Համայնքային իրազեկման միջոցառումը կազմակերպվել է Շրջակա միջավայրի նախարարության և ՊԳԿ-ի կողմից իրականացվող «Անտառների կայուն կառավարում Հայաստանում» ծրագրի շրջանակներում։ Ծրագիրը համաֆինանսավորվում է Կանաչ կլիմայի հիմնադրամի, ՊԳԿ-ի, Ավստրիական զարգացման գործակալության, Բնության համաշխարհային հիմնադրամի և Բոլցանո ինքնավար նահանգի (Իտալիա) ֆինանսավորմամբ։

Ծրագրին զգալի ծավալի ֆինանսավորում է տրամադրում Հայաստանի կառավարությունը։ Դասընթացներն ու ծառատունկը կազմակերպվել էր «Իմ քայլը» բարեգործական հիմնադրամի և Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի Սիսիանի մասնաճյուղի կողմից համատեղ իրականացվող «Հորիզոններ» դուալ կրթական ծրագրի շահառու Գորիսի ավագ դպրոցների սաների համար: Մարդկային կապիտալի զարգացմանն ուղղված «Հորիզոններ» դուալ կրթական ծրագրով մշակվել և հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում ներդրվել է կրթական նոր մոդել, որի շրջանակում սովորողները ստացած տեսական գիտելիքներն ամրապնդում են տեղական ընկերություններում գործնական աշխատանքներ իրականացնելով: Դասընթացների հիմնական թեմաներն էին տնկիների արտադրությունը, էներգաարդյունավետությունը և վերականգնվող էներգիայի տեխնոլոգիաները անտառների կայուն կառավարման համար։ Հատուկ ուշադրություն է դարձվել անտառների կառավարմանը և բնապահպանական նախաձեռնություններին կանանց ներառման և իրենց ասնակցությունը խթանելու մոտեցումների ներկայացմանը:

Դասընթացից հետո ավագ դպրոցի շուրջ 70 երեխաներ և ուսուցիչներ մասնակցեցին ծառատունկի գործնական աշխատանքներին ՊԳԿ սածիլների արտադրության մասնագետ Նաիրա Գասպարյանի ուղղորդման ներքո։ Տիկին Գասպարյանը ցուցադրեց տնկման համար անցքեր պատրաստելու պատշաճ տեխնիկան՝ ապահովելով տնկիների աճի համար ճիշտ խորությունը և տարածությունը: Նա ներկայացրեց նաև առողջ անտառների վերականգնման համար ճիշտ տնկիների ընտրության և դրանք ճիշտ տնկելու առանձնահատկությունները։ Այս գործնական աշխատանքի միջոցով երեխաները ծանոթացան անտառների վերականգնման հիմքում ընկած մոտեցումների և նորատունկ ծառերի համար պահանջվող երկարատև խնամքի առանձնահատկություններին: Այս համագործակցությունը նպատակ ունի ոգեշնչել երիտասարդությանը էլ ավելի ակտիվ դերակատարում ունենալ շրջակա միջավայրի և անտառների պահպանության գործում: Տեսական կրթության և գործնական աշխատանքի համադրումը թույլ է տալիս երիտասարդ սերնդին հաղորդել անհրաժեշտ գիտելիքներ և փորձ ապագայում ավելի կայուն և ավելի կանաչ Հայաստան կերտելու համար:

 Կարմիր ժապավենի կտրման արարողությանը մասնակցեցին ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության, ԵՄ պատվիրակության, ՄԱԱԶԿ-ի և պետական ու մասնավոր հատվածի բազմաթիվ ներկայացուցիչներ։ Միջոցառման հյուրերի թվում էին նաև համապատասխան կառույցների ներկայացուցիչներ, որակի ենթակառուցվածքի հաստատություններ, արտադրողներ, գործարար ասոցիացիաներ, լաբորատորիաներ, վկայագրման մարմիններ և բուհերի ու հետազոտական կազմակերպությունների ներկայացուցիչներ։
ՍՉԱՄ-ի լաբորատորիաները ներառում են չորս հիմնական ուղղություն՝Էլեկտրականություն, ժամանակ ու հաճախականությունՈւժի մոմենտ ու ճնշումԱնկյունագծային (երկարություն)Քիմիական  Այս լաբորատորիաները հագեցած են ժամանակակից չափագիտական սարքավորումներով, որոնք կհզորացնեն ՍՉԱՄ-ի կարողությունները՝ ապահովելով բարձր ճշգրտությամբ ծառայություններ պետական և մասնավոր ոլորտների համար։ Նոր հնարավորությունները մեծապես կնպաստեն չափումների հետագծելիության ապահովմանը՝ աջակցելով հայկական արտադրողներին համապատասխանել միջազգային ստանդարտներին և խթանելով նորարարությունը և զարգացումը երկրում։ Լաբորատորիաները նաև կսպասարկեն փորձարկման լաբորատորիաներին և վկայագրման հաստատություններին՝ ապահովելով դրանց ծառայությունների հուսալիությունն ու ճշգրտությունը։
  ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար պարոն Գևորգ Պապոյանն ընդգծեց, որ այս լաբորատորիաները կարևոր քայլ են Հայաստանի որակի ենթակառուցվածքը զարգացնելու ուղղությամբ։ Նա նշեց, որ դրանք կնպաստեն արդյունաբերական ցուցանիշների բարելավմանը և հայկական արտադրանքների մրցունակության աճին միջազգային շուկայում: Գոհունակությամբ նշում եմ, որ Հայաստանի Հանրապետության չափագիտական կարողությունների հզորացումը նոր հնարավորություններ է ստեղծում մեր երկրի համար՝ արտահանման դիվերսիֆիկացիայի շրջանակներում որակի նոր ստանդարտների առաջմղման, ինչպես նաև ապրանքների և ծառայությունների որակի բարձրացման ուղղությամբ»: Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության ղեկավար, դեսպան Վասիլիս Մարագոսը նշեց. «Լաբորատորիաների բացումն այսօր նշանակալի ձեռքբերում է նորարարության ոլորտի համար, և մեծ առաջընթաց՝ Ստանդարտացման և չափագիտության ազգային մարմնի չափագիտության միջազգայնորեն ճանաչված ծառայություններ մատուցելու կարողությունների ընդլայնման ուղղությամբ։ Չափագիտությունը կարևոր դեր ունի ապրանքների և ծառայությունների որակի և հուսալիության ապահովման գործում, ինչը հիմնարար սկզբունք է արդյունաբերական և տեխնոլոգիական զարգացման, առևտրի դիվերսիֆիկացման և քաղաքացիների բարեկեցության համար: Այս օգնությունը նպաստում է Հայաստանի համար ԵՄ Տնտեսական և ներդրումային պլանի (EIP) իրականացմանը, որը երկրի տնտեսական աճին, կայուն զարգացմանն ու բարեկեցությանն ուղղված համապարփակ նախաձեռնություն է։ ՄԱԱԶԿ-ի գլխամասային գրասենյակի ներկայացուցիչ պարոն Բեռնար Բաուն հավելեց․ «Հավատում ես տեսնելով, սա հատկապես ճիշտ է, երբ խոսքը վերաբերում է այսպիսի ժամանակակից լաբորատորիաների բացմանը։ Մենք հիմա ականատեսն ենք այն տեխնոլոգիաների, որոնք սահմանելու են Հայաստանի չափագիտության ծառայությունների ապագան»:

Այս նշանակալի հաջողությունը ոգեշնչում է ապագա ծրագրերի իրականացմանը, որն հնարավոր դարձավ ԵՄ-ի, ՄԱԱԶԿ-ի և մեր ազգային գործընկերների՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության և Ստանդարտների և չափագիտության ազգային մարմնի երկարատև և բացառիկ համագործակցության շնորհիվ։ Ես վստահ եմ այս լաբորատորիաների հաջողության մեջ և այն երկարատև ու կայուն ազդեցության վրա, որը այս նախագիծը կունենա երկրի զարգացման համար։Պարոն Ժիրայր Էդիլյանը, ՄԱԱԶԿ-ի ներկայացուցիչը Հայաստանում, խոսեց որակի և չափագիտության դերի մասին՝ ընդգծելով միջազգային գործընկերությունների կարևորությունը։ Լաբորատորիայի բացման արարողությունից հետո կազմակերպվեց շրջայց, որի ընթացքում այցելուները ծանոթացան լաբորատորիաների տրամադրած ծառայություններին և տեխնոլոգիաներին։ Այնուհետ տեղի ունեցավ սեմինար «Չափագիտության ներդրումը համապատասխանության, արդյունավետության և մրցունակության ապահովման գործում» թեմայով ավելի քան 50 պետական և մասնավոր շահագրգիռ կողմերի համար։ Սեմինարում ընդգծվեց, թե ինչպես կարող են որակը և չափագիտությունը վերափոխել համապատասխանությունը՝ աջակցելով արդյունաբերական նորարարությանը և միջազգային շուկայում հայկական արտադրանքների մրցունակության բարձրացմանը։

«Աջակցություն որակի ենթակառուցվածքին Հայաստանում» ծրագիրն իրականացնում է ՄԱԱԶԿ-ը՝ Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ։ Ծրագրի հիմնական նպատակն է զարգացնել Ստանդարտացման և չափագիտության ազգային մարմնի (ՍՉԱՄ) կարողությունները՝ շահառուներին միջազգայնորեն ընդունելի չափագիտական ծառայություններ մատուցելու համար։ Հայաստանի չափագիտության համակարգի իրավական, կառուցվածքային և տեխնիկական կարգավորումների բարելավման միջոցով ծրագիրը նպաստում է համակարգի արդիականացմանը՝ խթանելով տնտեսական դիվերսիֆիկացիան և առևտրի մրցունակության բարձրացումը, ինչը համահունչ է ԵՄ-ի հետ ստորագրված «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրով» (CEPA) Հայաստանի ստանձնած հանձնառություններին։

ԵՐԵՎԱՆ, նոյեմբերի 21, 2024 թվական. Երեխաների համաշխարհային օրվա և Երեխայի իրավունքների մասին կոնվենցիայի ընդունման տարեդարձի առթիվ Հայաստանը միացել է աշխահի այլ երկրներին՝ կապույտ գույնով լուսավորելու խորհրդանշական կառույցներ, այս անգամ նոր հայեցակարգով: ՅՈՒՆԻՍԵՖ Հայաստանի ազգային դեսպան Սերգեյ Սմբատյանի գլխավորած՝ Հայաստանի պետական սիմֆոնիկ նվագախմբի աջակցությամբ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը կապույտով լուսավորեց Օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնը:

Միջոցառմանը մասնակցեցին ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպանին առընթեր երեխաների իրավունքների պաշտպանության հարցերով հասարակական խորհրդի նորանշանակ անդամները: ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը 2022 թվականից ի վեր աջակցել է Խորհրդի ստեղծմանն ու գործունեությանը։ Երեխաները Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչ Քրիսթինե Վայգանդի և ՀՀ մարդու իրավունքների պաշտպան Անահիտ Մանասյանի հետ միասին սեղմեցին լուսասփռման կոճակը՝ նշանավորելով Երեխայի իրավունքների մասին Կոնվենցիայի 35-րդ տարեդարձը։«Այսօր Երեխայի իրավունքների մասին կոնվենցիայի 35-ամյակը տոնելիս մենք համաշխարհային մակարդակում խորքային փոփոխությունների ենք ականատես լինում։ Աննախադեպ մեծ թվով երեխաներ են հայտնվում հումանիտար աղետներում, ենթարկվելով տեղահանության։ Տեւական մարտահրավերները, ինչպիսիք են աղքատությունը, անհավասարությունը և խտրականությունը, ոտնահարում են երեխաների իրավունքները, իսկ կլիմայական ճգնաժամերն ու շրջակա միջավայրի դեգրադացիան ավելի են սրում այս խնդիրները։ Այդուհանդերձ, այս բոլոր վայրիվերումների մեջ երեխաների իրավունքները պետք է մշատես լինեն ոչ բանակցելի: Սա մեր բաղձալի ապագայի կենսագործման կողմնացույցն է։ Ուստի այսօր մեր շուրջը սփռելով այս կապույտ լուսավորությունը՝ լիահույս ենք, որ սա այսօրվա և վաղվա առաջնորդներին ուղերձ է առ այն, որ պետք է ավելիմեծ ջանքեր գործադրել՝ ստեղծելու մի աշխարհ, ուր յուրաքանչյուր երեխայի յուրաքանչյուր իրավունք լիարժեք պաշտպանված է», - նշել է Քրիսթինե Վայգանդը։

Նոյեմբերի 20-ին Երեխաների համաշխարհային օրվան նվիրված տոնական միջոցառումների շրջանակում աշխարհի տարբեր երկրներում այդ օրը կապույտով են լուսավորվում շինություններ, հուշարձաններ և տեսարժան վայրեր։ Նախորդ տարիներին խորհրդանշական կապույտ լույսի ներքո լուսավորվել են Սիդնեյի օպերային թատրոնը, Աթենքի Ակրոպոլիսը, Գիզայի բուրգերը, «Ջրային խորանարդը» Պեկինում, Էմփայր Սթեյթ Բիլդինգը Նյու Յորքում, Պետրան Հորդանանում և բազմաթիվ այլ կառույցներ։ Բոլոր այս շինությունները կապույտ գույն էին ստացել՝ հաջակցություն երեխաների իրավունքների։Խորհրդանշական արարողությանը հաջորդեց Խաչատրյանի անվան 12-րդ միջազգային փառատոնի բացումը, որը տարածաշրջանում մեծ հանդիսությամբ տոնվող դասական երաժշտության փառատոններից մեկն է։ Նոյեմբերի 20-ի «Յուրաքանչյուր երեխայի համար. իրավունքների և երազանքների սիմֆոնիա» խորագիրը կրող փառատոնի բացման համերգը նիվրված էր Կոնվենցիայի տարեդարձին և Երեխաների համաշխարհային օրվան համերգին ելույթ ունեցավ 18-ամյա մեծատաղանդ կատարող Լեյա Զուին։«Երաժշտությունը համամարդկային լեզու է և սիմֆոնիկ նվագախումբը հավատում է երաժշտության միաբանող ու փոխակերպիչ ուժին։ Այն բոլորին հասու և ազդեցիկ կերպով իրազեկում է մարդկանց երեխաների իրավունքների մասին և ավելի մեծ ուժ հաղորդում նրանց ձայնին», - ասաց Մաեստրո Սմբատյանը։ «Չափազանց կարևոր է յուրաքանչյուր օր հիշել, որ երեխաներն ու երիտասարդները պետք է մշտապես մեր ուշադրության կենտրոնում լինեն։ Մենք նրանց գաղափարներին պետք է լուրջ մոտենանք և ակտիվորեն ներգրավենք փոքր և մեծ որոշումների կայացման գործին, որոնք ազդում են մեր կյանքի վրա։ Այսօրվա մեր համերգն այդ հանձնառության արտացոլումն է»։

«Վերջին երեք տասնամյակների ընթացքում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի հայաստանյան գրասենյակն ականատես է եղել և նպաստել անթիվ երեխաների կյանքի խորքային փոփոխություններին Հայաստանում, ներառյալ և չսահմանափակվելով որակյալ կրթության մատչելիության ընդլայնմամբ, առողջապահական ծառայությունների բարելավմամբ, մինչև 5 տարեկան երեխաների մահացության ցուցանիշի կիսով չափ կրճատմամբ, խնամքի հաստատություններում գտնվող երեխաների թվի նվազեցմամբ և խնամքի համակարգի ստեղծմամբ ու շատ ավելին: Այս ամենն անհնարին կլիներ կյանքի կոչել առանց մեր ինստիտուցիոնալ և անհատ գործընկերների, մեր ազգային դեսպանների ու աջակիցների անսասան նվիրվածության, որոնց նվիրումն օգնեց առաջ մղել երեխաների իրավունքները Հայաստանում», - ասաց Քրիսթինե Վայգանդը:

###

Խմբագիրների համար.
2021 թվականին Հայաստանում լուսավորվել են Երևանի մերձակայքում գտնվող հինավուրց Զվարթնոց տաճարի ավերակները՝ խորհրդանշելու ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի մանդատը, այն է՝ սատար կանգնել յուրաքանչյուր երեխայի իրավունքներին, որտեղ էլ նա ապրի։

2022 թվականին լուսավորվեցին Հաղթանակի զբոսայգում Մեծ Անիվը և Մայր Հայաստան հուշարձանը, ինչպես նաև Մատենադարանն ու Մոր և մանկան առողջության պահպանման կենտրոնը,- այս ամենը խորհրդանշելու, թե ինչ է անհրաժեշտ երեխաներին առողջ ու երջանիկ մեծանալու համար՝ ուրախություն և զվարճալի ժամանց, պաշտպանություն ու խաղաղություն, կրթություն ու մշակույթ, ինչպես նաև առողջություն ու սնուցում ընտանեկան միջավայրում։

Կոպենհագեն, 30 հոկտեմբերի 2024թ․

ԱՀԿ Եվրոպայի տարածաշրջանի (ԱՀԿ Եվրոպա) անդամ երկրները դոկտոր Հանս Հենրի Պ. Կլյուգեին առաջադրել են ԱՀԿ Եվրոպայի տարածաշրջանային տնօրենի պաշտոնում երկրորդ հնգամյա ժամկետով։ Նրա պաշտոնավարումը կմեկնարկի 2025 թվականի փետրվարին՝ ԱՀԿ Գործադիր խորհրդի կողմից պաշտոնապես ընտրվելուց հետո:

Դիմելով Կոպենհագենում ԱՀԿ Եվրոպայի տարածաշրջանային կոմիտեի 74-րդ նստաշրջանի (RC74) պատվիրակներին՝ դոկտոր Կլյուգեն հայտնեց իր երախտագիտությունը․

«ԱՀԿ Եվրոպայի տարածաշրջանային տնօրենի պաշտոնում ծառայելն իմ կյանքի պատիվն է եղել, և ես իսկապես շատ շնորհակալ եմ և զգացված իմ առաջադրմանն ուղղված գերակշիռ աջակցության համար: Իմ երկրորդ ժամկետի առաջին խնդիրը կլինի մյուս տարի խորհրդակցել Եվրոպայում և Կենտրոնական Ասիայում բոլոր 53 անդամ պետությունների, ինչպես նաև մեր բոլոր առողջապահական գործընկերների հետ՝ միասին մշակելու մեր հաջորդ հնգամյա ծրագիրը, որը նաև հայտնի է որպես Աշխատանքի եվրոպական հայեցակարգ երկրորդ խմբագրությամբ», - ասաց դոկտոր Կլ յուգեն: «Մենք կշարունակենք հիմնվել անցած հինգ տարիների բազմաթիվ հաջողությունների վրա՝ որոնք ներառում են համաճարակներին պատրաստվածության և առողջապահական համակարգերի ամրապնդման, հոգեկան առողջության, թվային առողջության և իմունիզացիայի ուղղություններով կատարած աշխատանքները: Բայց նաև կընդլայնենք մեր առաջնահերթությունները՝ ներառելով այնպիսի կարևոր ոլորտներ, ինչպիսիք են ազգային առողջապահական համակարգերի անվտանգության ամրապնդումը, կլիմայական ճգնաժամի առողջապահական ազդեցությունների դեմ պայքարը, հակամանրէային կայունության դեմ հրատապ գործողություններ ձեռնարկելը և արագ փոփոխվող ժողովրդագրության պայմաններում առողջ ծերացման խթանումը: Այս ամենը կլրացվի կանանց, աղջիկների և երիտասարդների վրա նորովի ուշադրությամբ, այդ թվում՝ անդրադառնալով սեռական և վերարտադրողական առողջության և իրավունքների ոլորտում գրանցված վնասակար նահանջներին, ինչպես նաև գենդերային բռնության մտահոգիչ աճին»:

RC74-ի անդամ երկրները նաև քննարկել են, թե ինչպես աշխատել ԱՀԿ եվրոպական տարածաշրջանային գրասենյակի հետ և իրենց երկրներում՝ լուծելու հետևյալ 4 հրատապ խնդիրները՝ կայուն և դիմակայուն առողջապահական համակարգերի շրջանակի ընդունում՝ հենված վստահության բարձր մակարդակի, առաջնային առողջապահական խնամքի նկատմամբ վերանայված հանձնառության և առողջապահության աշխատուժի մեջ ներդրումների ավելացման վրա,եվրոպական տարածաշրջանում առողջապահական արտակարգ իրավիճակների պատրաստվածության, արձագանքման և դիմակայունության ամրապնդում, որը նաև հայտնի է որպես Պատրաստվածության 2.0 (Preparedness 2.0),մինչև 2030 թվականն արագ արձագանքման բժշկական թիմերի կարողությունների բարձրացում՝ ապահովելու դրանց արագ տեղակայումը առողջապահական ծանր արտակարգ իրավիճակներում, որտեղ էլ որ դրանք տեղի ունենան, ևտարածաշրջանում առողջապահական նորարարությունների և զարգացող տեխնոլոգիաների կիրառման ռազմավարության մշակում, որը կներկայացվի հաստատման 2025 թվականին:
 Դիմակայուն և կայուն առողջապահական համակարգեր

Անդամ պետություններն ընդունում են իրենց առողջապահական համակարգերում ներդրումները շարունակելու և ամրապնդելու անհրաժեշտությունը՝ դասեր քաղելով COVID-19 համաճարակից: Ի վերջո, քաղաքացիների առողջության և բարեկեցության բարելավումը հիմնված է մի շարք կարևորագույն նախադրյալների վրա, ինչպիսիք են առողջության առաջնային պահպանման օղակի և ընտանեկան բժիշկների դերի ուժեղացումը, առողջապահական ապագա աշխատուժի
կերտման գործում համապատասխան ներդրումների իրականացումը՝ պատշաճ վերապատրաստման, կադրերի հավաքագրման և նրանց պահպանման միջոցով, առողջապահության ոլորտում թվային լուծումների և արհեստական բանականության օգտագործումը և կայուն ֆինանսավորման մոդելների մշակումը, որոնք առողջապահական համակարգերին անհրաժեշտ միջոցներ են ապահովում որակյալ բուժօգնություն մատուցելու համար:

«Ժամանակն է փոխել մեր մտածելակերպը և առողջապահությունն այսուհետ դիտարկել որպես առաջնային ներդրում, և ոչ պարզապես հարկատուի միջոցների ծախս», - շարունակեց դոկտոր Կլյուգեն: «Մեր տարածաշրջանում և ամբողջ աշխարհում գրանցված փաստերը ցույց են տալիս, որ առողջապահության ոլորտում ներդրումները տնտեսության համար միջոցների վատնում չեն, այլ՝ ընդհակառակը: Իրականում, առողջապահական ոլորտն ապահովում է բազմաթիվ առավելություններ՝ անհատական և համայնքային առողջությունից ու բարեկեցությունից անդին: Այն նպաստում է տնտեսական աճին և աշխատատեղերի ստեղծմանը, նպաստում է սոցիալական համախմբվածությանը և բարելավում է աշխատուժի արդյունավետությունը, եթե նշենք միայն 3գործոն»: Պատրաստվածություն 2.0 (Preparedness 2.0)Պատրաստվածություն 2.0-ը ԱՀԿ Եվրոպայի նոր տարածաշրջանային ռազմավարությունն ու գործողությունների ծրագիրն է՝ առաջիկա հինգ տարվա ընթացքում (2024–2029) առողջապահական արտակարգ իրավիճակների պատրաստվածության, արձագանքման և դիմակայունության համար: Այն նախատեսված է տարածաշրջանում ջանքերն ընդլայնելու համար՝ առողջապահական արտակարգ իրավիճակներին նախապատրաստվելու, արձագանքելու, դրանք կանխելու և դրանց հանդեպ ավելի դիմակայուն դառնալու նպատակով․ ապագային միտված այս պլանը պատրաստվածությունը տեղափոխում է հաջորդ մակարդակ, քանի որ այն հիմնվում է վերջին ճգնաժամերից քաղված դասերի վրա:

«Մենք COVID-19-ից և առողջապահական այլ արտակարգ իրավիճակներից դասեր քաղելու և դրանք ռազմավարական, հավակնոտ, բայց և գործնական մոտեցումներով կիրառելու հնարավորություն ունենք՝ ապահովելու, որ մենք ավելի լավ պատրաստված լինենք այն ամենին, ինչ կարող է պատահել», - ասաց դոկտոր Կլյուգեն: «Կարևոր է որդեգրել երկակի մոտեցում, որտեղ առողջապահական համակարգերը կկարողանան ապահովել հիմնական առողջապահական ծառայությունները՝ միևնույն ժամանակ պատրաստ լինելով կարճ ժամանակում ընդլայնել դրանք և արձագանքել առողջապահական արտակարգ իրավիճակներին: Պատրաստվածություն 2.0-ը նաև լրացում է ԱՀԿ անդամ պետությունների՝
համավարակների վերաբերյալ միջազգային առաջին համաձայնագրի ստորագրմանը և Միջազգային առողջապահական կանոնների բարեփոխմանն ուղղված վերջին ջանքերին»:Արագ արձագանքման բժշկական թիմեր

Արագ արձագանքման բժշկական թիմերի (ԱԱԲԹ) 2024–2030թթ․ տարածաշրջանային գործողությունների ծրագիրը ճանապարհ է հարթում տարածաշրջանի երկրների համար՝ ստեղծելու և ամրապնդելու իրենց ԱԱԲԹ կարողությունները: Աջակցելով ազգային մակարդակում արվող ջանքերին՝ այս ծրագիրն երաշխավորում է, որ բարձրորակ, կյանք փրկող բժշկական ծառայություններն ավելի մոտ լինեն նրանց, ովքեր դրանց կարիքն ունեն ճգնաժամի ժամանակ: Եվրոպական տարածաշրջանում գործում է աշխարհի ամենագործուն ԱԱԲԹ ցանցերից մեկը, որը ներառում է ավելի քան 85 թիմեր՝ ավելի քան 75 000 բարձր պատրաստվածությամբ բժշկական մասնագետներով, որոնք ամուր հիմք են ստեղծում Տարածաշրջանային գործողությունների ծրագրի իրականացման համար:

«Լինեն բնական աղետներ, թե հակամարտություններ կամ հիվանդությունների բռնկում՝ նպատակն ավելի լավ պատրաստվածության ու արագ արձագանքման առկայությունն է՝ ապահովելով, որ բոլորը և ամենուր ստանան իրենց անհրաժեշտ բուժխնամքը, երբ դրա կարիքն ամենաշատն ունեն: Մենք ականատես ենք եղել, թե որքան կարևոր դեր ունեն ԱԱԲԹ-ները Ուկրաինայի պատերազմի, Թուրքիայում ավերիչ երկրաշարժերի և կլիմայի հետ կապված արտակարգ իրավիճակների ընթացքում առողջապահական արձագանքն ապահովելու համար: Համատեղ ջանքերով մենք նպաստում ենք, որ մեր տարածաշրջանի յուրաքանչյուր երկիր կարողանա ապահովել ուժեղ, հագեցած և պատրաստ ԱԱԲԹ աջակցությամբ արձագանք՝ մի շարք առողջապահական մարտահրավերներին դիմագրավելու համար», - ասաց դոկտոր Կլյուգեն:

Առողջապահական նորարարությունների և զարգացող տեխնոլոգիաների օգտագործում

Բազմաթիվ ճգնաժամերի, ոչ վարակիչ հիվանդությունների և հոգեկան առողջության ոլորտներում անավարտ նախաձեռնությունների, բնակչության ծերացման և բուժաշխատողների պակասի պայմաններում, աշխատանքի ավանդական մոդելը պարզապես արդիական չէ տարածաշրջանի առողջապահական համակարգերի համար: Առողջապահության ոլորտը պետք է որդեգրի նորարարությունը՝ որպես առողջապահության խթանման հիմնական շարժիչ ուժ: Տարածաշրջանում գործում են բազմաթիվ նորարարական կենտրոններ առողջապահության ոլորտում, բայց դրանք հաճախ կարող են գործել առանց միմյանց հետ փոխազդելու և գիտելիքներն ու գաղափարներն այլ ոլորտների, այդ թվում՝ հանրային առողջության ոլորտի հետ չփոխանակելու պայմաններում: Ամեն օր առաջանում են նոր լուծումներ՝ հաճախ չափազանց սրընթաց կառավարությունների շրջանում գնահատելու, հարմարվելու և ընդունելու համար: Ահա թե ինչու անդամ երկրները միասին աշխատում են առողջապահական նորարարությունները և նորարար տեխնոլոգիաներն օգտագործելու ռազմավարություն մշակելու համար՝ նպատակ ունենալով հաստատել ռազմավարությունը հաջորդ տարվա Տարածաշրջանային կոմիտեի նիստում:

«Եվրոպական տարածաշրջանում մենք տեխնոլոգիական, սոցիալական և ֆինանսական նորարարություններն օգտագործելու անսահման հնարավորություններ ունենք», - նշեց դոկտոր Կլյուգեն: «Այս նոր տեխնոլոգիաները կարող են հեղափոխիչ ազդեցություն ունենալ բուժառուների փորձառության վրա, օգնել կառավարելու քրոնիկ իրավիճակները, նպաստել առողջության և բարեկեցության լավացմանը և աջակցել մեր առողջապահական և խնամքի տրամադրման ոլորտների աշխատողներին: Բայց չնայած դրանց խոստումնալից լինելուն՝ մենք դեռ պետք է բացահայտենք նրանց ողջ ներուժը: Կան երկրներ, որ դեռևս դժվարությունների են հանդիպում ստարտ-ափերի և նորարարական կենտրոնների հետ գործընկերային հարաբերություններ հաստատելու, դրանք ֆինանսավորելու ու զարգացնելու, ինչպես նաև նորարարության առավելությունները էթիկորեն և արդարացիորեն կիսելու հարցերում: Միասին, հիմնվելով նորարարությունների կայացած օրինակների վրա, որոնց վերջին տարիներին մենք արդեն ականատես ենք եղել թվային առողջության և նոր դեղամիջոցների ոլորտում, մենք հույս ունենք փոխել այդ իրավիճակը»: Մշտական ճգնաժամը՝ որպես նոր իրողություն

Դոկտոր Կլյուգեն մեկնարկեց իր պաշտոնավարման առաջին ժամկետը՝ որպես տարածաշրջանային տնօրեն, հենց այն ժամանակ, երբ բռնկվել էր COVID-19 համավարակը՝ ամենուրեք կործանիչ ազդեցություն թողնելով մարդկանց կյանքերի և ապրուստի միջոցների վրա և աննախադեպ ճնշում գործադրելով առողջապահական համակարգերի վրա: Երբ վերջապես
COVID-19-ն սկսեց վերահսկելի դառնալ, Եվրոպական տարածաշրջանում՝ նախքան աշխարհում տարածվելը, ի հայտ եկավ մեկ այլ առողջապահական արտակարգ իրավիճակ՝ ԷՄփոքսը: Դրան գումարվեցին եղանակային ծայրահեղ իրադարձությունները՝ ներառյալ շոգերը և ջրհեղեղները, երկրաշարժերը Թուրքիայում և հյուսիս-արևմտյան Սիրիայում, ինչպես նաև սուր, երկարատև հումանիտար ճգնաժամերն Ուկրաինայում և Գազայում, Իսրայելում և Լիբանանում: Ամփոփելով հարկ է նշել, որ անցած հինգ տարիները նշանավորվել են մշտական ճգնաժամային վիճակով, որը բազմաթիվ ճակատներում մարտահրավեր է նետում առողջապահական համակարգերին և բուժաշխատողներին:

«Եվրոպայում և Կենտրոնական Ասիայում գրեթե 1 միլիարդ մարդու համար կարևոր առաջնահերթություններ սահմանելով և գործելով՝ անդամ պետությունները դրսևորեցին ողջունելի համերաշխություն և դաշնակցություն՝ խորացող անվստահության և պառակտման պահին», - եզրափակեց դոկտոր Կլ յուգեն: «Առողջությունը կարող է և միավորում է երկրներին և համայնքներին: Մենք ԱՀԿ Եվրոպայում երախտապարտ ենք մեր անդամ պետությունների և գործընկերների հետ աշխատելու հնարավորության համար՝ օգնելու կերտել առողջության ապագան՝ ի շահ բոլորի»