն ամբողջ աշխարհում հասցնելով 1,46 միլիարդի: «Ի վերջո, անել հնարավորը ներդնելու հօգուտ երեխաների համընդհանուր սոցիալական պաշտպանության, որի լավագույն տարբերակը երեխաների համընդհանուր նպաստներն են՝ ուղղված ընտանիքների շարունակական աջակցությանը, էթիկական և ռացիոնալ ընտրություն է, որը ճանապարհ է հարթում դեպի կայուն զարգացում և սոցիալական արդարություն», - ասել է ԱՄԿ-ի սոցիալական պաշտպանության բաժնի ղեկավար Շահրա Ռազավին (Shahra Razavi): Զեկույցի համաձայն՝ երեխայի և ընտանիքի նպաստների ծածկույթի դրույքաչափերը նվազել կամ լճացել են աշխարհի բոլոր տարածաշրջաններում 2016-2020 թվականներին՝ թույլ չտալով, որ որևէ երկիր հասնի մինչև 2030 թվականը սոցիալական պաշտպանության հիմնարար ծածկույթի հասնելուԿայուն զարգացման նպատակին: Առանց անհրաժեշտ սոցիալական պաշտպանության՝ երեխաները դառնում են խոցելի. մեծանում է աղքատության, հիվանդությունների, կրթությունը չշարունակելու և վատ սնվելու, երեխաների ամուսնության և երեխաների աշխատանքի հավանականությունը:
Ամբողջ աշխարհում երեխաները երկու անգամ ավելի հավանական է, որ ապրեն ծայրահեղ աղքատության մեջ, քան մեծահասկաները՝ գոյատևեով օրական 1,90 ԱՄՆ դոլարից (PPP) պակաս գումարով: Աշխարհում 356 միլիոն երեխա այսօր ապրում է ծայրահեղ աղքատության մեջ: Մինչդեռ մեկ միլիարդ երեխա ապրում է բազմաչափ աղքատության մեջ, այսինքն՝ առանց կրթության, առողջապահության, բնակարանի, սննդի, սանիտարական պայմանների կամ ջրի հասանելիության: Բազմաչափ աղքատության մեջ ապրող երեխաների թիվը ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի ընթացքում աճել է 15 տոկոսով, ինչը հակադարձում է մանկական աղքատության կրճատման նախկինում ձեռք բերած առաջընթացին և կարևորում սոցիալական պաշտպանության հրատապ անհրաժեշտությունը:
Համավարակն ընդգծեց, որ սոցիալական պաշտպանությունը ճգնաժամերին արձագանքելու կարևորագույն գործիք է: Աշխարհի գրեթե յուրաքանչյուր կառավարություն կա՛մ արագորեն հարմարեցրեց գոյություն ունեցող մեխանիզմները, կա՛մ ներդրեց սոցիալական պաշտպանության նոր ծրագրեր՝ աջակցելու երեխաներին և ընտանիքներին, սակայն մեծ մասը չկարողացավ մշտական բարեփոխումներ կատարել՝ ապագա ցնցումներից պաշտպանվելու համար, ասվում է զեկույցում: «Քանի որ ընտանիքները բախվում են աճող տնտեսական դժվարությունների, պարենային անապահովության, հակամարտությունների և կլիմայի հետ կապված աղետների հետ, երեխաների համընդհանուր նպաստները կարող են փրկօղակ դառնալ», - նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի սոցիալական քաղաքականության և սոցիալական պաշտպանության գծով ղեկավար Նատալյա Վինդեր-Ռոսսին (Natalia Winder-Rossi): «Հրատապ անհրաժեշտություն կա ուժեղացնելու, ընդլայնելու և ներդրումներ կատարելու հօգուտ երեխայակենտրոն և ցնցումակայուն սոցիալական պաշտպանության համակարգերի: Սա էական նշանակություն ունի թույլ չտալու, որ երեխաներն ապրեն աղքատության մեջ և հատկապես՝ ամենաաղքատ տնային տնտեսությունների դիմակայունությունը բարձրացնելու առումով»: Զեկույցն ընդգծում է, որ բոլոր երկրները, անկախ իրենց զարգացման մակարդակից, ընտրություն ունեն` ստեղծելու սոցիալական պաշտպանության համակարգերի ամրապնդմանն ուղղված ներդրումների հեռահայաց ռազմավարություն կամ ոչ հավակնոտ ռազմավարություն, որ չի անում անհրաժեշտ ներդրումներ և անտեսում է միլիոնավոր երեխաների:
Բացասական միտմանը հակազդելու համար ԱՄԿ-ն և ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը քաղաքականություն մշակողներին կոչ են անում վճռական քայլեր ձեռնարկել՝ բոլոր երեխաների համար համընդհանուր սոցիալական պաշտպանության հասնելու համար, այդ թվում. Ներդրումներ կատարել հօգուտ երեխայի այնպիսի նպաստների, որոնք առաջարկում են ապացուցահեն և ծախսարդյունավետ ձևեր մանկական աղքատության դեմ պայքարելու և երեխաների զարգացումն ապահովելու համար: Սոցիալական պաշտպանության ազգային համակարգում երեխայի տարատեսակ նպաստների ներդնում, որոնք նաև կապում են ընտանիքներին կարևոր առողջապահական և սոցիալական ծառայություններին, ինչպիսիք են անվճար կամ մատչելի որակյալ խնամքը երեխաների համար: Սոցիալական պաշտպանության այնպիսի համակարգի ստեղծում, որն իրավունքահեն է, գենդերազգայուն, ներառական և ցնցումակայուն՝ արձագանքելու անհավասարություններին և ավելի լավ արդյունքներ ապահովելու, օրինակ՝ աղջիկների և կանանց, միգրանտ երեխաների, ինչպես նաև երեխաների աշխատանքի մեջ ներգրավված երեխաների համար: Սոցիալական պաշտպանության համակարգի կայուն ֆինանսավորման ապահովում՝ ներքին ռեսուրսների մոբիլիզացմամբ և երեխաների համար բյուջետային հատկացումների ավելացմամբ: Ծնողների և խնամակալների համար սոցիալական պաշտպանության ուժեղացում՝ երաշխավորելով արժանապատիվ աշխատանքի և համապատասխան նպաստների հասանելիություն, այդ թվում գործազրկության, հիվանդությունների, մայրության, հաշմանդամության և կենսաթոշակների հասանելիություն:
Ավելի քան մեկ միլիարդ պատճառ. երեխաների համար համընդհանուր սոցիալական պաշտպանություն ստեղծելու հրատապ անհրաժեշտություն զեկույցը զգուշացնում է, որ 0-15 տարեկան լրացուցիչ 50 միլիոն երեխա 2016 - 2020 թվականների ընթացքում չի ներառվել սոցիալական պաշտպանության համակարգում, մասնավորապես՝ չի ստացել երեխայի նպաստ (վճարվում է կանխիկ կամ հարկային վարկերով)՝ մինչև 15 տարեկան նպաստ չստացած երեխաների թիվն ամբողջ աշխարհում հասցնելով 1,46 միլիարդի: «Ի վերջո, անել հնարավորը ներդնելու հօգուտ երեխաների համընդհանուր սոցիալական պաշտպանության, որի լավագույն տարբերակը երեխաների համընդհանուր նպաստներն են՝ ուղղված ընտանիքների շարունակական աջակցությանը, էթիկական և ռացիոնալ ընտրություն է, որը ճանապարհ է հարթում դեպի կայուն զարգացում և սոցիալական արդարություն», - ասել է ԱՄԿ-ի սոցիալական պաշտպանության բաժնի ղեկավար Շահրա Ռազավին (Shahra Razavi): Զեկույցի համաձայն՝ երեխայի և ընտանիքի նպաստների ծածկույթի դրույքաչափերը նվազել կամ լճացել են աշխարհի բոլոր տարածաշրջաններում 2016-2020 թվականներին՝ թույլ չտալով, որ որևէ երկիր հասնի մինչև 2030 թվականը սոցիալական պաշտպանության հիմնարար ծածկույթի հասնելուԿայուն զարգացման նպատակին: Առանց անհրաժեշտ սոցիալական պաշտպանության՝ երեխաները դառնում են խոցելի. մեծանում է աղքատության, հիվանդությունների, կրթությունը չշարունակելու և վատ սնվելու, երեխաների ամուսնության և երեխաների աշխատանքի հավանականությունը:
Ամբողջ աշխարհում երեխաները երկու անգամ ավելի հավանական է, որ ապրեն ծայրահեղ աղքատության մեջ, քան մեծահասկաները՝ գոյատևեով օրական 1,90 ԱՄՆ դոլարից (PPP) պակաս գումարով: Աշխարհում 356 միլիոն երեխա այսօր ապրում է ծայրահեղ աղքատության մեջ: Մինչդեռ մեկ միլիարդ երեխա ապրում է բազմաչափ աղքատության մեջ, այսինքն՝ առանց կրթության, առողջապահության, բնակարանի, սննդի, սանիտարական պայմանների կամ ջրի հասանելիության: Բազմաչափ աղքատության մեջ ապրող երեխաների թիվը ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի ընթացքում աճել է 15 տոկոսով, ինչը հակադարձում է մանկական աղքատության կրճատման նախկինում ձեռք բերած առաջընթացին և կարևորում սոցիալական պաշտպանության հրատապ անհրաժեշտությունը:
Համավարակն ընդգծեց, որ սոցիալական պաշտպանությունը ճգնաժամերին արձագանքելու կարևորագույն գործիք է: Աշխարհի գրեթե յուրաքանչյուր կառավարություն կա՛մ արագորեն հարմարեցրեց գոյություն ունեցող մեխանիզմները, կա՛մ ներդրեց սոցիալական պաշտպանության նոր ծրագրեր՝ աջակցելու երեխաներին և ընտանիքներին, սակայն մեծ մասը չկարողացավ մշտական բարեփոխումներ կատարել՝ ապագա ցնցումներից պաշտպանվելու համար, ասվում է զեկույցում: «Քանի որ ընտանիքները բախվում են աճող տնտեսական դժվարությունների, պարենային անապահովության, հակամարտությունների և կլիմայի հետ կապված աղետների հետ, երեխաների համընդհանուր նպաստները կարող են փրկօղակ դառնալ», - նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի սոցիալական քաղաքականության և սոցիալական պաշտպանության գծով ղեկավար Նատալյա Վինդեր-Ռոսսին (Natalia Winder-Rossi): «Հրատապ անհրաժեշտություն կա ուժեղացնելու, ընդլայնելու և ներդրումներ կատարելու հօգուտ երեխայակենտրոն և ցնցումակայուն սոցիալական պաշտպանության համակարգերի: Սա էական նշանակություն ունի թույլ չտալու, որ երեխաներն ապրեն աղքատության մեջ և հատկապես՝ ամենաաղքատ տնային տնտեսությունների դիմակայունությունը բարձրացնելու առումով»: Զեկույցն ընդգծում է, որ բոլոր երկրները, անկախ իրենց զարգացման մակարդակից, ընտրություն ունեն` ստեղծելու սոցիալական պաշտպանության համակարգերի ամրապնդմանն ուղղված ներդրումների հեռահայաց ռազմավարություն կամ ոչ հավակնոտ ռազմավարություն, որ չի անում անհրաժեշտ ներդրումներ և անտեսում է միլիոնավոր երեխաների:
Բացասական միտմանը հակազդելու համար ԱՄԿ-ն և ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը քաղաքականություն մշակողներին կոչ են անում վճռական քայլեր ձեռնարկել՝ բոլոր երեխաների համար համընդհանուր սոցիալական պաշտպանության հասնելու համար, այդ թվում. Ներդրումներ կատարել հօգուտ երեխայի այնպիսի նպաստների, որոնք առաջարկում են ապացուցահեն և ծախսարդյունավետ ձևեր մանկական աղքատության դեմ պայքարելու և երեխաների զարգացումն ապահովելու համար: Սոցիալական պաշտպանության ազգային համակարգում երեխայի տարատեսակ նպաստների ներդնում, որոնք նաև կապում են ընտանիքներին կարևոր առողջապահական և սոցիալական ծառայություններին, ինչպիսիք են անվճար կամ մատչելի որակյալ խնամքը երեխաների համար: Սոցիալական պաշտպանության այնպիսի համակարգի ստեղծում, որն իրավունքահեն է, գենդերազգայուն, ներառական և ցնցումակայուն՝ արձագանքելու անհավասարություններին և ավելի լավ արդյունքներ ապահովելու, օրինակ՝ աղջիկների և կանանց, միգրանտ երեխաների, ինչպես նաև երեխաների աշխատանքի մեջ ներգրավված երեխաների համար: Սոցիալական պաշտպանության համակարգի կայուն ֆինանսավորման ապահովում՝ ներքին ռեսուրսների մոբիլիզացմամբ և երեխաների համար բյուջետային հատկացումների ավելացմամբ: Ծնողների և խնամակալների համար սոցիալական պաշտպանության ուժեղացում՝ երաշխավորելով արժանապատիվ աշխատանքի և համապատասխան նպաստների հասանելիություն, այդ թվում գործազրկության, հիվանդությունների, մայրության, հաշմանդամության և կենսաթոշակների հասանելիություն:
1 of 5
Մամուլի հաղորդագրություն
22 փետրվարի 2023
Ուկրաինայում պատերազմը երեխաների մի ամբողջ սերնդի մղում է անդունդի եզրը. ՅՈՒՆԻՍԵՖ
«Ուկրաինայում երեխաները սարսափի մեկ տարի են ապրել», - նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն Քեթրին Ռասըլը: «Միլիոնավոր երեխաներ քնում են մրսած և վախեցած և արթնանում են՝ ակնկալելով, որ այս դաժան պատերազմն ավարտված կլինի: Զոհվել և վիրավորվել են երեխաներ, իսկ շատերը կորցրել են ծնողներին, քույրերին ու եղբայրերին, իրենց տները, դպրոցներն ու խաղահրապարակները: Ոչ մի երեխա երբե՛ք չպետք է նման տառապանք կրի»։
Տնտեսական ճգնաժամը, որի ընթացքում մեծ թվով ընտանիքներ հայտնել են եկամտի զգալի կորստի մասին, ինչպես նաև պատերազմի հետևանքով առաջացած էներգետիկ ճգնաժամը կործանարար են եղել երեխաների և նրանց ընտանիքների բարեկեցության համար: Ըստ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի վերջին հարցման՝ հարցվածների 80 տոկոսը նշել է իրենց տնտեսական վիճակի վատթարացման մասին: Ի լրումն, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ աղքատության մեջ ապրող երեխաների տոկոսը գրեթե կրկնապատկվել է՝ 43 տոկոսից հասնելով 82 տոկոսի: Իրավիճակը հատկապես դժվար է այն 5,9 միլիոն մարդկանց համար, ովքեր ներկայում տեղահանված են Ուկրաինայի տարածքում։
Պատերազմը կործանարար ազդեցություն է թողնում նաև երեխաների հոգեկան առողջության և բարեկեցության վրա։ Գրեթե 1,5 միլիոն երեխա գտնվում է դեպրեսիայի, տագնապի, հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումների և հոգեկան առողջության այլ խնդիրների վտանգի տակ՝ հնարավոր երկարաժամկետ հետևանքներով և ազդեցությամբ:
Խաթարվել է երեխաների և նրանց ընտանիքների հիմնական ծառայություններից օգտվելու հնարավորությունը: Հաղորդվում է, որ ավելի քան 1000 առողջապահական հաստատություններ վնասվել կամ ավերվել են հրետակոծությունների և օդային հարվածների հետևանքով, որի արդյունքում սպանվել կամ լուրջ վնասվածքներ են ստացել բուժառուները, այդ թվում՝ երեխաներ, ինչպես նաև բժշկական անձնակազմը: Հազարավոր երեխաներ, որոնք փախչում են հակամարտությունից չեն ստանում կենսական կարևոր պատվաստումները, որոնք կպաշտպանեին նրանց պոլիոմելիտից, կարմրուկից, դիֆթերիայից և կյանքին սպառնացող այլ հիվանդություններից:
2022 թվականի փետրվարի 24-ից ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը, միջազգային հանրության աջակցության շնորհիվ, ուսումնական պարագաներ է տրամադրել 770,000 երեխայի, 1,4 միլիոն երեխայի ներգրավել է ֆորմալ և ոչ ֆորմալ կրթության մեջ, տրամադրել է հոգեսոցիալական աջակցություն 2,9 միլիոն երեխայի և նրանց խնամակալներին, գենդերային հիմքով բռնության արձագանքման ծառայություններ տրամադրել 352,000 կանանց և երեխաների, ապահովել է անվտանգ ջրի հասանելիություն 4,6 միլիոն մարդու համար: Բացի այդ, առողջապահական ծառայություններ են մատուցվել 4,9 միլիոն մարդու, ինչպես նաև դրամական օգնություն տրամադրել Ուկրաինայում բնակվող 1,4 միլիոն մարդու, իսկ հարևան երկրներում հաստատված՝ 47,494 տնային տնտեսությունների: «Պատերազմը պետք է դադարի, որպեսզի երեխաները ապրեն խաղաղ երկնքի տակ, որպեսզի նորից մանկություն ունենան, որպեսզի վերադառնան բնականոն կյանքին և սկսեն ապաքինվել և վերականգնվել», - ավելացրել է Ռասըլը: «Քանի դեռ դա տեղի չի ունեցել, չափազանց կարևոր է, որ առաջնահերթություն տրվի երեխաների հոգեկան առողջությանն ու հոգեսոցիալական կարիքներին: Մասնավորապես, պետք է ձեռնարկվեն տարիքին համապատասխան քայլեր՝ ապահովելու նրանց ջերմ խնամքով, տոկունությամբ, իսկ հատկապես ավելի մեծ երեխաների և դեռահասների դեպքում՝ հնարավորություններ ստեղծել նրանց համար բարձրաձայնելու իրենց մտահոգությունները»: Խնդիրը բարդանում է նաև նրանով որ, պատերազմը խաթարել է ավելի քան հինգ միլիոն երեխաների կրթությունը՝ երեխաներին զրկելով անվտանգ և բնականոն կրթական միջավայրից, այն էլ՝ ի լրումն ՔՈՎԻԴ-19 համավարակով պայմանավորված երկու տարվա կրթական կորստին, իսկ Ուկրաինայի արևելյան շրջաններում ապրող երեխաների համար՝ կրթության ավելի քան 8 տարվա խափանումից հետո:
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը շարունակում է կոչ անել՝ ապահովելու համար սկզբունքային, անվտանգ, արագ և անարգել հումանիտար աջակցության հասանելիություն, դադարացնելու հարձակումները երեխաների և նրան համար նախատեսված ենթակառուցվածքների վրա, այդ թվում՝ դպրոցների, հիվանդանոցների և ջրամատակարարման և ջրահեռացման համակարգերի, ինչպես նաև զերծ մնալու հակամարտության նպատակով դպրոցները օգտագործելուց, դադարեցնելու պայթուցիկ զինամթերքի օգտագործումը բնակավայրերում, որոնք անմիջականորեն հարյուրավոր երեխաների մահվան և նրանց մարմինների խեղման պատճառ են դառնում: Իսկ առաջնահերթորեն, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը շարունակում է հանդես գալ հօգուտ ռազմական գործողությունների դադարեցման:
2022 թվականի դեկտեմբերին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը մեկնարկեց իր ամենամյա կոչը՝ Մարդասիրական գործողություն հօգուտ երեխաների: ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ին անհրաժեշտ է 1,1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար՝ 9,4 միլիոն մարդու, այդ թվում՝ 4 միլիոն երեխաների անմիջական և երկարաժամկետ կարիքները հոգալու համար (ինչպես Ուկրաինայի տարածքում, այնպես էլ երկրի սահմաններից դուրս), ովքեր խորապես տուժել են ուկրաինական պատերազմից: Այդ ֆինանսավորումը հնարավորություն կտա ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ին տրամադրել, պահպանել և ընդլայնել կենսական նշանակության ծառայություններ առողջապահության, սնուցման, երեխաների պաշտպանության, գենդերային բռնության, ջրի և ջրահեռացման և սոցիալական պաշտպանության ոլորտներում՝ կառավարության կողմից տրամադրվող օգնության և վերականգնման ջանքերին զուգահեռ: Դրա շնորհիվ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը նաև կիրականացնի հավելյալ ներքին տեղահանումներին և փախստականների տեղաշարժերին արձագանքելուն ուղղված պատրաստվածության աշխատանքներ:
Պատերազմը կործանարար ազդեցություն է թողնում նաև երեխաների հոգեկան առողջության և բարեկեցության վրա։ Գրեթե 1,5 միլիոն երեխա գտնվում է դեպրեսիայի, տագնապի, հետտրավմատիկ սթրեսային խանգարումների և հոգեկան առողջության այլ խնդիրների վտանգի տակ՝ հնարավոր երկարաժամկետ հետևանքներով և ազդեցությամբ:
Խաթարվել է երեխաների և նրանց ընտանիքների հիմնական ծառայություններից օգտվելու հնարավորությունը: Հաղորդվում է, որ ավելի քան 1000 առողջապահական հաստատություններ վնասվել կամ ավերվել են հրետակոծությունների և օդային հարվածների հետևանքով, որի արդյունքում սպանվել կամ լուրջ վնասվածքներ են ստացել բուժառուները, այդ թվում՝ երեխաներ, ինչպես նաև բժշկական անձնակազմը: Հազարավոր երեխաներ, որոնք փախչում են հակամարտությունից չեն ստանում կենսական կարևոր պատվաստումները, որոնք կպաշտպանեին նրանց պոլիոմելիտից, կարմրուկից, դիֆթերիայից և կյանքին սպառնացող այլ հիվանդություններից:
2022 թվականի փետրվարի 24-ից ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը, միջազգային հանրության աջակցության շնորհիվ, ուսումնական պարագաներ է տրամադրել 770,000 երեխայի, 1,4 միլիոն երեխայի ներգրավել է ֆորմալ և ոչ ֆորմալ կրթության մեջ, տրամադրել է հոգեսոցիալական աջակցություն 2,9 միլիոն երեխայի և նրանց խնամակալներին, գենդերային հիմքով բռնության արձագանքման ծառայություններ տրամադրել 352,000 կանանց և երեխաների, ապահովել է անվտանգ ջրի հասանելիություն 4,6 միլիոն մարդու համար: Բացի այդ, առողջապահական ծառայություններ են մատուցվել 4,9 միլիոն մարդու, ինչպես նաև դրամական օգնություն տրամադրել Ուկրաինայում բնակվող 1,4 միլիոն մարդու, իսկ հարևան երկրներում հաստատված՝ 47,494 տնային տնտեսությունների: «Պատերազմը պետք է դադարի, որպեսզի երեխաները ապրեն խաղաղ երկնքի տակ, որպեսզի նորից մանկություն ունենան, որպեսզի վերադառնան բնականոն կյանքին և սկսեն ապաքինվել և վերականգնվել», - ավելացրել է Ռասըլը: «Քանի դեռ դա տեղի չի ունեցել, չափազանց կարևոր է, որ առաջնահերթություն տրվի երեխաների հոգեկան առողջությանն ու հոգեսոցիալական կարիքներին: Մասնավորապես, պետք է ձեռնարկվեն տարիքին համապատասխան քայլեր՝ ապահովելու նրանց ջերմ խնամքով, տոկունությամբ, իսկ հատկապես ավելի մեծ երեխաների և դեռահասների դեպքում՝ հնարավորություններ ստեղծել նրանց համար բարձրաձայնելու իրենց մտահոգությունները»: Խնդիրը բարդանում է նաև նրանով որ, պատերազմը խաթարել է ավելի քան հինգ միլիոն երեխաների կրթությունը՝ երեխաներին զրկելով անվտանգ և բնականոն կրթական միջավայրից, այն էլ՝ ի լրումն ՔՈՎԻԴ-19 համավարակով պայմանավորված երկու տարվա կրթական կորստին, իսկ Ուկրաինայի արևելյան շրջաններում ապրող երեխաների համար՝ կրթության ավելի քան 8 տարվա խափանումից հետո:
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը շարունակում է կոչ անել՝ ապահովելու համար սկզբունքային, անվտանգ, արագ և անարգել հումանիտար աջակցության հասանելիություն, դադարացնելու հարձակումները երեխաների և նրան համար նախատեսված ենթակառուցվածքների վրա, այդ թվում՝ դպրոցների, հիվանդանոցների և ջրամատակարարման և ջրահեռացման համակարգերի, ինչպես նաև զերծ մնալու հակամարտության նպատակով դպրոցները օգտագործելուց, դադարեցնելու պայթուցիկ զինամթերքի օգտագործումը բնակավայրերում, որոնք անմիջականորեն հարյուրավոր երեխաների մահվան և նրանց մարմինների խեղման պատճառ են դառնում: Իսկ առաջնահերթորեն, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը շարունակում է հանդես գալ հօգուտ ռազմական գործողությունների դադարեցման:
2022 թվականի դեկտեմբերին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը մեկնարկեց իր ամենամյա կոչը՝ Մարդասիրական գործողություն հօգուտ երեխաների: ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ին անհրաժեշտ է 1,1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար՝ 9,4 միլիոն մարդու, այդ թվում՝ 4 միլիոն երեխաների անմիջական և երկարաժամկետ կարիքները հոգալու համար (ինչպես Ուկրաինայի տարածքում, այնպես էլ երկրի սահմաններից դուրս), ովքեր խորապես տուժել են ուկրաինական պատերազմից: Այդ ֆինանսավորումը հնարավորություն կտա ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ին տրամադրել, պահպանել և ընդլայնել կենսական նշանակության ծառայություններ առողջապահության, սնուցման, երեխաների պաշտպանության, գենդերային բռնության, ջրի և ջրահեռացման և սոցիալական պաշտպանության ոլորտներում՝ կառավարության կողմից տրամադրվող օգնության և վերականգնման ջանքերին զուգահեռ: Դրա շնորհիվ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը նաև կիրականացնի հավելյալ ներքին տեղահանումներին և փախստականների տեղաշարժերին արձագանքելուն ուղղված պատրաստվածության աշխատանքներ:
1 of 5
Մամուլի հաղորդագրություն
06 փետրվարի 2023
Պարենային ապրանքների համաշխարհային գները հունվար ամսին շարունակել են նվազել
Հռոմ - Պարենային ապրանքների միջազգային գների հենանիշային ինդեքսը հունվար ամսին՝ արդեն տասներորդ ամիսն անընդմեջ, վարընթաց միտում է արձանագրում, հաղորդում է Միավորված ազգերի կազմակերպության Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունը։
ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքսի հունվար ամսվա միջին արժեքը 131,2 միավոր էր, որը 0,8 տոկոսով ցածր է նախորդ ամսվա և 17,9 տոկոսով ցածր 2022 թվականի մարտին արձանագրված ամենաբարձր ցուցանիշներից։ Ինդեքսն արձանագրում է առավել լայն սպառում ունեցող պարենային ապրանքների միջազգային գների ամենամսյա փոփոխությունները։ Բուսական յուղերի, կաթնամթերքի և շաքարի ինդեքսները գլխավորում են հունվար ամսված ցածր գների հորիզոնականը, իսկ հացահատիկային ապրանքների և մսամթերքի ինդեքսները կայուն վարքագիծ են դրսևորել։
ՊԳԿ հացահատիկային մշակաբույսերի հունվար ամսվա ինդեքսը դեկտեմբերից ի վեր, ըստ էության, անփոփոխ է մնացել (ընդամենը 0,1 տոկոսի աճ) և նախորդ տարվա համեմատ՝ 4,8 տոկոսով բարձր է։ Հացահատիկի միջազգային գները նվազել են 2,5 տոկոսով, ինչը պայմանավորված է Ավստրալիայում և Ռուսաստանի Դաշնությունում արտադրության ակնկալիքների գերազանցմամբ։ Եգիպտացորենի համաշխարհային գները մի փոքր բարձրացել են Բրազիլիայից արտահանումների մեծ պահանջարկի, ինչպես նաև Արգենտինայում չորային պայմանների շուրջ մտահոգությունների հետևանքով։ Այսուհանդերձ, բրնձի միջազգային գները դեկտեմբերից ի վեր 6,2 տոկոսի ցատկ են կատարել, որի պատճառը վերջինիս սղությունն է, արտահանող ասիական որոշ երկրներում մեծ պահանջարկը և արտարժույթի փոխարժեքի տարուբերումները։
ՊԳԿ բուսական յուղի գնային ինդեքսը հունվար ամսին 2,9 տոկոսի անկում է արձանագրել։ Արտահանման համաշխարհային պահանջարկի նվազման պայմաններում անկում է նկատվել արմավայուղի և սոյայի յուղի գներում, մինչդեռ արևածաղկի և կանոլայի յուղերի գներն իջել են դրանց արտահանման հնարավորությունների մեծացման շնորհիվ։
ՊԳԿ կաթնամթերքի գնային ինդեքսի միջին արժեքը 1,4 տոկոսով ցածր էր դեկտեմբերի ցուցանիշից, իսկ կարագի և կաթի փոշու գների նվազումը բացատրվում է այդ ապրանքների առաջատար արտահանողների պահանջարկի նվազմամբ և Նոր Զելանդիայից մատակարարման ծավալների ավելացմամբ։ Պանրի համաշխարհային գները փոքր-ինչ աճել են, որը կապված է ամանորյա տոներից հետո Արևմտյան Եվրոպայում սննդամթերքի ծառայությունների և մանրածախ վաճառքի վերականգնմամբ, ինչպես նաև արժույթի տեղաշարժով:
ՊԳԿ մսի գնային ինդեքսն աննշան տեղաշարժվել է հունվարին (դեկտեմբերի համեմատ 0,1 տոկոսի նվազում), քանի որ արտահանման հնարավորությունների ընդլայնումն ազդել է թռչնամսի, խոզի և տավարի մսի գների վրա, մինչդեռ ոչխարի մսի արտահանման գներն աճել են՝ ի պատասխան ներմուծման պահանջարկի մեծացման:
ՊԳԿ շաքարի գնային ինդեքսը դեկտեմբերի համեմատ 1,1 տոկոսի նվազում է արձանագրել։ Թաիլանդում առատ բերքի ծավալները և Բրազիլիայի բարենպաստ եղանակային պայմանները դրականորեն ազդեցին գների վրա, չնայած այն մտահոգություններին, որոնք կապված էին Հնդկաստանում ցածր բերքատվության, Բրազիլիայում բենզինի ավելի բարձր գների հետ՝ այդպիսով հիմնավորելով էթանոլի պահանջարկը, և վերջապես բրազիլական ռեալի՝ ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ արժեվորման հետ։
Տվյալներին և մանրամասներին ծանոթանալու համար անցնել այս հղումով.
Հացահատիկային մշակաբույսերի մատակարարման նվազում 2022-2023 թվականներին
Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի մասին ամփոփագրում ՊԳԿ-ն բարձրացրել է հացահատիկային մշակաբույսերի 2022 թվականի համաշխարհային արտադրության կանխատեսումները, բայց դրանց մատակարարման ծավալները 2022-2023 թվականների կանխատեսումներով պետք է շարունակեն նվազել։
Հացահատիկային ապրանքների գլոբալ սպառումը կանխատեսվում է 2 765 միլիոն տոննա կամ 2021 թվականի մակարդակից 1,7 տոկոսով ցածր։ Վերանայման արդյունքում Ավստրալիայի և Ռուսաստանի Դաշնության կանխատեսված ցուցանիշների ավելացումն այժմ մատնանշում է 2022 թ. ցորենի ռեկորդային արտադրություն, որտեղ անմշակ հացահատիկեղենը կանխատեսումների համաձայն 3,3 տոկոսով ցածր կլինի նախորդ տարվանից։ Բրնձի համաշխարհային արտադրության կանխատեսումների վերանայման արդյունքում դրանց կրճատվել են, սակայն Չինաստանի սպասվածից ցածր արտադրությունն ավելի քան փոխհատուցվեց Բանգլադեշի և մի քանի այլ երկրների տվյալների սպասվածից ավելի բարձր արտադրությամբ։ Արդյունքում կանխատեսվում է, որ բրնձի համաշխարհային գները 2021 թվականին գրանցած ռեկորդային ցուցանիշից կնվազեն 2,6 տոկոսով։
Դիտարկելով 2023 թվականը՝ կարող ենք ասել, որ բոլոր նախանշանները վկայում են այն մասին, որ հյուսիսային կիսագնդում, հատկապես Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, աշնանացան ցորենի մշակության տարածքները կընդլայնվեն՝ հիմնականում ցորենի գների բարձրացմամբ պայմանավորված: Սակայն պարարտանյութերի բարձր գները կարող են անդրադառնալ դրանց օգտագործման ցուցանիշների վրա, ինչը բացասական հետևանքներ կունենա բերքի համար։
Աշխարհում ցորենի ամենամեծ արտահանող երկրում՝ Ռուսաստանի Դաշնության ներքին շուկայում ցորենի ցածր գները կարող են հանգեցնել դրանց ցանքատարածությունների որոշակի կրճատմանը, մինչդեռ Ուկրաինայում պատերազմի հետևանքով ստեղծված ծանր վիճակն, ըստ գնահատումների, կհանգեցնի աշնանացան ցորենի ցանքատարածությունների 40 տոկոսով կրճատմանը: Հնդկաստանում ռեկորդային ցանք է կանխատեսվում, որին նպաստում են շուկայական բարձր գները։ Պակիստանում նույնպես համեմատաբար մեծ ծավալների ցանք է նախատեսվում, քանի որ 2022 թվականի ջրհեղեղներից մնացած ջրերն ավելի քիչ վնաս են պատճառել, քան ի սկզբանե կանխատեսվում էր։
Հարավային կիսագնդի երկրներում 2023 թվականի համար նախատեսված անմշակ հատիկեղենի մեծ մասն արդեն իսկ ցանված է։ Բրազիլիան թերևս ռեկորդային ծավալի եգիպտացորենի ցանք է կատարել, իսկ Արգենտինայում ընդհակառակը՝ հողի ցածր խոնավությամբ պայմանավորված։ Եղանակային պայմանները Հարավային Աֆրիկայում եգիպտացորենի բերքատվության լավ հեռանկարների կանխատեսման հնարավորություն են տալիս:
Ներկա կանխատեսումներով՝ 2022 - 2023 թվականներին հացահատիկային ապրանքների համաշխարհային սպառումը նախորդ տարվա համեմատ կնվազի 0,7 տոկոսով՝ կազմելով 2 779 միլիոն տոննա։ Նույն կանխատեսումների համաձայն՝ եգիպտացորենի ընդհանուր օգտագործումը կնվազի, կաճի ցորենի սպառումը, իսկ բրնձի սպառումն ամենամյա կտրվածքով քիչ փոփոխությունների է ենթարկվում։
Հացահատիկի համաշխարհային պաշարներն, ըստ կանխատեսումների, տարվա վերջում 844 միլիոն տոննա կկազմեն, այդպիսով նվազեցնելով օգտագործման համար պատրաստ համաշխարհային պաշարների 2022-2023 թթ. գործակիցը մինչև 29,5 տոկոս:
Իր նոր թողարկված ամփոփագրում ՊԳԿ-ն կանխատեսում է, որ հացահատիկային ապրանքների միջազգային առևտուրը 2022 -2023 թվականներին նախորդ տարվա ռեկորդային մակարդակից կնվազի 1,7 տոկոսով՝ հասնելով 474 միլիոն տոննայի։
Տվյալներին և մանրամասներին ծանոթանալու համար անցնել այս հղումով.
Թեմային առավել մանրամասն ծանոթանալու համար՝ ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքս
Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի վերջերս թողարկված ամփոփագիր
Գյուղատնտեսական շուկայի տեղեկատվական համակարգ (ԳՇՏՀ)
ԳՇՏՀ. շուկայի վերահսկում
ՊԳԿ շուկաներ և առեւտուր
ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքսի հունվար ամսվա միջին արժեքը 131,2 միավոր էր, որը 0,8 տոկոսով ցածր է նախորդ ամսվա և 17,9 տոկոսով ցածր 2022 թվականի մարտին արձանագրված ամենաբարձր ցուցանիշներից։ Ինդեքսն արձանագրում է առավել լայն սպառում ունեցող պարենային ապրանքների միջազգային գների ամենամսյա փոփոխությունները։ Բուսական յուղերի, կաթնամթերքի և շաքարի ինդեքսները գլխավորում են հունվար ամսված ցածր գների հորիզոնականը, իսկ հացահատիկային ապրանքների և մսամթերքի ինդեքսները կայուն վարքագիծ են դրսևորել։
ՊԳԿ հացահատիկային մշակաբույսերի հունվար ամսվա ինդեքսը դեկտեմբերից ի վեր, ըստ էության, անփոփոխ է մնացել (ընդամենը 0,1 տոկոսի աճ) և նախորդ տարվա համեմատ՝ 4,8 տոկոսով բարձր է։ Հացահատիկի միջազգային գները նվազել են 2,5 տոկոսով, ինչը պայմանավորված է Ավստրալիայում և Ռուսաստանի Դաշնությունում արտադրության ակնկալիքների գերազանցմամբ։ Եգիպտացորենի համաշխարհային գները մի փոքր բարձրացել են Բրազիլիայից արտահանումների մեծ պահանջարկի, ինչպես նաև Արգենտինայում չորային պայմանների շուրջ մտահոգությունների հետևանքով։ Այսուհանդերձ, բրնձի միջազգային գները դեկտեմբերից ի վեր 6,2 տոկոսի ցատկ են կատարել, որի պատճառը վերջինիս սղությունն է, արտահանող ասիական որոշ երկրներում մեծ պահանջարկը և արտարժույթի փոխարժեքի տարուբերումները։
ՊԳԿ բուսական յուղի գնային ինդեքսը հունվար ամսին 2,9 տոկոսի անկում է արձանագրել։ Արտահանման համաշխարհային պահանջարկի նվազման պայմաններում անկում է նկատվել արմավայուղի և սոյայի յուղի գներում, մինչդեռ արևածաղկի և կանոլայի յուղերի գներն իջել են դրանց արտահանման հնարավորությունների մեծացման շնորհիվ։
ՊԳԿ կաթնամթերքի գնային ինդեքսի միջին արժեքը 1,4 տոկոսով ցածր էր դեկտեմբերի ցուցանիշից, իսկ կարագի և կաթի փոշու գների նվազումը բացատրվում է այդ ապրանքների առաջատար արտահանողների պահանջարկի նվազմամբ և Նոր Զելանդիայից մատակարարման ծավալների ավելացմամբ։ Պանրի համաշխարհային գները փոքր-ինչ աճել են, որը կապված է ամանորյա տոներից հետո Արևմտյան Եվրոպայում սննդամթերքի ծառայությունների և մանրածախ վաճառքի վերականգնմամբ, ինչպես նաև արժույթի տեղաշարժով:
ՊԳԿ մսի գնային ինդեքսն աննշան տեղաշարժվել է հունվարին (դեկտեմբերի համեմատ 0,1 տոկոսի նվազում), քանի որ արտահանման հնարավորությունների ընդլայնումն ազդել է թռչնամսի, խոզի և տավարի մսի գների վրա, մինչդեռ ոչխարի մսի արտահանման գներն աճել են՝ ի պատասխան ներմուծման պահանջարկի մեծացման:
ՊԳԿ շաքարի գնային ինդեքսը դեկտեմբերի համեմատ 1,1 տոկոսի նվազում է արձանագրել։ Թաիլանդում առատ բերքի ծավալները և Բրազիլիայի բարենպաստ եղանակային պայմանները դրականորեն ազդեցին գների վրա, չնայած այն մտահոգություններին, որոնք կապված էին Հնդկաստանում ցածր բերքատվության, Բրազիլիայում բենզինի ավելի բարձր գների հետ՝ այդպիսով հիմնավորելով էթանոլի պահանջարկը, և վերջապես բրազիլական ռեալի՝ ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ արժեվորման հետ։
Տվյալներին և մանրամասներին ծանոթանալու համար անցնել այս հղումով.
Հացահատիկային մշակաբույսերի մատակարարման նվազում 2022-2023 թվականներին
Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի մասին ամփոփագրում ՊԳԿ-ն բարձրացրել է հացահատիկային մշակաբույսերի 2022 թվականի համաշխարհային արտադրության կանխատեսումները, բայց դրանց մատակարարման ծավալները 2022-2023 թվականների կանխատեսումներով պետք է շարունակեն նվազել։
Հացահատիկային ապրանքների գլոբալ սպառումը կանխատեսվում է 2 765 միլիոն տոննա կամ 2021 թվականի մակարդակից 1,7 տոկոսով ցածր։ Վերանայման արդյունքում Ավստրալիայի և Ռուսաստանի Դաշնության կանխատեսված ցուցանիշների ավելացումն այժմ մատնանշում է 2022 թ. ցորենի ռեկորդային արտադրություն, որտեղ անմշակ հացահատիկեղենը կանխատեսումների համաձայն 3,3 տոկոսով ցածր կլինի նախորդ տարվանից։ Բրնձի համաշխարհային արտադրության կանխատեսումների վերանայման արդյունքում դրանց կրճատվել են, սակայն Չինաստանի սպասվածից ցածր արտադրությունն ավելի քան փոխհատուցվեց Բանգլադեշի և մի քանի այլ երկրների տվյալների սպասվածից ավելի բարձր արտադրությամբ։ Արդյունքում կանխատեսվում է, որ բրնձի համաշխարհային գները 2021 թվականին գրանցած ռեկորդային ցուցանիշից կնվազեն 2,6 տոկոսով։
Դիտարկելով 2023 թվականը՝ կարող ենք ասել, որ բոլոր նախանշանները վկայում են այն մասին, որ հյուսիսային կիսագնդում, հատկապես Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, աշնանացան ցորենի մշակության տարածքները կընդլայնվեն՝ հիմնականում ցորենի գների բարձրացմամբ պայմանավորված: Սակայն պարարտանյութերի բարձր գները կարող են անդրադառնալ դրանց օգտագործման ցուցանիշների վրա, ինչը բացասական հետևանքներ կունենա բերքի համար։
Աշխարհում ցորենի ամենամեծ արտահանող երկրում՝ Ռուսաստանի Դաշնության ներքին շուկայում ցորենի ցածր գները կարող են հանգեցնել դրանց ցանքատարածությունների որոշակի կրճատմանը, մինչդեռ Ուկրաինայում պատերազմի հետևանքով ստեղծված ծանր վիճակն, ըստ գնահատումների, կհանգեցնի աշնանացան ցորենի ցանքատարածությունների 40 տոկոսով կրճատմանը: Հնդկաստանում ռեկորդային ցանք է կանխատեսվում, որին նպաստում են շուկայական բարձր գները։ Պակիստանում նույնպես համեմատաբար մեծ ծավալների ցանք է նախատեսվում, քանի որ 2022 թվականի ջրհեղեղներից մնացած ջրերն ավելի քիչ վնաս են պատճառել, քան ի սկզբանե կանխատեսվում էր։
Հարավային կիսագնդի երկրներում 2023 թվականի համար նախատեսված անմշակ հատիկեղենի մեծ մասն արդեն իսկ ցանված է։ Բրազիլիան թերևս ռեկորդային ծավալի եգիպտացորենի ցանք է կատարել, իսկ Արգենտինայում ընդհակառակը՝ հողի ցածր խոնավությամբ պայմանավորված։ Եղանակային պայմանները Հարավային Աֆրիկայում եգիպտացորենի բերքատվության լավ հեռանկարների կանխատեսման հնարավորություն են տալիս:
Ներկա կանխատեսումներով՝ 2022 - 2023 թվականներին հացահատիկային ապրանքների համաշխարհային սպառումը նախորդ տարվա համեմատ կնվազի 0,7 տոկոսով՝ կազմելով 2 779 միլիոն տոննա։ Նույն կանխատեսումների համաձայն՝ եգիպտացորենի ընդհանուր օգտագործումը կնվազի, կաճի ցորենի սպառումը, իսկ բրնձի սպառումն ամենամյա կտրվածքով քիչ փոփոխությունների է ենթարկվում։
Հացահատիկի համաշխարհային պաշարներն, ըստ կանխատեսումների, տարվա վերջում 844 միլիոն տոննա կկազմեն, այդպիսով նվազեցնելով օգտագործման համար պատրաստ համաշխարհային պաշարների 2022-2023 թթ. գործակիցը մինչև 29,5 տոկոս:
Իր նոր թողարկված ամփոփագրում ՊԳԿ-ն կանխատեսում է, որ հացահատիկային ապրանքների միջազգային առևտուրը 2022 -2023 թվականներին նախորդ տարվա ռեկորդային մակարդակից կնվազի 1,7 տոկոսով՝ հասնելով 474 միլիոն տոննայի։
Տվյալներին և մանրամասներին ծանոթանալու համար անցնել այս հղումով.
Թեմային առավել մանրամասն ծանոթանալու համար՝ ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքս
Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի վերջերս թողարկված ամփոփագիր
Գյուղատնտեսական շուկայի տեղեկատվական համակարգ (ԳՇՏՀ)
ԳՇՏՀ. շուկայի վերահսկում
ՊԳԿ շուկաներ և առեւտուր
1 of 5
Մամուլի հաղորդագրություն
21 դեկտեմբերի 2022
ՊՀԾ-Ն ողջունում է ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության աջակցությունը՝ Հայաստանում սոցիալական պաշտպանության համակարգի ամրապնդման համար
ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալության (ԱՄՆ ՄԶԳ) 750,000 ԱՄՆ դոլարի չափով աջակցության շնորհիվ՝ ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրը (ՊՀԾ) կաջակցի ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությանը` ամրապնդելու Հայաստանում սոցիալական պաշտպանության համակարգի՝ ցնցումներին արձագանքելու կարողությունները։
Անցած մի քանի տարիների ընթացքում Հայաստանը վերապրել է բազմաթիվ ցնցումներ ու աղետներ, որոնց դիմակայելիս ակնհայտ է դարձել սոցիալական պաշտպանության համակարգի ճկունության և ցնցումներին արձագանքելու գործընթացների բարելավման, ինչպես նաև ճգնաժամերի ընթացքում ու դրանցից հետո խոցելի բնակչության կարիքները հասցեագրելու խիստ անհրաժեշտությունը:
Համագործակցելով ԱՄՆ ՄԶԳ-ի հետ` ՊՀԾ-ն սկսում է «Ինտեգրված արձագանք Հայաստանում պարենի գնաճի հետևանքներին» ծրագիրը, որի նպատակն է հզորացնել ցնցումներին ու աղետներին արձագանքող պետական քաղաքականություններն ու ընթացակարգերը ու նպաստել սոցիալական աջակցության նոր ծառայությունների մատուցմանը հաջորդ 15 ամիսների ընթացքում:
«ԱՄՆ ՄԶԳ-ն հպարտ է, որ աշխատում է ՊՀԾ-ի հետ՝ աջակցելու Հայաստանի կառավարությանը՝ անկանխատեսելի մարտահրավերների պայմաններում քաղաքացիների, և հատկապես խոցելի բնակչության կարիքներին արձագանքելու գործում: Մենք ուրախ ենք, որ ավելի քան 3000 մարդ ուղղակիորեն կշահի այս ծրագրից», - նշել է ԱՄՆ ՄԶԳ Հայաստանի առաքելության տնօրեն Ջոն Ալելոն:
Սերտորեն համագործակցելով ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության հետ՝ ՊՀԾ-ն կմշակի և կկիրառի ցնցումներին արձագանքող սոցիալական պաշտպանության քաղաքականություններ, ընթացակարգեր և ռեսուրսներ: Բացի այդ, այս ցնցումներին արձագանքելու համար նախատեսված ծառայություններից մեկը՝ «Սննդի աջակցության քարտը» տրամադրվելու է երեք մարզերի պարենային անապահով 3000 մարդու՝ բավարարելու նրանց հրատապ պարենային կարիքները՝ այնուհետև այն պետական ծառայություն դարձնելու հեռահար նպատակով։
«Հայաստանում մենք պարբերաբար ականատես ենք լինում աղետների, և մեր նպատակն է աջակցել Հայաստանի կառավարությանը սոցիալական այնպիսի համակարգեր ունենալու գործում, որոնք կարող են հարմարեցվել և ճիշտ ժամանակին ճիշտ օգնություն ցուցաբերել կարիքավոր մարդկանց: ՊՀԾ-ն ողջունում է ԱՄՆ ՄԶԳ-ի առատաձեռն աջակցությունը, որը կաջակցի Հայաստանի կառավարությանը՝ սոցիալական պաշտպանության բոլոր անհրաժեշտ գործիքներով ու մեխանիզմներով ապահովելու գործում և կօգնի մարդկանց ցնցումների ժամանակ և դրանից հետո», - նշել է ՊՀԾ հայատանյան գրասենյակի փոխտնօրեն և տնօրենի պաշտոնակատար Նաննա Սկաուն:
ՊՀԾ-ն կարևորում է Հայաստանում ցնցումներին արձագանքող սոցիալական պաշտպանության համակարգի բարելավման կարևոր դերը՝ հաշվի առնելով, որ երկիրը հակված է տարբեր տեսակի ցնցումների:
Ուժեղացնելով սոցիալական պաշտպանության համակարգերը՝ ՊՀԾ-ն կարող է աջակցել ավելի շատ խոցելի մարդկանց և ապահովել ժամանակին և արդյունավետ արձագանք ողջ Հայաստանում հարյուրավոր անձանց իրավիճակի բարելավման ուղղությամբ։
1 of 5
Վերջին հրատարակությունները
1 / 11
Ռեսուրսներ
20 մարտի 2023
Ռեսուրսներ
09 դեկտեմբերի 2021
Ռեսուրսներ
14 հուլիսի 2021
Ռեսուրսներ
01 հուլիսի 2021
1 / 11