Վերջին հրապարակումները
Տեսանյութ
30 նոյեմբերի 2023
ՊԳԿ-ն Հայաստանում. Գործընկերություն հանուն ավելի լավ պարենային ապագայի
Ավելին
Պատմություն
28 նոյեմբերի 2023
Կառավարությունում կայացել է Հայաստան-ՄԱԿ Համատեղ ղեկավար կոմիտեի առաջին նիստը
Ավելին
Մամուլի հաղորդագրություն
27 նոյեմբերի 2023
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները աջակցում է ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրին՝ օգնություն ցուցաբերելու փախստականներին
Ավելին
Վերջին հրապարակումները
Կայուն զարգացման նպատակները Հայաստանում
Կայուն զարգացման նպատակները համաշխարհային կոչ են՝ վերացնելու աղքատությունը, պաշտպանելու շրջակա միջավայրը և կլիման, ինչպես նաև՝ ապահովելու, որ աշխարհում բոլոր մարդիկ ապրեն խաղաղ և բարեկեցիկ կյանքով։ Ստորև ներկայացված են այն նպատակները, որոնց ուղղությամբ Հայաստանում ՄԱԿ-ի թիմն աշխատում է՝
Պատմություն
22 նոյեմբերի 2023
Ծրագրի խորհրդատվական կոմիտեի հանդիպմանը ներկայացվել է «Միասին նպաստենք Հայաստանում աշխատանքային իրավունքների իրացմանը» ծրագրի ձեռքբերումները
«Միասին նպաստենք Հայաստանում աշխատանքային իրավունքների իրացմանը» ծրագրի խորհրդատվական կոմիտեի վերջին հանդիպումը, որը կայացել է նոյեմբերի 16-ին, ներկայացվել է ծրագրի զգալի ձեռքբերումներն ու առաջընթացը։ ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակում կայացած հանդիպումը համախմբել էր հիմնական շահագրգիռ կողմերին՝ Հայաստանում աշխատանքային իրավունքների խթանմանը և ընդլայնմանը նվիրված քննարկման նպատակով։
Ստեղծվելով սոցիալական երկխոսությունը խթանելու ԱՄԿ-ի մոտեցմանը համահունչ՝ խորհրդատվական կոմիտեն կարևոր դեր է կատարում ապահովելու, որ ծրագրի ռազմավարությունները, նպատակները և գործողությունները արդյունավետ կերպով ներկայացվեն գործընկերներին: Այս մոտեցումը նպաստում է շահառուների միջև սեփականության զգացողության զարգացմանը՝ նպաստելով կառավարության, գործատուների և աշխատողների համագործակցությանը՝ սոցիալական երկխոսության միջոցով, ինչը կարևոր է աշխատավայրում աշխատանքային օրենսդրության համապատասխանության ապահովման և աշխատողների իրավունքների պաշտպանության համար:
Բացման խոսքում Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության Արժանապատիվ աշխատանքի տեխնիկական աջակցության խմբի և Արևելյան Եվրոպայի ու Կենտրոնական Ասիայի երկրների համակարգող Միխայիլ Պուշկինն ընդգծել է ԱՄԿ «Միասին նպաստենք Հայաստանում աշխատանքային իրավունքների իրացմանը» ծրագրի ազդեցությունը հայաստանյան աշխատանքային ինստիտուտների հզորացման գործում:
Նա կարևորել է տարվա ընթացքում ծրագրի համագործակցությունն այնպիսի կառույցների հետ, ինչպիսիք են՝ ՀՀ Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունը, ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմինը և Տեսչական մարմինների աշխատանքների համակարգման գրասենյակը։ Պուշկինի խոսքով, այս ջանքերը նպատակ ունեն խթանել ազգային աշխատանքային օրենսդրության և Աշխատանքի միջազգային չափորոշիչների (ILS) համապատասխանությանը:
Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության ծրագրի համակարգող Նվեր Սարգսյանը ներկայացրել է ծրագրի առաջնային ձեռքբերումներից մի քանիսը, այդ թվում՝
Դասընթացավարների վերապատրաստում՝ 27 աշխատանքային տեսուչների համար, որոնցից 11-ն ընտրվել են որպես դասընթացավարներ՝ տեսուչների հետագա վերապատրաստման աշխատանքների համար,
ԱԱՏՄ-ի հետ համաձայնագիր՝ Դեպքերի վարման էլեկտրոնային համակարգի նախագծման և զարգացման նպատակով,
ԱՄԿ-ի համապատասխան առաջարկությունների և ուղեցույցների հիման վրա «Հայաստանում աշխատանքային վայրերում անհատական աշխատանքային բողոքների քննարկաման ներքին ընթացակարգերի ուղեցույցի» մշակում,
Շարունակական համագործակցություն ՀՀ Արդարադատության ակադեմիայի հետ՝ վերջնականացնելու միջազգային աշխատանքային իրավունքի և ազգային աշխատանքի իրավունքի ուսուցման դասընթացները:
Նվեր Սարգսյանը նաև խոսել է առաջիկա նախաձեռնությունների, այդ թվում՝ ԱՄԿ ազգային խորհրդատուի համար ինտերակտիվ մոբայլ հավելված մշակելու տեխնիկական առաջադրանքի վերջնական ձևակերպման մասին: Բացի այդ, ընթացքի մեջ է առկա գործիքների արդյունավետության գնահատումը և պոտենցիալ գործիքների ուսումնասիրությունը, որի նպատակն է Հայաստանում միջազգային աշխատանքային ստանդարտներին և աշխատանքային օրենսդրությանն ավելի բարձր համապատասխանության հաղորդելը: Ներկայում ծրագիրը նախաձեռնում է ժամկետների երկարաձգում` դյուրացնելու այն գործողությունների տրամաբանական շարունակությունը, որոնք ավարտին չեն հասցվել արտաքին գործոնների պատճառով:
«Միասին նպաստենք Հայաստանում աշխատանքային իրավունքների իրացմանը» ծրագիրն իրականացվում է ԱՄԿ կողմից և ֆինանսավորվում է ԱՄՆ աշխատանքի դեպարտամենտի կողմից (USDOL)։ Ծրագրի հիմնական նպատակն է հզորացնել աշխատանքային օրենսդրության համապատասխանությունը միջազգայնորեն ընդունված չափորոշիչների հետ, ինչպես նաև բարձրացնել դատական և արտադատական պաշտպանության միջոցների մատչելիությունը Հայաստանում:
1 of 5
Պատմություն
20 նոյեմբերի 2023
ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրը և Շվեյցարիան աջակցում են Հայաստանում գտնվող փախստականներին
ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրը (ՊՀԾ) ողջունում է Շվեյցարիայի կառավարության կողմից 500,610 ֆրանսիական ֆրանկի (մոտ 555,000 ԱՄՆ դոլար) ներդրումը` աջակցելու հազարավոր փախստական ընտանիքներին, ովքեր ապաստան են գտել Հայաստանում: Շվեյցարիայի Զարգացման Գործակալության (ՇԶԳ) միջոցով հաստատված օժանդակության շնորհիվ, որը Շվեյցարան տրամադրում էր նոյեմբերի 1-ից, նախատեսված է հումանիտար օգնություն ցուցաբերել առավել կարիքավորներին:
«Շվեյցարիայի ներդրումը կօգնի ՊՀԾ-ին լուծել Սյունիքի և Գեղարքունիքի մարզերում բնակություն հաստատած փախստականների հրատապ կարիքները՝ հնարավորություն տալով մեզ տրամադրել ինչպես անհրաժեշտ պարենային օգնություն, այնպես էլ նույնչափ անհրաժեշտ հոգեսոցիալական աջակցություն»,- ասել է ՊՀԾ ներկայացուցիչ և հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Նաննա Սկաուն՝ միևնույն ժամանակ շնորհակալություն հայտնելով Շվեյցարիայի ժողովրդին և կառավարությանը կարիքավորներին աջակցելու իրենց հանձնառության համար:
«Առավելապես, մենք շատ գոհ ենք, որ այս աջակցությունը, թեև այն կյանքի հեռանկարների վերականգնման ավելի երկարաժամկետ տեսլականի մի մասն է, կարող է տրամադրվել առանց մեծ ուշացման», - նշել է Հայաստանում Շվեյցարիայի դեսպանության առաքելության ղեկավարի տեղակալ` Վերներ Թութը, ով նաև պատասխանատու է Հայաստանում Շվեյցարական համագործակցության ծրագրի համար ։
Այս նախաձեռնությունը համահունչ է ՊՀԾ-ի ընթացիկ ծրագրի՝«Հայաստանի սահմանամերձ համայնքների դիմակայունության ամրապնդում և տնտեսական վերականգնում» հետ և ունի երկկողմանի մոտեցում. առաջինը, որը կենտրոնացած է սննդի անմիջական կարիքների գնահատման և բավարարման վրա, իսկ երկրորդը, որը նպատակ ունի խթանել փախստականների ինտեգրումը և սոցիալ-տնտեսական վիճակի բարելավումը:
Ավելի քան 100,600 հայեր ստիպված են եղել լքել իրենց տները և ապաստանել Հայաստանում, երբ իրավիճակը սրվեց անցած սեպտեմբերին։ Նրանք բոլորն էլ բախվում են լուրջ մարտահրավերների՝ ապահովելու հիմնական կարիքները, ներառյալ սնունդն ու հոգեբանական աջակցությունը՝ տրավման և սթրեսը հաղթահարելու համար։
ՊՀԾ-ն սերտորեն համագործակցում է Հայաստանում գործող և՛ ազգային, և՛ միջազգային գործընկերների հետ՝ կառավարության ջանքերին աջակցելու և բնակչությանը պարենային արդյունավետ օժանդակությամբ ապահովելու նպատակով:
1 of 5

Պատմություն
10 նոյեմբերի 2023
«Իրավիճակը ճգնաժամային է»: Արագ արձագանքման բժշկական թիմերը (Emergency Medical Teams, EMTs) հայ բժիշկների հետ համատեղ բժշկական օգնություն են ցուցաբերում ծանր այրվածքներ ստացած փախստականներին
Երկուշաբթի` սեպտեմբերի 25-ին, երբ հազարավոր փախստականներ շարժվում էին դեպի Հայաստան, վառելիքի պահեստում տեղի ունեցած հզոր պայթյունի հետևանքով զոհվեց ավելի քան 200 մարդ և ծանր վիրավորվեցին ավելի քան 300-ը: Այրվածքներ ստացած մարդկանց շարունակական բժշկական օգնություն ցուցաբերելու նպատակով Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության եվրոպական տարածաշրջանային գրասենյակը (ԱՀԿ Եվրոպա) Առողջապահության նախարարության գլխավորությամբ ակտիվացրեց ԱՀԿ Արագ արձագանքման բժշկական թիմերի համակարգման մեխանիզմը (EMTCC): Մի շարք երկրներից այրվածքաբան մասնագետների բուժօգնության խմբերը շտապեցին Հայաստան և առ այսօր համատեղ աշխատում են հայ բուժաշխատողների հետ՝ բուժումներ իրականացնելով այրվածքներ ստացած մեծաթիվ հիվանդների շրջանում՝ սկսած բուժման վաղ փուլից մինչև վերականգնում։
Իսրայելի արագ արձագանքման բժշկական թիմը
Իսրայելի արագ արձագանքման բժշկական թիմն առաջինն էր, որ պայթյունից անմիջապես հետո ժամանեց Հայաստան և այստեղ աշխատեց գրեթե երկու շաբաթ: 14 հոգուց բաղկացած շտապ բուժօգնության խմբի ղեկավար բժիշկ Շայ Շուլն այն ժամանակ ներկայացրեց խմբի կազմը. «Մեր թիմը բաղկացած է պլաստիկ վիրաբույժներից, անեսթեզիոլոգից, բուժքույրերից և ցավի կառավարման մասնագետներից: Մենք աշխատում ենք չորս տարբեր վիրահատարանում»։
Արտերկրի բուժօգնության մասնագետները հայ բժիշկներին օգնել են բուժման ծառայություններ մատուցել շուրջ 250 հոգու, որոնցից ոմանք ստացել են ծանր այրվածքներ իրենց մարմնի մակերեսի 70-90%-ի վրա:
«Երբ պայթյունը տեղի է ունեցել, շատերը բնազդաբար փորձել են պաշտպանել իրենց դեմքերը՝ ծածկելով իրենց ձեռքերով, որոնք և խիստ այրվել են։ Մյուսներն էլ ծնկի են իջել և փորձել սողալով դուրս պրծնել՝ այրվածքներ ստանալով իրենց ոտքերին», - բացատրում է բժիշկ Շուլը:
Հիվանդների թվում կային երեխաներ։
«Վիրահատել ենք այրվածքներով մեկ տարեկան երեխայի: Նա դեմքին այրվածքներ չէր ստացել, քանի որ մայրը կամ հայրը ծածկել էին նրա գլուխը։ Բոլոր այրվածքները եղել են մեջքի կամ ոտքերի շրջանում: Ծնողները պաշտպանել են նրան: Բժիշկ Շայ Շուլը ներկայացրել է, թե ինչպես է իր թիմն օր ու գիշեր աշխատել վիրահատարաններում՝ Հայաստանի բժիշկների թիմի հետ ուս ուսի՝ միմյանցից սովորելով ։
«Մեր թիմը սովոր է այրվածքներ բուժել: Սա նրանց առօրյա աշխատանքն է: Երուսաղեմի ամենամեծ հիվանդանոցում, օրինակ՝ նրանք առնչվում են շաբաթական մեկ կամ երկու դեպքի հետ: Այստեղ, սակայն, վիրահատական դեպքերը հաջորդում են մեկը մյուսին և նրանք օրական 20 վիրահատություն են կատարում», - ասում է բժիշկը:
Բելգիայի B-FAST արագ արձագանքման բժշկական թիմը
Բելգիայի B-FAST Medevac թիմի ղեկավար Բերտ Տորֆսը նույնպես ցնցված էր վնասվածքների մասշտաբով:
«Բելգիայում սովորական պայմաններում բժիշկներն ամիսը մեկ անգամ են գործ ունենում այսպիսի ծանր այրվածներ ստացած մարդկանց հետ: Այստեղ միաժամանակ 200 այդպիսի հիվանդ կա։ Առողջապահության նախարարությունը և ողջ բուժանձնակազմը փայլուն աշխատանք են կատարում եղած միջոցներով, սակայն դա գերազանցում է նրանց հնարավորությունները և դա կգերազանցեր բուժանձնակազմի հնարավորությունները շատ երկրներում, ներառյալ՝ Բելգիայում»։
Բերտ Տորֆսի թիմը պատասխանատու էր հիվանդների տարհանման համար: Այրվածքների մասնագետների և այլ բժշկական անձնակազմի հետ միասին արտակարգ իրավիճակների նրանց կառավարման թիմն ապահովել է, որ տարհանման բարդ գործընթացի յուրաքանչյուր փուլ սահուն ընթանա ինչպես բժշկական, այնպես էլ՝ նյութատեխնիկական առումով:
«Երբ հիվանդներով ինքնաթիռը ժամանի Բրյուսելի օդանավակայան, հիվանդներին կդիմավորի շտապօգնության մեքենան։ Այստեղի մեր մասնագետները շտապօգնության աշխատակիցներին նախապես կտեղեկացնեն հիվանդների մասին, այնպես, որ երբ հիվանդներին դուրս բերեն ինքնաթիռից, բժիշկներն արդեն իմանան, թե ովքե՞ր են և ի՞նչ վիճակում են նրանք։ Այնուհետև, նրանց կտեղափոխեն այրվածքաբանության կենտրոն»,- բացատրում է Բերտը:
Եվրոպական միության Քաղաքացիական պաշտպանության ծրագրի շրջանակներում Բուլղարիան, Իտալիան, Ռումինիան և Իսպանիան աջակցել են մարդկանց հետագա բժշկական տարհանման գործընթացին:
Իտալիայի արագ արձագանքման բժշկական թիմը Հայաստանում
Իտալիայի Քաղաքացիական պաշտպանության դեպարտամենտի ITA բժշկական թիմը ՀՀ կառավարության խնդրանքով կազմակերպել է այրվածքների մասնագիտական խմբի տեղակայումը: Փորձառու մասնագետների վեց հոգանոց թիմը աշխատում էր Երևանի բժշկական կենտրոններում՝ բուժումներ իրականացնելով 23 տուժածի համար, որոնցից հինգը վերակենդանացման բաժանմունքում են։
Թիմն աշխատում էր հիվանդանոցի պլաստիկ վիրաբույժների և անեսթեզիոլոգների հետ՝ իրականացնելով գնահատումներ և կատարելով համատեղ վիրահատություններ:
«Տեղի բժշկական թիմի հետ համագործակցությունը չափազանց կարևոր է», - ասում է Գաբրիելլա Պրոիետտին, ով ղեկավարում է Իտալիայի արագ արձագանքման բժշկական թիմը: «Վիրաբուժական միջոցառումների պլանավորումն ըստ առկա ռեսուրսների էական է հաջողության հասնելու համար: Միասին մենք կարող ենք սահմանել առաջնահերթությունները և մշակել հետագա գործողությունները: Օրինակ՝ անհրաժեշտ է ստորին վերջույթների փոխարեն սկսել ձեռքերի մաշկի փոխպատվաստումից, որպեսզի բուժումը սկսելիս հիվանդը կարողանա ինքնուրույն ուտել, ինչը կնպաստի նրա վերականգնմանը»:
Երբ հոկտեմբերի վերջին մասնագետների թիմը մեկնեց, տեղի փորձառու բժիշկներն ստանձնեցին հիվանդների այրվածքների վերականգնման բարդ գործընթացը:
«Հայաստանում վիրաբույժները շատ փորձառու են, սակայն իրավիճակը ճգնաժամային է հիվանդների մեծ թվի պատճառով, ինչն ազդել է եղած ռես», -սների վրա»,- ասում է Գաբրիելլա Պրոիետտին։
Samaritan’s Purse-ի արագ արձագանքման բժշկական թիմը
Վերոհիշյալից բացի Միացյալ Նահանգներում գործող Samaritan’s Purse միջազգային մարդասիրական կազմակերպության ջանքերով Հայաստան էր ժամանել այրվածքաբանության տասնմեկ փորձագետ, ովքեր Այրվածքաբանության և մաշկաբանության ազգային կենտրոնում աշխատում էին հիվանդանոցային հնարավորություններն ընդլայնելու ուղղությամբ, ինչպես նաև մատուցում էին վերականգնողական ծառայություններ, կատարում վիրահատումներ և վիրակապումներ:
Samaritan’s Purse թիմը գլխավորում էր Սաշա Թյուն:
«Հայ բժիշկներն անհավատալիորեն հյուրընկալ են: Ես գիտեմ, որ նախորդ տասն օրերը շատ դժվար են եղել նրանց համար, ուստի նրանց հետ համատեղ աշխատելը շատ օգտակար էր: Ես հույս ունեմ, որ մենք այստեղ իսկապես կարող ենք այդ հիվանդների համար ապահովել հնարավոր լավագույն արդյունքները: Ես նաև հույս ունեմ, որ մենք կարող ենք ընդլայնել առողջապահական համակարգի կարողությունները և իրապես աջակցել այրվածքաբանության ոլորտի բժիշկներին և բուժքույրերին»:
Սաշայի գործընկեր Ջեսիկա Բուրգերը մասնակցել է այրվածքներ ստացած անձանց վերականգնողական աշխատանքներին:
«Այս հիվանդների հետ աշխատանքը պատիվ էր: Չնայած հոգեկան և ֆիզիկական դժվարություններին՝ մեզ համար մեծ պատիվ էր նվազեցնել տեղական առողջապահական համակարգի բեռը, ինչպես որ մեծ պատիվ էր թեթևացնել այն անձանց տառապանքները, ում հետ առիթ ունեցանք գործ ունենալ», - պատմում է Ջեսիկան:
Միացյալ Թագավորության UK-Med արագ արձագանքման բժշկական թիմը
Արտաքին հարցերով համագործակցության և զարգացման գրասենյակի աջակցությամբ, UK-Med բժշկական օգնության կազմակերպությունը Հայաստան ուղարկեց մասնագետների բժշկական թիմ՝ մասնակցելու այստեղ ընթացող արագ արձագանքման աշխատանքներին: Երևանի Միքայելյանի անվան հիվանդանոցում աշխատում է վիրաբույժների և ֆիզիոթերապևտների փոքր խումբ՝ այրվածքներ ստացած հիվանդներին վիրահատական և վերականգնողական ծառայություններ մատուցելու նպատակով:
ԱՀԿ-ն սերտորեն համագործակցել է Առողջապահության նախարարության և արագ արձագանքման բժշկական թիմերի հետ՝ ընդլայնելու տեղական բժշկական կարողություններն այրվածքների վերականգնման ոլորտում: UK-Med-ը և Samaritan’s Purse-ը վերապատրաստման դասընթացների կազմակերպման հիմնական գործընկերներն էին։ Դասընթացի թեման էր«Արագ արձագանքման բժշկական թիմեր. վերապատրաստողների վերապատրաստման դասընթաց «Անհրաժեշտ վերականգնում այրվածքների դեպքում»»:
«Դասընթացն արտացոլում է Առողջապահության նախարարության հանձնառությունը՝ շարունակաբար ընդլայնել այրվածքներով անձանց ուղղված վերականգնողական աշխատանքները: Ինձ դուր եկավ դասընթացի մասնակիցների հետ մեր համատեղ գործունեությունը, ինչպես նաև և այն հմտություններն ու հոգատար վերաբերմունքը, որով նրանք ներգրավված էին իրենց աշխատանքում», - ասում է բժիշկ Էյպրիլ Գեմբլը` UK-Med թիմի վերականգնողական ծառայության ղեկավարը:
Աջակցությոն հիվանդներին՝ դեպի վերականգնում երկար ճանապարհին
Վիրահատությունից և այրվածքների ապաքինումից հետո հիվանդները ինտենսիվ վերականգնման կարիք ունեն: Արմենուհի Պողոսյանը Այրվածքաբանության և մաշկաբանության ազգային կենտրոնի վերականգնողական թերապիայի մասնագետ է:
«Երբ վերականգնման աշխատանքների արդյունքում հիվանդները զգում են, որ ցավը նվազել է, շարժումները դարձել են հեշտ և սահուն և վերջույթներում զգում են հարմարավետություն, նրանք անհամբեր սպասում են ձեզ», - ասում է նա:
Դառն իրականությունն այն է, որ սա միայն դեպի բուժում տանող ճանապարհի սկիզբն է բոլոր նրանց համար, ովքեր ծանր այրվածքներ են ստացել:
«Այրվածքների պարագայում վերականգնումը երկար գործընթաց է, որը պահանջում է մինչև մեկ տարի, իսկ որոշ դեպքերում՝ ավելի երկար»,- բացատրում է Արմենուհին։
Ներկայումս բուժանձնակազմը Երևանի ութ հիվանդանոցում շարունակում է բուժօգնություն ցուցաբերել այրվածքներով 118 հիվանդի։
ԱՀԿԵվրոպանկշարունակի աշխատել Հայաստանի կառավարության հետ, ինչպես նաև ընդլայնել փախստականների և նրանց ընդունող համայնքների ֆիզիկական և հոգեկան առողջության պահպանմանն ուղղված աշխատանքները՝ որպես Հայաստանում փախստականներին աջակցության ընդլայնված մաս:
Անդամ երկրների մասնակցությամբ՝ ԱՀԿ/Եվրոպան մշակում է արագ արձագանքման բժշկական թիմերի 2024-2030թթ. գործողությունների ծրագիր՝ բարձրացնելու առողջապահական համակարգերի արտակարգ իրավիճակների պատրաստվածությունն ու դիմակայունությունը՝ արագ արձագանքման բժշկական թիմերի կարողությունները ներառելով ազգային շրջանակներում:
1 of 5

Պատմություն
02 նոյեմբերի 2023
ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակը դիմում է դոնորներին՝ տրամադրելու 97 մլն դոլարի օժանդակություն Հայաստանում ապաստանած փախստականներին
Այսօր գործարկված Հայաստանի միջգործակալական արձագանքման ծրագիրը (ՄԱԾ) ներկայացնում է 60 գործընկերների, այդ թվում 43 ազգային ՀԿ-ների և ամփոփում վեցամսյա ժամկետում՝ մինչև 2024 թվականի մարտի վերջը տրամադրվող օգնության աշխատանքները։ Համատեղ ծրագիրը նպատակ ունի աջակցել 196,000 մարդու, այդ թվում 101,000 փախստականների և տեղական համայնքների 95,000 ներկայացուցիչների։ Ծրագրում հաշվի են առնված նաև առաջիկա ձմեռային ցուրտ ամիսները, երբ օգնության անհրաժեշտությունն է՛լ ավելի կսրվի։
Սեպտեմբերի վերջին ռազմական գործողությունների սրացմանը հաջորդող մեկ շաբաթից էլ պակաս ժամանակում Հայաստան է ժամանել ավելի քան 100 հազար փախստական։ Նոր ժամանածների շարքում են շուրջ 30,000 երեխաներ եւ բազմաթիվ խոցելի մարդիկ, ներառյալ հղի կանայք, հաշմանդամություն եւ առողջության քրոնիկ խնդիրներ ունեցող բազմաթիվ այլ անձինք։ Փախստականների կեսից ավելին տարեցներ են եւ երեխաներ։
Միջգործակալական արձագանքման ծրագիրը կնպաստի և կլրացնի կառավարության արձագանքը՝ շեշտադրելով անհետաձգելի պաշտպանության ու աջակցության կարևորությունը, միաժամանակ կենտրոնանալով ներառականության, դիմակայունության և այն լուծումներին վրա, որոնք ուղղված են ինչպես փախստականներին, այնպես էլ ընդունող համայնքներին։
Կարդացեք Հայաստանում Փախստականների արձագանքման ծրագիրն այստեղ։
1 of 5

Պատմություն
31 հոկտեմբերի 2023
Կայացել է փախստականների կարիքների հասցեագրման աշխատանքների համակարգմանն ուղղված քննարկում
ՄԱԿ-ի հայաստանյան թիմը միջազգային հումանիտար և զարգացման գործընկեր կառույցների ղեկավարների հետ ներկա է գտնվել փախստականների կարիքների հասցեագրման աշխատանքների համակարգմանն ուղղված քննարկմանը, որը գլխավորել է փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանը։
Հանդիպմանը ներկայացվել է Փախստականների կարիքների արձագանքման ծրագիրը, քննարկվել նախատեսվող աշխատանքների ձևաչափը և հիմնական առաջնահերթությունները։
1 of 5

Պատմություն
30 նոյեմբերի 2023
Կառավարությունում կայացել է Հայաստան-ՄԱԿ Համատեղ ղեկավար կոմիտեի առաջին նիստը
Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը և ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակը պաշտոնապես մեկնարկել են Համատեղ ղեկավար կոմիտեի աշխատանքները, որը «Հայաստանի համար ՄԱԿ-ի Կայուն զարգացման գործընկերության 2021-2025 թվականների շրջանակ» փաստաթղթի իրագործման առանցքային հենակետն է:
Գործընկերության շրջանակը, 2021թ.-ին մեկնարկից ի վեր, ՄԱԿ-ի՝ երկրում գործունեություն ծավալող բոլոր գործակալությունների համապարփակ ռազմավարական շրջանակն է։ 250 միլիոն ԱՄՆ դոլար ընդհանուր ֆինանսական հանձնառությամբ՝ այս ռազմավարությունը ամփոփում է Հայաստանում ռեզիդենտ և ոչ ռեզիդենտ 20 գործակալությունների հավաքական առաջարկը՝ ի նպաստ Հայաստանի ժողովրդի:
Հայաստանի փոխվարչապետի և Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգողի նախագահությամբ Համատեղ ղեկավար կոմիտեի կազմում են ՀՀ նախարարությունների ներկայացուցիչներն ու ՄԱԿ-ի գործակալությունների, հիմնադրամների ու ծրագրերի ղեկավարները։ Որպես Գործընկերության շրջանակի բարձրագույն ղեկավար մարմին՝ Համատեղ ղեկավար կոմիտեին է վերապահված ռազմավարական վերահսկողություն իրականացնելու և ուղղորդելու վճռորոշ դերը:
Նիստի շրջանակներում Համատեղ ղեկավար կոմիտեն քննարկել է ՄԱԿ-ի կայուն զարգացման նպատակների իրականացման գործընթացում Հայաստանի Հանրապետության առաջընթացը և առաջացած մարտահրավերները, այդ թվում՝ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված փախստականների զանգվածային ներհոսքի հետևանքով: Կոմիտեն ընդգծեց փախստականների հումանիտար և զարգացման կարիքները համապարփակ լուծման և նրանց կայուն զարգացման ապահովման կարևորությունը: Կոմիտեն ընդգծեց նաև ՄԱԿ-ի ԿԶՆ-ի իրականացման ուղղությամբ հետագա միջոցառումների նախանշման անհրաժեշտությունը՝ հաշվի առնելով երկրում առկա սոցիալ-տնտեսական, հումանիտար և անվտանգային իրավիճակը:
Բացման խոսքում ՀՀ փոխվարչապետ Մհեր Գրիգորյանն ընդգծել է.
«Հայաստանը, հավատարիմ լինելով 2030 օրակարգի իրականացմանը, շարունակում է ջանքեր գործադրել Կայուն զարգացման նպատակների իրականացման ուղղությամբ: Այդ հանձնառության վառ ապացույցը Կառավարության կողմից իրականացվող բարեփոխումների՝ մարդակենտրոն, ներառական և մարդու իրավունքների պաշտպանության վրա հիմնված հավակնոտ օրակարգն է: Կայուն զարգացման և ժողովրդավարության ամրապնդման ճանապարհին Միավորված ազգերի կազմակերպությունը եղել և մնում է մեր կարևորագույն գործընկերներից մեկը, ով մշտապես աջակից է եղել Հայաստանում սոցիալ-տնտեսական առաջընթացի, լավ կառավարման համակարգի ներդրման և մի շարք այլ աշխատանքներում»:
Անդրանիկ նիստի ընթացքում Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգողի պաշտոնակատար Նաննա Սկաուն հայտարարել է.
«Համատեղ ղեկավար կոմիտեի գործարկումը մեծ նշանակություն ունի Հայաստանի Հանրապետության և ՄԱԿ-ի միջև առկա գործընկերության համար: Բաց երկխոսության պայմաններում, ՀՀ կառավարությունն ու Միավորված ազգերի կազմակերպությունն ունեն երկրների զարգացման ընդհանուր տեսլական: Հենց այս երկխոսության միջոցով մենք ջանքեր ենք գործադրում մարդկանց հզորացման, կարողությունների զարգացման և նպաստավոր միջավայրի ստեղծման ուղղությամբ»:
Ընդգծվել է, որ համագործակցության, ներառականության և հաշվետվողականության հանձնառությամբ՝ Ղեկավար կոմիտեի նիստերը կգումարվեն առնվազն տարին մեկ անգամ՝ ամրապնդելով Հայաստանի կառավարության և Միավորված ազգերի կազմակերպության միջև կայուն և զարգացող գործընկերության հիմքը:
1 of 5

Պատմություն
27 նոյեմբերի 2023
Հայաստանում նշվեց Որակի համաշխարհային օրը ԵՄ/ՄԱԱԶԿ «Աջակցություն որակի ենթակառուցվածքին Հայաստանում» ծրագրի աջակցությամբ
Հայաստանի Հանրապետությունը միացել է միջազգային հանրությանը` նշելու 2023 թվականի որակի համաշխարհային օրը, որն այս տարի անցկացվում է «Մրցակցային ներուժի խթանում՝ որակը պահպանելով» խորագրի ներքո: Ամենամյա այս տոնակատարությունը, որն ամբողջ աշխարհում նշվում է նոյեմբեր ամսին, հնարավորություն է ընձեռում բիզնեսներին և կազմակերպություններին՝ ընդգծել տնտեսության տարբեր ոլորտներում որակի կառավարման նշանակությունը, կիսվել լավագույն փորձով, բարձրացնել իրազեկության մակարդակը և ապահովել կայուն աճ: Այն առիթ է նաև անդրադառնալու կազմակերպությունների հաջողության պատմություններին ու տարբեր երկրներում որակի մասնագետների աշխատանքին։
Օրվա առթիվ, նոյեմբերի 14-ին, տեղի ունեցավ միջոցառում` նվիրված որակի ենթակառուցվածքի համակարգի կարևորությանը մրցակցային բիզնեսի զարգացման գործում։ Միջոցառումը կազմակերպել էր ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարությունը «Աջակցություն որակի ենթակառուցվածքների զարգացմանը» ծրագրի աջակցությամբ։ Միջոցառման նպատակն էր օգնել Հայաստանին ինտեգրվելու որակի միջազգային ենթակառուցվածքին, կարևորելու իրազեկությունն ու որակի ենթակառուցվածքի համակարգի առանցքային դերը «Կայուն զարգացման նպատակներին» (ԿԶՆ) հասնելու գործում։ Այն նաև հնարավորություն ընձեռեց ծանոթանալու մասնավոր սեկտորի և որակի ենթակառուցվածքի ազգային ինստիտուտների արձանագրած հաջողություններին։
Միջոցառմանը ներկա էին Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության hամագործակցության բաժնի ղեկավար Ֆրենկ Հեսը, ՄԱԿ-ի մշտական համակարգողի պաշտոնակատար Նաննա Սկաուն, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության Որակի ենթակառուցվածքի զարգացման վարչության պետ Ժաննա Զաքարյանը, ովքեր պետական և մասնավոր հատվածի շուրջ 70 ներկայացուցիչների մասնակցությամբ քննարկում ծավալեցին որակի ենթակառուցվածքի ծառայությունների և որակի համակարգերի բարելավման կարևորության մասին, որը խթանում է ինչպես ներքին, այնպես էլ միջազգային շուկաներում մրցունակության բարձրացումը: Միջոցառման ընթացքում հիմնական դերակատարները ներկայացրեցին որակի ենթակառուցվածքի և դրա բաղադրիչների կիրառմամբ տեղական արտադրողներին ուղղված աջակցության օրինակներ` ընդգծելով ՀԸԳՀ համաձայնագրի առավելություններից օգտվելու, առևտրի ընդլայնման և նոր շուկաներ մուտք գործելու հնարավորությունները։
Հայաստանում ԵՄ պատվիրակության hամագործակցության բաժնի ղեկավար Ֆրենկ Հեսը ողջույնի իր խոսքում նշեց.
«Որպես ԵՄ գործընկեր երկիր` Հայաստանը հավատարիմ է Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի (ՀԸԳՀ) ներքո ապահովելու որակի եվրոպական չափանիշները, և մենք ողջունում ենք այդ ուղղությամբ իրականացվող ջանքերը: Հայաստանի ստանդարտների ներդաշնակեցումը ԵՄ չափանիշներին կարդարացնի ԵՄ սպառողների ակնկալիքներն հայկական արտադրանքի ու ծառայությունների նկատմամբ։ Դա կհեշտացնի Հայաստանի մուտքը եվրոպական մեծ շուկա՝ միաժամանակ վստահեցնելով եվրոպացի սպառողներին, որ հայկական արտադրանքը հավատարիմ է որակի պատշաճ հսկողությանը՝ խթանելով ամուր և փոխշահավետ գործընկերությունը»։
ՄԱԿ-ի մշտական համակարգողի պաշտոնակատար Նաննա Սկաուն իր խոսքում նշեց.
«Որակի ապահովումն այն հիմքն է, որը երաշխավորում է, որ բուրգը կանգուն կլինի գալիք սերունդների համար: Այս նախաձեռնությունը առևտրի մասին է, որը մեզ հնարավորություն կտա առաջ տանել գործընկերությունը և լայն հնարավորություններ կտա Հայաստանին իր արտադրանքը վաճառել ԵՄ-ին: Ապրանքների վաճառքից բացի, սա նաև գործընկերության մասին է: Այն երկարաժամկետ ներդրում է, որը սպառողներին երաշխիք է ապահովում, իսկ արտադրողներին` խոստացված բնութագրերը պահպանելու պարտավորություն»։
ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության Որակի ենթակառուցվածքի զարգացման վարչության պետ Ժաննա Զաքարյանն, իր հերթին, ասաց.
«Նշելով Որակի համաշխարհային օրը, մենք ցանկանում ենք մեկ անգամ ևս ընդգծել Հայաստանի Հանրապետությունում որակի ենթակառուցվածքի համակարգի կարևորությունն ու դերը։ Որակի ապահովման խնդիրը, կարծում եմ, ամենակարևոր և առաջնային խնդիրն է յուրաքանչյուր երկրի տնտեսության մեջ։ Ժամանակակից տեխնոլոգիանրով, ռեսուրսներով հագեցած ամեն մի ոլորտում յուրաքանչյուր արտադրողի կամ ծառայություն մատուցողի համար արդիական է որակի ապահովումը, որը հիմնաքարային է տվյալ արտադրանքի կամ ծառայության շարունակականության հաջողության, մրցունակության և եկամտաբերության համար»։
Միջոցառման ընթացքում ներկայացվեց Հայաստանի Հանրապետության Որակի ենթակառուցվածքի ինստիտուտների զեկույցները։ Ստանդարտացման և չափագիտության ազգային մարմնի և Հավատարմագրման ազգային մարմնի ներկայացուցիչներն ներկայացրեցին միջազգային լավագույն փորձն ու իրենց վերջին ձեռքբերումները, համապատասխանաբար, չափագիտության, ստանդարտացման և որակի ենթակառուցվածքի համակարգում հավատարմագրման գործընթացը` անդրադառնալով ձեռնարկությունների մրցունակության խթանման մեջ իրենց կարևոր ներդմանը։
ՄԱԱԶԿ ծրագրի տեխնիկական խորհրդատուն հանդես եկավ մրցունակության և ազատ առևտրի խրախուսման մեջ որակի կարևորության մասին զեկույցով։ Մասնավոր հատվածի ներկայացուցիչների կողմից ներկայացվեցին հաջողված պատմություններ, այդ թվում՝ հանրաքային ջրերի, թեթև արդյունաբերության, փորձարկման լաբորատորիայի, ու գինու արտադրության ոլորտներից։ Մասնակիցներին հանձնվեցին հուշանվերներ և պատվոգրեր։
Միջոցառման ավարտին ցուցադրվեց գինու և կոնյակի արտադրության շղթայի մեջ որակի ենթակառուցվածքի ծառայությունների ներդրման մասին տեսանյութ, որը պատրաստվել էր Ծրագրի աջակցությամբ։ Տեսանյութի նպատակն է բարձրացնել իրազեկությունը որակի ազգային ինստիտուտների աշխատանքի, տնտեսության ու հասարակության համար նրանց մատուցած ծառայությունների մասին։
Նշենք, «Աջակցություն որակի ենթակառուցվածքներին զարգացմանը Հայաստանում» ծրագիրը ֆինանսավորում է ԵՄ-ի կողմից և իրականացվում է ՄԱԱԶԿ կողմից: Ծրագրի անմիջական նպատակն է զարգացնել Ստանդարտացման և չափագիտության ազգային մարմնի (ՍՉԱՄ) կարողությունները Հայաստանի՝ շահառուներին միջազգայնորեն ընդունելի չափագիտական ծառայություններ մատուցելու համար, ինչպես նաև աջակցել Հայաստանին կիրառել «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի» (CEPA) համապատասխան դրույթները՝ նպաստելով առևտրի մրցունակության բարձրացմանն ու արդյունքների շահավետ օգտագործմանը։
1 of 5
Պատմություն
13 նոյեմբերի 2023
Աշխատանքի տեսուչները զարգացրել են հմտությունները և ձեռք բերել դասընթացավարների որակավորում` վերապատրաստման դասընթացի ավարտական փուլի շրջանակում
Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության կողմից Հայաստանում իրականացվող «Միասին նպաստենք Հայաստանում աշխատանքային իրավունքների իրացմանը» ծրագրի շրջանակում, նոյեմբերի 8-9-ը ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի (ԱԱՏՄ) աշխատանքի տեսուչների համար անցկացվել է դասընթացավարների վերապատրաստման դասընթացների ավարտական փուլը։
Մրցակցային կարգով ընտրված աշխատանքային տեսուչները մասնակցել են Ծաղկաձորում կայացած երկօրյա դասընթացին, որը վարել է ԱՄԿ միջազգային խորհրդատու Հելենա Պերեսը՝ ազգային խորհրդատու Էդիտա Հովհաննիսյանի հետ միասին:
Դասընթացի առաջին օրվա ընթացքում մասնակիցներին են փոխանցվել աշխատանքային կարևոր հմտություններ և տեխնոլոգիաներ, իսկ երկրորդ օրվա ընթացքում շեշտը դրվել է առաջին օրվա սովորածը գործնականում կիրառելու վրա: Մասնակիցները կիրառել են տարբեր մեթոդներ՝ ցուցադրելով իրենց՝ գրավիչ վերապատրաստման փորձառություններ ստեղծելու կարողությունները և դրանք համապատասխան խմբերին, հատկապես գործընկերներ տեսուչներին արդյունավետ կերպով մատուցելու ուղիները։
Բացման խոսքում Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության ծրագրի համակարգող Նվեր Սարգսյանն ընդգծել է ամուր գիտելիքների հիմքի անհրաժեշտությունը:
««Միասին նպաստենք Հայաստանում աշխատանքային իրավունքների իրացմանը» ծրագիրը նպատակ ունի վերապատրաստել աշխատանքային տեսուչներին՝ արդյունավետ փոխգործակցելու տարբեր շահագրգիռ կողմերի, այդ թվում՝ գործընկերների, գործատուների և իրավաբանների հետ: Նման դասընթացներն անփոխարինելի են, քանի որ դրանք մասնակիցներին տրամադրում են աշխատանքային օրենսդրության արդյունավետ կիրառման համար անհրաժեշտ հմտություններ և գիտելիքներ՝ ապահովելով արդար և անվտանգ աշխատանքային պայմաններ՝ խթանելով ձեռնարկությունների համապատասխանությանը»,- նշել է նա։
«Մենք շատ ենք կարևորում տեսչական մարմնի անձնակազմի կարողություններն ու հմտությունները, մասնագիտական կոմպետենտությունը, ինչով պայմանավորված է նաև մեր աշխատանքի արդյունավետությունը, տեսչական մարմնի դերն ու հեղինակությունը։ Ուստի, անձնակազմի, տեսուչների վերապատրաստումները, մասնագիտական զարգացմանն ուղղված միջոցառումները պետք է լինեն շարունակական, բայց նաև նպատակային և գնահատելի։ Վերապատրաստման այս ծրագիրը տարբերվում էր իր ձևաչափով ու բովանդակությամբ, և այն ընտրյալները, որոնք ընտրվեցին շուրջ 30 աշխատանքային տեսուչներից, պետք է առաջնորդի դեր ստանձնեն և պատրաստ լինեն իրենց ստացած գիտելիքներն ու կարողությունները փոխանցել գործընկերներին»,- նշել է ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի ղեկավարի տեղակալ Վահագն Գրիգորյանը։
Հիշեցնենք, որ ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի (ԱԱՏՄ) աշխատանքի տեսուչների համար դասընթացավարների վերապատրաստման առաջին դասընթացը կազմակերպվել էր հունիսի 26-30-ը Աղվերանում։ Հնգօրյա դասընթացին մասնակցել էին ԱԱՏՄ բաժինների ղեկավարները և աշխատանքի փորձառու տեսուչները։
Բացի «փափուկ» հմտությունները, ինչպիսիք են հաղորդակցությունը, ներգործությունը, հարցազրույցները, զեկույցների պատրաստումը, կոնֆլիկտների կառավարումը, որոշումների կայացումը, էթիկական վարքագիծը, ներկայացումը/հրապարակային ելույթները, վերապատրաստման նախապատրաստումը և գնահատումը, ծրագիրը նաև ներառել է հատվածներ, որոնք նվիրված են Աշխատանքի միջազգային ստանդարտներին (ILS), Աշխատանքի անվտանգությանը և առողջությանը (OSH), Թիվ 81 Կոնվենցիայի ուղեցույցներին և գենդերային հավասարության հարցերին։
Աշխատանքի տեսուչների համար դասընթացավարների վերապատրաստման դասընթացն իրականացվել է Աշխատանքի միջազգային կազմակերպության կողմից Հայաստանում իրականացվող «Միասին նպաստենք Հայաստանում աշխատանքային իրավունքների իրացմանը» ծրագրի շրջանակում, որը ֆինանսավորվում է ԱՄՆ-ի Աշխատանքի դեպարտամենտի կողմից։
1 of 5

Պատմություն
07 նոյեմբերի 2023
ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքսը հեկտեմբերին նվազել է
Պարենային ապրանքների համաշխարհային գների հենանիշը հոկտեմբերին չափավոր անկում է արձանագրել՝ սեպտեմբերի համեմատ նվազելով 0.5 տոկոսով, և միայն կաթնամթերքի գնային ինդեքսն է բարձրացել, ուրբաթ օրը հաղորդել է ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունը (ՊԳԿ):
ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքսը, որը հետագծում է աշխարհում ամենաշատ վաճառվող պարենային ապրանքների համաշխարհային գների ամենամսյա փոփոխությունները, 2023 թվականի հոկտեմբերին միջինում կազմել է 120.6 միավոր, որը 10.9 տոկոսով ցածր անցյալ տարվա արժեքից։
ՊԳԿ հացահատիկային մշակաբույսերի գնային ինդեքսը նախորդ ամսվա համեմատ նվազել է 1.0 տոկոսով։ Ներմուծումների պասիվ գլոբալ պահանջարկի պայմաններում 2.0 տոկոսով նվազել են բրնձի և 1.9 տոկոսով՝ ցորենի միջազգային գները, ինչի վրա անդրադարձել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներից մեծաքանակ մատակարարումները և արտահանողների միջև ակտիվ մրցակցությունը: Սրան հակառակ, փոքր-ինչ բարձրացել են կերային մշակաբույսերի գնանշումները, որտեղ շարքը գլխավորում է եգիպտացորենը՝ Արգենտինայում առաջարկի նվազմամբ պայմանավորված։
ՊԳԿ բուսական յուղի գների ինդեքսը սեպտեմբերի համեմատ այս ամիս նվազել է 0.7 տոկոսով. արտադրության սեզոնային աճով և ներմուծման գլոբալ ցածր պահանջարկով պայմանավորված՝ արմավենու յուղի ցածր գները ավելի քան փոխհատուցել են սոյայի, արևածաղկի և ռապսի յուղերի բարձր գները: Սոյայի յուղի գներն աճել են կենսադիզելի ոլորտում մեծ պահանջարկի արդյունքում։
ՊԳԿ շաքարի գնային ինդեքսի անկումը 2.2 տոկոս է կազմել, որը 46.6 տոկոսով բարձր է նախորդ տարվա մակարդակից։ Հոկտեմբեր ամսվա գնիջեցումը գլխավորապես կապված է Բրազիլիայում արտադրության մեծ տեմպի հետ, չնայած առաջիկա տարվա համար համաշխարհային առաջարկի ակնկալվող նվազման հետ կապված մտահոգությունները, ևս, զսպող ազդեցություն են ունեցել գների անկման վրա։
ՊԳԿ մսի գնային ինդեքսը ցած է սահել 0.6 տոկոսով, քանի որ ներմուծումների պահանջարկի կրճատումը, մանավանդ Արևելյան Ասիայում, հանգեցրել է խոզի մսի միջազգային գների անկմանը, այդպիսով ավելի քան փոխհատուցելով թռչնամսի, տավարի և ոչխարի մսերի որոշակի բարձրացումը։ Ի տարբերություն վերոնշյալի, ՊԳԿ կաթնամթերքի ինդեքսը հոկտեմբերին 2.2 տոկոս աճ է գրանցել, ազդարարելով իննամսյա գնանկման ավարտը։ Կաթի փոշու համաշխարհային գներն աճել են հիմնականում կարճաժամկետ և երկարաժամկետ մատակարարումների պահանջարկի կտրուկ ավելացման, ինչպես նաև Օվկիանիայի երկրներում կաթի առաջիկա արտադրության վրա Էլ Նինյո բնական երևույթի եղանակային պայմանների ազդեցության հետ կապված անորոշությունների հետևանքով։
Առավել մանրամասն կարող եք կարդալ հետևյալ հղումով։
Մշակաբույսերի համաշխարհային պաշարները կայուն են
Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի ամփոփագրում, որը նույնպես ուրբաթ օրն է հրապարակվել, ՊԳԿ-ն անփոփոխ է թողել 2023 թվականի հացահատիկի համաշխարհային արտադրության իր կանխատեսումը, որը գնահատվում է ռեկորդային 2,819 միլիոն տոննա:
Որոշակի ճշգրտումներ են կատարվել ազգային տվյալներում, մասնավորապես Չինաստանում կերային մշակաբույսերի արտադրական բարձր ցուցանիշների, ինչպես նաև Արևմտյան Աֆրիկայում և Եվրոպայում ցածր կանխատեսումներում։ Ցորենի արտադրության կանխատեսումները բարձրացել են Իրաքի և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների համար, իսկ Եվրամիության և Ղազախստանի դեպքում՝ նվազեցվել։ Ըստ կանխատեսումների, բրնձի համաշխարհային արտադրությունը 2023-2024 թվականներին տարեցտարի կաճի։ Նոր ճշգրտումները կամ վերանայումները ներառում են Հնդկաստանում արտադրական ծավալների կանխատեսումների բարձրացումը, ինչի շնորհիվ մեծապես փոխհատուցվեցին մի շարք այլ վերանայումներ, մասնավորապես Ինդոնեզիայում արտադրության հեռանկարների կրճատման համատեքստում։
Ըստ կանխատեսումների՝ հացահատիկային մշակաբույսերի սպառումը 2023-2024 թվականներին կհասնի 2 810 միլիոն տոննայի, ընդ որում հացահատիկի և կերային հատիկեղենի ընդհանուր սպառումը կգերազանցի 2022-2023 թթ. մակարդակը, իսկ բրնձի սպառման ծավալը կհետևի նախորդ սեզոնի մակարդակին։
Հացահատիկային մշակաբույսերի պաշարների 2023-2024 թթ. գործակիցը կանխատեսվում է, որ 30.7 տոկոս կկազմի, ինչն ըստ ՊԳԿ-ի՝ «պատմական տեսանկյունից առաջարկի իրավիճակի վերաբերյալ մտահոգություն չի առաջացնում» և փոքր-ինչ բարձր է 2022-2023 թվականների 30.5 տոկոսից։
Հացահատիկային մշակաբույսերի համաշխարհային առևտուրը 2023-24 թվականներին կանխատեսվում է 469 միլիոն տոննա՝ 1.6 տոկոսով պակաս նախորդ տարվա ցուցանիշից։
Առավել մանրամասն կարող եք կարդալ հետևյալ հղումով։
Հակամարտությունները և ազգային արժույթների թուլացումը վատթարացնում են սովը խոցելի երկրներում
Շարունակական և սրվող հակամարտությունները վատթարացնում են պարենային անվտանգությունը, իսկ ցածր եկամուտ ունեցող բազմաթիվ երկրներում ազգային արժույթի թուլացումը խոչընդոտում է պարենային ապրանքների համաշխարհային գների նվազեցմանը։ ՊԳԿ գնահատմամբ՝ աշխարհում 46 երկիր, այդ թվում՝ 33-ը Աֆրիկայում, սննդամթերքի հարցում արտաքին օգնության կարիք ունի, հաղորդվում է Մշակաբույսերի հեռանկարների և պարենամթերքի իրավիճակի մասին եռամյա զեկույցում, որը նույնպես հրապարակվել է այսօր՝ ՊԳԿ գլոբալ տեղեկատվական և վաղ ահազանգման համակարգի կողմից (ԳՏՎԱՀ/GIEWS)։
Ինչպես նշում է ՊԳԿ-ն, դեռևս 2022 թվականի տվյալներով Գազայի հատվածի բնակչության կեսից ավելին սուր պարենային անապահովության պայմաններում էր ապրում, իսկ հակամարտության սրումն ավելի կխորացնի մարդասիրական և հրատապ օգնության կարիքները, հատկապես ազդակիր տարածքների հասանելիության տագնապահարույց իրավիճակում։ Ավելին, հակամարտության կողմնակի ազդեցությունները կարող են վատթարացնել պարենային անվտանգությունը Լիբանանում։
Զեկույցի տվյալներով՝ թեև 2023 թվականին հացահատիկային մշակաբույսերի համաշխարհային արտադրությունը նախորդ տարվա համեմատ 0.9 տոկոսով կավելանա, սակայն ցածր եկամուտներ և պարենային անբավարարություն ունեցող 44 երկրներում (ՑԵՊԱ/LIFDCs) աճն այդ ցուցանիշի ընդամենը կեսը կկազմի։
Հիշյալ զեկույցում մանրամասն տեղեկություններ են ներկայացվում պարենային անապահովության և գնային միտումների մասին, որոնց առերեսվում են ազդակիր երկրների բնակչությունները։ Ի լրումն, ներկայացված են նաև հացահատիկային մշակաբույսերի տարածաշրջանային արտադրության մանրամասն գնահատումները և համաշխարհային առևտրի հեռանկարները։
Թեմային առավել մանրամասն ծանոթանալու համար՝
ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքս
Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի ամփոփագիր
ԳՇՏՀ. շուկայի վերահսկում
Գյուղատնտեսական շուկայի տեղեկատվական համակարգ (ԳՇՏՀ)
ՊԳԿ շուկաներ և առևտուր
Մշակաբույսերի հեռանկարներ և պարենային իրավիճակ
Գլոբալ տեղեկատվական և վաղ ահազանգման համակարգ (ԳՏՎԱՀ)
ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքսը, որը հետագծում է աշխարհում ամենաշատ վաճառվող պարենային ապրանքների համաշխարհային գների ամենամսյա փոփոխությունները, 2023 թվականի հոկտեմբերին միջինում կազմել է 120.6 միավոր, որը 10.9 տոկոսով ցածր անցյալ տարվա արժեքից։
ՊԳԿ հացահատիկային մշակաբույսերի գնային ինդեքսը նախորդ ամսվա համեմատ նվազել է 1.0 տոկոսով։ Ներմուծումների պասիվ գլոբալ պահանջարկի պայմաններում 2.0 տոկոսով նվազել են բրնձի և 1.9 տոկոսով՝ ցորենի միջազգային գները, ինչի վրա անդրադարձել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներից մեծաքանակ մատակարարումները և արտահանողների միջև ակտիվ մրցակցությունը: Սրան հակառակ, փոքր-ինչ բարձրացել են կերային մշակաբույսերի գնանշումները, որտեղ շարքը գլխավորում է եգիպտացորենը՝ Արգենտինայում առաջարկի նվազմամբ պայմանավորված։
ՊԳԿ բուսական յուղի գների ինդեքսը սեպտեմբերի համեմատ այս ամիս նվազել է 0.7 տոկոսով. արտադրության սեզոնային աճով և ներմուծման գլոբալ ցածր պահանջարկով պայմանավորված՝ արմավենու յուղի ցածր գները ավելի քան փոխհատուցել են սոյայի, արևածաղկի և ռապսի յուղերի բարձր գները: Սոյայի յուղի գներն աճել են կենսադիզելի ոլորտում մեծ պահանջարկի արդյունքում։
ՊԳԿ շաքարի գնային ինդեքսի անկումը 2.2 տոկոս է կազմել, որը 46.6 տոկոսով բարձր է նախորդ տարվա մակարդակից։ Հոկտեմբեր ամսվա գնիջեցումը գլխավորապես կապված է Բրազիլիայում արտադրության մեծ տեմպի հետ, չնայած առաջիկա տարվա համար համաշխարհային առաջարկի ակնկալվող նվազման հետ կապված մտահոգությունները, ևս, զսպող ազդեցություն են ունեցել գների անկման վրա։
ՊԳԿ մսի գնային ինդեքսը ցած է սահել 0.6 տոկոսով, քանի որ ներմուծումների պահանջարկի կրճատումը, մանավանդ Արևելյան Ասիայում, հանգեցրել է խոզի մսի միջազգային գների անկմանը, այդպիսով ավելի քան փոխհատուցելով թռչնամսի, տավարի և ոչխարի մսերի որոշակի բարձրացումը։ Ի տարբերություն վերոնշյալի, ՊԳԿ կաթնամթերքի ինդեքսը հոկտեմբերին 2.2 տոկոս աճ է գրանցել, ազդարարելով իննամսյա գնանկման ավարտը։ Կաթի փոշու համաշխարհային գներն աճել են հիմնականում կարճաժամկետ և երկարաժամկետ մատակարարումների պահանջարկի կտրուկ ավելացման, ինչպես նաև Օվկիանիայի երկրներում կաթի առաջիկա արտադրության վրա Էլ Նինյո բնական երևույթի եղանակային պայմանների ազդեցության հետ կապված անորոշությունների հետևանքով։
Առավել մանրամասն կարող եք կարդալ հետևյալ հղումով։
Մշակաբույսերի համաշխարհային պաշարները կայուն են
Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի ամփոփագրում, որը նույնպես ուրբաթ օրն է հրապարակվել, ՊԳԿ-ն անփոփոխ է թողել 2023 թվականի հացահատիկի համաշխարհային արտադրության իր կանխատեսումը, որը գնահատվում է ռեկորդային 2,819 միլիոն տոննա:
Որոշակի ճշգրտումներ են կատարվել ազգային տվյալներում, մասնավորապես Չինաստանում կերային մշակաբույսերի արտադրական բարձր ցուցանիշների, ինչպես նաև Արևմտյան Աֆրիկայում և Եվրոպայում ցածր կանխատեսումներում։ Ցորենի արտադրության կանխատեսումները բարձրացել են Իրաքի և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների համար, իսկ Եվրամիության և Ղազախստանի դեպքում՝ նվազեցվել։ Ըստ կանխատեսումների, բրնձի համաշխարհային արտադրությունը 2023-2024 թվականներին տարեցտարի կաճի։ Նոր ճշգրտումները կամ վերանայումները ներառում են Հնդկաստանում արտադրական ծավալների կանխատեսումների բարձրացումը, ինչի շնորհիվ մեծապես փոխհատուցվեցին մի շարք այլ վերանայումներ, մասնավորապես Ինդոնեզիայում արտադրության հեռանկարների կրճատման համատեքստում։
Ըստ կանխատեսումների՝ հացահատիկային մշակաբույսերի սպառումը 2023-2024 թվականներին կհասնի 2 810 միլիոն տոննայի, ընդ որում հացահատիկի և կերային հատիկեղենի ընդհանուր սպառումը կգերազանցի 2022-2023 թթ. մակարդակը, իսկ բրնձի սպառման ծավալը կհետևի նախորդ սեզոնի մակարդակին։
Հացահատիկային մշակաբույսերի պաշարների 2023-2024 թթ. գործակիցը կանխատեսվում է, որ 30.7 տոկոս կկազմի, ինչն ըստ ՊԳԿ-ի՝ «պատմական տեսանկյունից առաջարկի իրավիճակի վերաբերյալ մտահոգություն չի առաջացնում» և փոքր-ինչ բարձր է 2022-2023 թվականների 30.5 տոկոսից։
Հացահատիկային մշակաբույսերի համաշխարհային առևտուրը 2023-24 թվականներին կանխատեսվում է 469 միլիոն տոննա՝ 1.6 տոկոսով պակաս նախորդ տարվա ցուցանիշից։
Առավել մանրամասն կարող եք կարդալ հետևյալ հղումով։
Հակամարտությունները և ազգային արժույթների թուլացումը վատթարացնում են սովը խոցելի երկրներում
Շարունակական և սրվող հակամարտությունները վատթարացնում են պարենային անվտանգությունը, իսկ ցածր եկամուտ ունեցող բազմաթիվ երկրներում ազգային արժույթի թուլացումը խոչընդոտում է պարենային ապրանքների համաշխարհային գների նվազեցմանը։ ՊԳԿ գնահատմամբ՝ աշխարհում 46 երկիր, այդ թվում՝ 33-ը Աֆրիկայում, սննդամթերքի հարցում արտաքին օգնության կարիք ունի, հաղորդվում է Մշակաբույսերի հեռանկարների և պարենամթերքի իրավիճակի մասին եռամյա զեկույցում, որը նույնպես հրապարակվել է այսօր՝ ՊԳԿ գլոբալ տեղեկատվական և վաղ ահազանգման համակարգի կողմից (ԳՏՎԱՀ/GIEWS)։
Ինչպես նշում է ՊԳԿ-ն, դեռևս 2022 թվականի տվյալներով Գազայի հատվածի բնակչության կեսից ավելին սուր պարենային անապահովության պայմաններում էր ապրում, իսկ հակամարտության սրումն ավելի կխորացնի մարդասիրական և հրատապ օգնության կարիքները, հատկապես ազդակիր տարածքների հասանելիության տագնապահարույց իրավիճակում։ Ավելին, հակամարտության կողմնակի ազդեցությունները կարող են վատթարացնել պարենային անվտանգությունը Լիբանանում։
Զեկույցի տվյալներով՝ թեև 2023 թվականին հացահատիկային մշակաբույսերի համաշխարհային արտադրությունը նախորդ տարվա համեմատ 0.9 տոկոսով կավելանա, սակայն ցածր եկամուտներ և պարենային անբավարարություն ունեցող 44 երկրներում (ՑԵՊԱ/LIFDCs) աճն այդ ցուցանիշի ընդամենը կեսը կկազմի։
Հիշյալ զեկույցում մանրամասն տեղեկություններ են ներկայացվում պարենային անապահովության և գնային միտումների մասին, որոնց առերեսվում են ազդակիր երկրների բնակչությունները։ Ի լրումն, ներկայացված են նաև հացահատիկային մշակաբույսերի տարածաշրջանային արտադրության մանրամասն գնահատումները և համաշխարհային առևտրի հեռանկարները։
Թեմային առավել մանրամասն ծանոթանալու համար՝
ՊԳԿ պարենային ապրանքների գնային ինդեքս
Հացահատիկային մշակաբույսերի առաջարկի և պահանջարկի ամփոփագիր
ԳՇՏՀ. շուկայի վերահսկում
Գյուղատնտեսական շուկայի տեղեկատվական համակարգ (ԳՇՏՀ)
ՊԳԿ շուկաներ և առևտուր
Մշակաբույսերի հեռանկարներ և պարենային իրավիճակ
Գլոբալ տեղեկատվական և վաղ ահազանգման համակարգ (ԳՏՎԱՀ)
1 of 5

Պատմություն
30 հոկտեմբերի 2023
Առաջին անգամ ցուցադրվեց «Սևանիկ» մանկական կարճամետրաժ ֆիլմը
«ՌեԱնիմանիա» անիմացիոն ֆիլմերի և պատկերապատման արվեստի միջազգային փառատոնի շրջանակում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը և գործընկերները, Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնի և On/Off Studio-ի գլխավորությամբ, ցուցադրել են երեխաների համար նախատեսված նոր կարճամետրաժ մուլտֆիլմ՝ Սևանիկը՝ լազուր մի վիշապիկ, որն ապրում է Սևանա լճում: Անիմացիոն այս ֆիլմը պատմում է Սևանիկի մասին, որն արթնանում է լճում իր խորը քնից և Ամպիկի՝ իր փափկամազ ընկերոջ հետ գնում արկածներ փնտրելու: Ամպիկը ուշի ուշով հետևում է Սևանիկի յուրաքանչյուր քայլին ու ապրումներին։ Ահա մի օր, լճի շուրջ փնտրտելիս, Սևանիկին խայթում է մոծակը։ Այս իրադարձությունը անսպասելի փոփոխություններ է բերում նրանց կյանքում և հարաբերություններում:
Սևանիկի և նրա ընկեր Ամպիկի այս կարճ պատմվածքի միջոցով երեխաները կսովորեն ընկերության, հոգատարության և մեզանում առկա տարբերությունները ընկալելու ու ընդունելու մասին, ինչպես նաև կբացահայտեն, թե ինչպես շրջակա միջավայրի աղտոտվածությունը կարող է ազդել Սևանա լճի էկոհամակարգի վրա:
«Պատմվածքը ընկերության, փոխադարձ հարգանքի, հոգատարության, հավատարմության և նվիրվածության կարևորագույն թեմաների մասին է: Սրանք համամարդկային արժեքներ են, որոնք կան բոլոր մշակույթներում և փոխանցվում են սերունդ՝ ձևավորելով երեխաների բնավորությունն ու սոցիալականացումը ամբողջ աշխարհում»,- նշել է «Սևանիկի» ռեժիսոր Հարություն Թումաղյանը:
«ՌեԱ» միջազգային անիմացիոն կինոփառատոնի MarAni (Անիմացիոն շուկայի բիզնես ֆորում) համաարտադրության հարթակում, կարճամետրաժ ֆիլմը ստացել է ժյուրիի հատուկ հիշատակումը որպես Միջազգային համարտադրության համար պոտենցիալ նախագիծ:
«Սևանա լճի գեղեցկությամբ ոգեշնչված՝ Սևանիկը յուրահատուկ գրավչություն ունի և դարձել է սիրված ու ուրույն լրացում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի՝ կլիմայական կրթության և երեխաներին ու երիտասարդներին տոկուն դարձնելու, իրենց և իրենց համայնքները փոփոխվող կլիմայական պայմաններին հարմարեցնելու աշխատանքին», - նշել է Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ- ի ներկայացուցիչ Քրիսթինե Վայգանդը: «ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի համար «Սևանիկը» ոչ միայն հոգին ջերմացնող/գեղեցիկ պատմություն է, այլ նաև կրթական գործիք, որը կարող է օգնել երեխաներին և մեծահասակներին՝ կողմնորոշվել շրջակա միջավայրի պաշտպանության, ինչպես նաև սոցիալական փոխազդեցությունների և ներառման խնդիրների հարցերում»:
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն ու գործընկերները նախատեսում են մուլտֆիլմի շուրջ առաջիկայում այլ նյութեր ստեղծել, մասնավորապես՝ փոքր երեխաների և տարրական դպրոցների աշակերտների համար նախատեսված աշխատանքային գրքույկ, ինչպես նաև մանկավարժների համար գործիքակազմ՝ շրջակա միջավայրի աղտոտվածության և դեգրադացիայի վերաբերյալ դասարանում քննարկում կազմակերպելու համար:
Գործընկերները նաև հույս ունեն շարունակել Սևանիկի և նրա ընկերների արկածները: 2023-ից մինչև 2024 թվականի ամռան ամիսներ կարճամետրաժ ֆիլմը ցուցադրվելու է
կինոթատրոններում, կրթական կենտրոններում և այլ հարթակներում:
«Սևանիկը» կհամալրի երիտասարդներին և համայնքներին հզորացնելու ուղղությամբ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի աշխատանքը՝ ուղղված փոփոխվող կլիմայի ազդեցությունը նրանց վրա մեղմելուն: Վերջին երեք տարիների ընթացքում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն աջակցել է հանրակրթական դպրոցներում կլիմայի փոփոխության և բնապահպանական խնդիրների վերաբերյալ ուսուցմանը՝ ինտեգրված և ընդլայնված ուսումնական ծրագրերի, ինչպես նաև 21-րդ դարի հմտությունների կիրառման միջոցով՝ դասարանում ուսումը կապելու այնպիսի աշակերտական նախագծերին, որոնք ուղղված են շրջակա միջավայրը իրենց համայնքներում բարելավելուն: ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը նաև աշխատում է տարածքային և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ներկայացուցիչների հետ՝ երեխաների և դեռահասների համար կլիմայական ռազմավարական գործողությունները համայնքի զարգացման ծրագրերում և բյուջեներում ներառելու կենսունակ մեխանիզմներ մշակելու համար:
1 of 5

Մամուլի հաղորդագրություն
27 նոյեմբերի 2023
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները աջակցում է ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագրին՝ օգնություն ցուցաբերելու փախստականներին
ԱՄՆ կառավարության առատաձեռն աջակցությամբ՝ ՊՀԾ-ն նախատեսում է օգնություն տրամադրել մոտ 20,500 մարդու, ովքեր ապաստան են գտել Արարատի, Կոտայքի և Գեղարքունիքի մարզերում։ Այս մարզերը հյուրընկալում են Երևանից դուրս ամենաշատ փախստականներին:
«Մենք շնորհակալ ենք ԱՄՆ կառավարությանը այս արտակարգ իրավիճակում ցուցաբերած աջակցության համար։ Այս նվիրատվությունն աջակցում է մեր՝ Հայաստանում բնակվող հազարավոր փախստականների բարեկեցությունն ապահովելու ջանքերին՝ երաշխավորելով սննդի ամենօրյա հասանելիություն նրաց համար»,- նշել է ՊՀԾ-ի հայաստանյան գրասենյակի ներկայացուցիչ և տնօրեն Նաննա Սկաուն:
Որպես արտակարգ իրավիճակի արձագանքման մաս, ՊՀԾ-ն երեք ամսվա ընթացքում պարենային փաթեթներ կտրամադրի 20,000 փախստականների՝ իրենց սննդային կարիքները հոգալու համար ՝ նպաստելով կենսապայմանների բարելավմանը: Բացի այդ, ՊՀԾ-ն երեք ամսվա ընթացքում ամեն օր երեք տաք սնունդ կտրամադրի ևս 500 փախստականների՝ ընդհանուր առմամբ տրամադրելով 135,000 տաք սնունդ: ՊՀԾ-ն կօգնի տաք սնունդը բաժանել շարժական խոհանոցների, դպրոցական ճաշարանների և տարեց բնակիչների համար նախատեսված հատուկ հարմարեցված վայրերի միջոցով:
«Գալիք ձմռանը հրատապ օգնություն ցուցաբերելիս կարևոր է պլանավորել աջակցության հաջորդ փուլը: Սա ներառում է անհապաղ օգնությունից դեպի այնպիսի ռազմավարության անցում կատարելը, որը կայունացնում են կյանքը և խթանում սոցիալական համերաշխությանը», - ավելացրել է Սկաուն:
Ի հավելումն պարենային անհապաղ օգնության, ՊՀԾ-ն, այս ներդրմամբ, կիրականացնի Պարենային ապահովության և խոցելիության գնահատում՝ ապացույցների վրա հիմնված որոշումների կայացմանը և դրա ընդհանուր արձագանքման պլանավորմանն աջակցելու նպատակով: Համապարփակ վերլուծությունը կներառի բոլոր տարածաշրջանները՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով այն տարածքներին, որտեղ բնակություն են հաստատել փախստականները:
ՊՀԾ-ն աջակցում է Հայաստանի կառավարությանը մի շարք նախաձեռնությունների միջոցով, այդ թվում՝ շտապ պարենային օգնություն և դրամական փոխանցումներ, ճիշտ սնուցմամբ աջակցություն և դիմակայունության ամրապնդում:
1 of 5
Մամուլի հաղորդագրություն
30 նոյեմբերի 2023
Կլիմայի փոփոխությունը անմիջական սպառնալիք է հղի կանանց և երեխաների համար
«Պաշտպանելով մայրական, նորածինների և երեխայի առողջությունը կլիմայի փոփոխության ազդեցությունից» փաստաթղթի համաձայն՝ ցայսօր կլիմայական իրադարձությունների ազդեցությունը մոր և մանկան առողջության վրա անտեսվել և թերագնահատվել է: Փաստաթուղթն ընդգծում է, որ կլիմայի փոփոխության հետևանքների դեմ արձագանքմանը վերաբերող շատ փոքր թվով երկրների ծրագրերում է միայն հաշի առնվում մոր կամ մանկան առողջությունը՝ դա նկարագրելով որպես «կլիմայի փոփոխության դիսկուրսում կանանց, նորածինների և երեխաների կարիքների նկատմամբ անբավարար ուշադրության ակնառու բացթողում և խորհրդանշական փաստ»:
«Կլիմայի փոփոխությունը կենսական նշանակության վտանգ է ներկայացնում բոլորիս համար, սակայն հղի կանայք, նորածիններն ու երեխաները կրում են ամենածանր հետևանքները», - նշել է Բրյուս Այլվարդը, Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) համընդհանուր առողջապահական ծածկույթի հարցերով գլխավոր տնօրենի տեղակալը: «Երեխաների ապագան պետք է գիտակցաբար պաշտպանվի, ինչը նշանակում է, որ պետք է հիմա կլիմայական գործողություններ ձեռնարկել՝ հանուն նրանց առողջության և կյանքի պահպանման՝ միաժամանակ ապահովելով, որ նրանց եզակի կարիքները ճանաչվեն կլիմայի փոփոխության հետևանքների դեմ արձագանքում»:
2023 թվականին տեղի են ունեցել մի շարք ավերիչ կլիմայական աղետներ։ Անտառային հրդեհները, ջրհեղեղները, ջերմային ալիքներն ու երաշտը մարդկանց ստիպում են տեղահավել, ոչնչացնում են մշակաբույսերն ու ընտանի կենդանիներին, իսկ օդի աղտոտվածությունը շարունակաբար վատթարանում է: Երկիր մոլորակի վրա ջերմաստիճանի բարձրացումը մեծացնում է մահացու հիվանդությունների տարածումը, ինչպիսիք են խոլերան, մալարիան և դենգե տենդը, ինչը ծանր հետևանքներ է առաջացնում հղի կանանց և երեխաների շրջանում:
Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ վնասը կարող է սկսվել ընդհուպ արգանդից՝ հանգեցնելով հղիության հետ կապված բարդությունների, վաղաժամ ծննդաբերության, նորածինների ցածր քաշի և մեռելածնության: Երեխաների համար հետևանքները կարող են հարատև լինել՝ տարիքի հետ ազդելով նրանց մարմնի և ուղեղի զարգացման վրա: «Կլիմայի փոփոխության հետևանքների դեմ արձագանքում հաճախ անտեսվում է հանգամանքը, որ երեխաների մարմինն ու միտքը եզակիորեն խոցելի են աղտոտվածության, մահացու հիվանդությունների և էքստրեմալ եղանակի ազդեցության նկատմամբ», - նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ծրագրերի գծով գործադիր տնօրենի տեղակալ Օմար Աբդին: «Այս բացթողումը հետագա վտանգներ է ծնում։ Կլիմայական ճգնաժամը խախտում է յուրաքանչյուր երեխայի առողջության և բարեկեցության հիմնարար իրավունքը: Մեր հավաքական պարտականությունն է՝ հասկանալ և երեխաներին դնել կլիմայական հրատապ գործողությունների կենտրոնում՝ սկսած COP28-ից: Սա այն պահն է, որ վերջապես կարող ենք երեխաներին ներառել կլիմայի փոփոխության հետևանքների դեմ պայքարի օրակարգում»: Գործողության կոչը ընդգծում է յոթ հրատապ քայլեր՝ ուղղված այս աճող ռիսկերի դեմ պայքարին: Դրանք ներառում են ջերմոցային գազերի արտանետումների կայուն կրճատումը և կլիմայի փոփոխության դեմ ուղղված գործողությունների ֆինանսավորումը, ինչպես նաև հղի կանանց, նորածինների և երեխաների կարիքները կլիմայի և աղետների հետ կապված քաղաքականության մեջ ներառումը: Գործակալությունները նաև կոչ են անում ավելի շատ հետազոտություններ անցկացնել՝ ավելի լավ հասկանալու կլիմայի փոփոխության ազդեցությունը մոր և մանկան առողջության վրա: «Մենք պետք է ճիշտ հարցադրումներ անենք՝ գտնելու կլիմայական հարցի լուծումներ, որոնք հաշվի են առնում կանանց և աղջիկների առողջապահական կարիքները», - նշել է Դիեն Քեյտան՝ ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի ծրագրերի գծով գործադիր տնօրենի տեղակալը: «Կլիմայի փոփոխության դեմ գլոբալ լուծումները պետք է աջակցեն, ոչ թե անտեսեն, գենդերային հավասարությունը»: Գործողության կոչը հրապարակվել է ԱՀԿ-ի, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի և ՄԱԲՀ-ի կողմից՝ միջոցառման առցանց մեկնարկի ժամանակ, Հանուն մոր, նորածինների և մանկան առողջության գործընկերության (PMNCH) շահերի պաշտպանության ամփոփագրի հրապարակման հետ մեկտեղ: «Կլիմայի փոփոխությունը մեր ժամանակների ամենամեծ միջսերնդային անարդարությունն է: Կանանց, երեխաների և դեռահասների առողջության և իրավունքների պաշտպանության կարևորությունը կլիմայական ճգնաժամի պայմաններում անվիճելի է», -նշել է PMNCH-ի խորհրդի նախագահ և Նոր Զելանդիայի նախկին վարչապետ Հելեն Քլարքը: «Յուրաքանչյուր շահագրգիռ կողմ՝ կառավարություններից մինչև մասնավոր հատված և առողջապահության ոլորտի մասնագետներ, կարևոր դեր է խաղում առավել խոցելի հատվածին պաշտպանող քաղաքականության և գործողությունների առաջխաղացման գործում: Կանանց, երեխաների և դեռահասների առողջապահական կարիքները կլիմայի փոփոխության հետևանքների դեմ արձագանքների մեջ ներառելու հրատապությունը ոչ միայն բարոյական հրամայական է, այլև արդյունավետ ռազմավարություն՝ երկարաժամկետ օգուտներով դիմակայուն և առողջ հասարակություններ ունենալու համար»: COP28-ի հանդիպումների օրակարգում առաջին անգամ ընդգրկվել է Առողջության թեմայով օր՝ ընդգծելու մարդկանց առողջության և մոլորակի միջև խրթին կապերը:
Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ վնասը կարող է սկսվել ընդհուպ արգանդից՝ հանգեցնելով հղիության հետ կապված բարդությունների, վաղաժամ ծննդաբերության, նորածինների ցածր քաշի և մեռելածնության: Երեխաների համար հետևանքները կարող են հարատև լինել՝ տարիքի հետ ազդելով նրանց մարմնի և ուղեղի զարգացման վրա: «Կլիմայի փոփոխության հետևանքների դեմ արձագանքում հաճախ անտեսվում է հանգամանքը, որ երեխաների մարմինն ու միտքը եզակիորեն խոցելի են աղտոտվածության, մահացու հիվանդությունների և էքստրեմալ եղանակի ազդեցության նկատմամբ», - նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ծրագրերի գծով գործադիր տնօրենի տեղակալ Օմար Աբդին: «Այս բացթողումը հետագա վտանգներ է ծնում։ Կլիմայական ճգնաժամը խախտում է յուրաքանչյուր երեխայի առողջության և բարեկեցության հիմնարար իրավունքը: Մեր հավաքական պարտականությունն է՝ հասկանալ և երեխաներին դնել կլիմայական հրատապ գործողությունների կենտրոնում՝ սկսած COP28-ից: Սա այն պահն է, որ վերջապես կարող ենք երեխաներին ներառել կլիմայի փոփոխության հետևանքների դեմ պայքարի օրակարգում»: Գործողության կոչը ընդգծում է յոթ հրատապ քայլեր՝ ուղղված այս աճող ռիսկերի դեմ պայքարին: Դրանք ներառում են ջերմոցային գազերի արտանետումների կայուն կրճատումը և կլիմայի փոփոխության դեմ ուղղված գործողությունների ֆինանսավորումը, ինչպես նաև հղի կանանց, նորածինների և երեխաների կարիքները կլիմայի և աղետների հետ կապված քաղաքականության մեջ ներառումը: Գործակալությունները նաև կոչ են անում ավելի շատ հետազոտություններ անցկացնել՝ ավելի լավ հասկանալու կլիմայի փոփոխության ազդեցությունը մոր և մանկան առողջության վրա: «Մենք պետք է ճիշտ հարցադրումներ անենք՝ գտնելու կլիմայական հարցի լուծումներ, որոնք հաշվի են առնում կանանց և աղջիկների առողջապահական կարիքները», - նշել է Դիեն Քեյտան՝ ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի ծրագրերի գծով գործադիր տնօրենի տեղակալը: «Կլիմայի փոփոխության դեմ գլոբալ լուծումները պետք է աջակցեն, ոչ թե անտեսեն, գենդերային հավասարությունը»: Գործողության կոչը հրապարակվել է ԱՀԿ-ի, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի և ՄԱԲՀ-ի կողմից՝ միջոցառման առցանց մեկնարկի ժամանակ, Հանուն մոր, նորածինների և մանկան առողջության գործընկերության (PMNCH) շահերի պաշտպանության ամփոփագրի հրապարակման հետ մեկտեղ: «Կլիմայի փոփոխությունը մեր ժամանակների ամենամեծ միջսերնդային անարդարությունն է: Կանանց, երեխաների և դեռահասների առողջության և իրավունքների պաշտպանության կարևորությունը կլիմայական ճգնաժամի պայմաններում անվիճելի է», -նշել է PMNCH-ի խորհրդի նախագահ և Նոր Զելանդիայի նախկին վարչապետ Հելեն Քլարքը: «Յուրաքանչյուր շահագրգիռ կողմ՝ կառավարություններից մինչև մասնավոր հատված և առողջապահության ոլորտի մասնագետներ, կարևոր դեր է խաղում առավել խոցելի հատվածին պաշտպանող քաղաքականության և գործողությունների առաջխաղացման գործում: Կանանց, երեխաների և դեռահասների առողջապահական կարիքները կլիմայի փոփոխության հետևանքների դեմ արձագանքների մեջ ներառելու հրատապությունը ոչ միայն բարոյական հրամայական է, այլև արդյունավետ ռազմավարություն՝ երկարաժամկետ օգուտներով դիմակայուն և առողջ հասարակություններ ունենալու համար»: COP28-ի հանդիպումների օրակարգում առաջին անգամ ընդգրկվել է Առողջության թեմայով օր՝ ընդգծելու մարդկանց առողջության և մոլորակի միջև խրթին կապերը:
1 of 5
Մամուլի հաղորդագրություն
24 հոկտեմբերի 2023
Հայաստանում գտնվող փախստական երեխաների երկու երրորդն արդեն դպրոց է ընդունվել. ջանքերը հիմա պետք է կենտրոնացնել կրթությունը բոլորի համար հասանելի դարձնելու վրա
ԺՆԵՎ/ԵՐԵՎԱՆ, 24 հոկտեմբերի 2023թ. – Ռազմական գործողությունների սրացումից մեկ ամիս անց, իրենց բնակավայրը բռնի լքած և Հայաստանում ապաստանած 21 000 փախստական երեխաների երկու երրորդն ընդգրկվել է դպրոցական համակարգում : ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն այսօր նշել է, որ ջանքերն այժմ պետք է կենտրոնացնել դեռևս դպրոց չհաճախող երեխաների համար կրթությունը հասանելի դարձնելու վրա:
Հայաստանում ապաստանած երեխաները վերջին տարիներին որակյալ կրթություն ստանալու շարունակական հնարավորություն չեն ունեցել, ինչը էլ ավելի է կարևորում ներառական կրթական համակարգի ուղղությամբ աշխատանքները, որպեսզի բաց թողնված դասերը լրացնելու և անհատական կրթական կարիքները բավարարելու ուղղությամբ աջակցություն տրամադրվի:
«Դպրոցներն ավելին են, քան պարզապես ուսումնառության վայր, հատկապես տեղահանության և անորոշության պայմաններում: Կրթությունը շարունակելու հնարավորություն ունենալը փախստական երեխաներին որոշակիության զգացում և աջակցություն է տրամադրում, ինչն անհրաժեշտ է, որպեսզի նրանք հաղթահարեն իրենց հետ տեղի ունեցածը: Դպրոցները երեխաներին տրամադրում են նաև սնուցման, հոգեկան առողջության ծառայություններ, սոցիալականացման հնարավորություններ ու շատ ավելին՝ նպաստելով նրանց առողջությանն ու բարեկեցությանը», - նշել է Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցիչ Քրիսթինե Վայգանդը:
«Ներդրումների ընդլայնումը կարևոր է դպրոց չհաճախող փախստական երեխաների կրթության հասանելիության ինչպես նաև բոլոր երեխաների համար դպրոցների ներառականության ապահովման համար»։
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը աշխատում է ՀՀ կառավարության և այլ գործընկերների հետ՝ օժանդակելու փախստական երեխաներին ստանալ իրենց անհրաժեշտ խնամքն ու աջակցությունը: Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության հետ համատեղ՝ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը դիտարկում է ներկայիս կրթական կարիքներն ու բացերը, ներառյալ այն ոլորտները, որոնց ամրապնդման կամ ընդլայնման դեպքում կաջակցենք բոլոր փախստական երեխաների արդյունավետ ինտեգրմանը:
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը մի շարք համայնքների տրամադրել է իր գլոբալ կրթական փաթեթներից, այդ թվում՝ «դպրոցը տուփի մեջ» և վաղ ուսումնառության համար նախատեսված հավաքածուներ: Բացի այդ, գործընկերների հետ արդեն բաշխել ենք թվով 1000 դպրոցական պայուսակներ՝ գրենական պարագաներով համալրված: Ի լրումն, ընթացքի մեջ է լրացուցիչ 2000 դպրոցական պայուսակների գնումների գործընթացը՝ լրացուցիչ կարիքներին արձագանքելու համար: ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը նաև պատրաստ է աջակցելու ուսումնական տարածքների ընդլայնմանը նոր աշակերտներ հյուրընկալող դպրոցներում և նախադպրոցական կենտրոններում:
Մինչ հիմա ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը հոգեկան առողջության և հոգեսոցիալական աջակցության ծառայություններ, ինչպես նաև առողջապահական և սնուցման աջակցություն է տրամադրել մինչև 10,000 փախստական երեխաների և նրանց խնամակալներին: Գործընկերների հետ նաև տրամադրել ենք դեպքի վարման աջակցություն ավելի քան 1000 երեխաների և խնամակալների, իսկ ավելի քան 3000-ին՝ հոգեբանական առաջին օգնություն:
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը 12.6 միլիոն ԱՄՆ դոլարի հանգանակության կոչ է արել՝ առաջիկա վեց ամիսների ընթացքում կենսական նշանակության ծառայությունների, այդ թվում՝ կրթության, առողջապահության, երեխայի պաշտպանության, սնուցման, ջրի, սանիտարահիգիենիկ պայմանների ապահովման համար:
1 of 5
Մամուլի հաղորդագրություն
30 սեպտեմբերի 2023
ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրն արձագանքում է հումանիտար ճգնաժամին՝ մինչ հազարավոր մարդիկ ապաստան են գտնում Հայաստանում
Երևան, Հայաստան - ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրը (ՊՀԾ) ակտիվացնում է իր ջանքերը՝ օգնելու այն մարդկանց, ովքեր վերջերս են ժամանել Հայաստանի սահման: Ուրբաթ օրվա դրությամբ՝ Հայաստանի կառավարությունը հաստատել է, որ սեպտեմբերի 23-ից ի վեր՝ ավելի քան 100,000 մարդ է ապաստան գտել Հայաստանում։
Սահման ժամանողների այս թիվը վերջին օրերին կտրուկ աճել է, ինչը հանգեցրել է սահմանային անցակետերում երկարաձգված հերթերի։ Նրանց թվում կան տարեցներ և բազմաթիվ երեխաներ։ Սահման ժամանողները հաճախ հյուծված վիճակում են և անհապաղ շտապ օգնության կարիք ունեն՝ այդ թվում՝ տաք սնունդ և այլ պարենային օգնություն:
ՊՀԾ-ն արդեն իսկ երկու վրան է տեղադրել Սյունիքի մարզի Գորիս քաղաքում՝ Հայաստանի հարավարևելյան սահմանին: Հինգշաբթի օրվա դրությամբ՝ սահմանը հատած մարդկանց ավելի քան 2000 տաք սնունդ է բաժանվել։ ՊՀԾ-ն նախատեսում է առաջիկա երկու շաբաթվա ընթացքում ևս 21,000 տաք սնունդ տրամադրել:
ՊՀԾ-ն նաև տրամադրում է պարենային փաթեթներ, որոնք պարունակում են սպիտակուցներով հարուստ սննդամթերք, հացահատիկ և ձեթ՝ 30,000 մարդու համար: Բացի այդ, ՊՀԾ-ն պատրաստ է տրամադրել սննդի քարտեր՝ ավելի քան 6000 անհատների աջակցելու նպատակով և համագործակցելով գործընկերների և հովանավորների հետ ավելի ընդլայնել աջակցությունը՝ ըստ կարիքների ավելի մեծացման:
«Մենք խորապես անհանգստացած ենք այս տեղահանումների հետևանքով խաղաղ բնակիչների կյանքի և կենսապահովման համար: Քանի որ իրավիճակը գնալով ավելի է վատթարանում, կարևոր է, որ տուժած մարդիկ շարունակեն ժամանակին և շարունակական կերպով օգտվել մարդասիրական աջակցությունից», - նշել է ՄԱԿ-ի ՊՀԾ ներկայացուցիչ և հայաստանյան գրասենյակի տնօրեն Նաննա Սկաուն:
1 of 5
Մամուլի հաղորդագրություն
18 սեպտեմբերի 2023
Երեխաներն են կրում աշխարհում ծայրահեղ աղքատության կրճատման առաջընթացի հապաղման հետևանքները - ՅՈՒՆԻՍԵՖ, Համաշխարհային բանկ
Ըստ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի և Համաշխարհային բանկի այսօր հրապարակված նոր վերլուծության, աշխարհում 333 միլիոն երեխա, այն է՝ յուրաքանչյուր 6-ից 1-ը, ապրում է ծայրահեղ աղքատության մեջ:
«Նյութական աղքատության համաշխարհային միտումներն ըստ աղքատության միջազգային շեմի» վերլուծությունը, որն առաջին անգամ է անդրադառնում ծայրահեղ աղքատության միտումներին, բացահայտում է, որ օրական 2.15 ԱՄՆ դոլարից պակաս եկամուտով ապրող երեխաների թիվը 383 միլիոնից նվազել է մինչև 333 միլիոն (կամ 13 տոկոս) 2013-2022 թվականներին: Այնուհանդերձ, ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի տնտեսական ազդեցությունն այդ առաջընթացը կանխել է երեք տարով, այն է՝ 30 միլիոնից ավել երեխա շարունակում է ապրել ծայրահեղ աղքատության մեջ, քան կանխատեսվում էր ՔՈՎԻԴ-19-ով պայմանավորված խափանումների բացակայության դեպքում։
Վերլուծությունը, որը հրապարակվել է Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր ասամբլեայի բարձր մակարդակի հանդիպումների շաբաթվան ընդառաջ (սեպտեմբերի 18-ից 22-ը), երբ համաշխարհային առաջնորդները, ի թիվս այլ բաների, կհանդիպեն՝ քննարկելու Կայուն զարգացման նպատակների (ԿԶՆ) միջնարդյունքները: Վերլուծության միջոցով մասնագետներն ահազանգում են, որ աղքատության կրճատման ներկայիս տեմպերով, մինչև 2030 թվականը մանկական ծայրահեղ աղքատությանը վերջ դնելու ԿԶՆ-ի նպատակը չի իրականացվի: «Յոթ տարի առաջ աշխարհը խոստացավ վերջ տալ մանկական ծայրահեղ աղքատությանը մինչև 2030 թվականը: Մենք առաջընթաց ենք գրանցել՝ ցույց տալով, որ ճիշտ ներդրումների և կամքի դեպքում միլիոնավոր երեխաներին աղքատության արատավոր շրջանից դուրս բերելու միջոց կա», - նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն Քեթրին Ռասըլը: «Սակայն բարդացող ճգնաժամերը՝ ՔՈՎԻԴ-19-ի, հակամարտությունների, կլիմայի փոփոխության և տնտեսական ցնցումների հետևանքով կանգնեցրել են առաջընթացը և միլիոնավոր երեխաների թողել ծայրահեղ աղքատության մեջ: Մենք չենք կարող այս երեխաներին հուսախաբ անել։ Մանկական աղքատությանը վերջ դնելը քաղաքականության որոշում է: Պետք է կրկնապատկել ջանքերը՝ անդրադառնալու աղքատության հիմնական պատճառներին՝ միևնույն ժամանակ երեխաներին ապահովելով անհրաժեշտ ծառայություններով, ինչպիսիք են կրթությունը, սնուցումը, առողջապահությունը և սոցիալական պաշտպանությունը»: Վերլուծության համաձայն՝ աշխարհի բոլոր տարածաշրջաններում ծայրահեղ աղքատության մակարդակի կայուն անկում է գրանցվել, բացառությամբ Մերձավոր Արևելքի և Հյուսիսային Աֆրիկայի: Ենթասահարյան Աֆրիկայում են բնակվում ծայրահեղ աղքատության մեջ ապրող երեխաների 40 տոկոսը: Այստեղ վերջին տասնամյակում գրանցվել է աղքատության աճի ամենամեծ մասնաբաժինը՝ 2013 թվականի 54,8 տոկոսից 2022 թվականին հասնելով 71,1 տոկոսի։ Դա պայմանավորված է մի շարք գործոններով, այդ թվում՝ բնակչության արագ աճով, սոցիալական պաշտպանության սահմանափակ միջոցներով և համաշխարհային մարտահրավերներով, այդ թվում՝ ՔՈՎԻԴ -19-ով, հակամարտություններով և կլիմայական աղետներով:
Աշխարհում երեխաները կազմում են ծայրահեղ աղքատների ավելի քան 50 տոկոսը, չնայած որ կազմում են աշխարհի բնակչության միայն մեկ երրորդը: Մեծահասակների համեմատ, երեխաներն ավելի քան երկու անգամ ավելի հավանական է (15,8 տոկոս՝ 6,6 տոկոսի դիմաց), որ ապրեն ծայրահեղ աղքատ տնային տնտեսություններում՝ չունենալով պարեն, սանիտարական պայմաններ, կացարան, առողջապահություն և կրթություն, որն անհրաժեշտ է կյանքի պահպանման և զարգացման համար:
Առավել խոցելի երեխաները, ինչպիսիք են գյուղաբնակները և այն երեխաները, որոնք ապրում են տնային տնտեսություններում, որտեղ տան գլուխը կրթություն կամ բավարար կրթություն չունի, զգալիորեն ավելի շատ են տուժում ծայրահեղ աղքատությունից: Զեկույցի համաձայն՝ հակամարտություններից և անկայուն իրավիճակների պատճառով տուժած երկրներում 3 երեխայից 1-ը ապրում է ծայրահեղ աղքատ տնային տնտեսություններում, մինչդեռ կայուն իրավիճակներում ապրող երկրներում 10-ից 1-ն է ապրում ծայրահեղ աղքատության մեջ:
Ծայրահեղ աղքատությանը և համավարակի պատճառով տեղի ունեցած հետընթացին վերջ տալու համար ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն ու Համաշխարհային բանկը կոչ են անում կառավարություններին և գործընկերներին՝ Շարունակական կերպով ուշադրության կենտրոնում պահել ցածր միջին և ցածր եկամուտ ունեցող երկրներում և անկայուն իրավիճակներում ծայրահեղ աղքատության մեջ ապրող երեխաներին: Առաջնահերթություն տալ մանկական աղքատության հաղթահարման օրակարգին, այդ թվում երեխաների սոցիալական պաշտպանության ծածկույթի ընդլայնմանը: Նախագծել հանրային քաղաքականության բազմաճյուղ փաթեթ՝ հասնելու բազմազավակ տնային տնտեսություններին, փոքր երեխաներ ունեցողներին և գյուղաբնակներին: Օրինակ՝ ապացուցված է, որ հօգուտ փոքր տարիքի երեխաների արված ներդրումներն օգնում են հաղթահարել աղքատության միջսերնդային շղթան ՝ դրականորեն ներազդելով անհատի, ընտանիքի և հասարակության վրա: Ընդլայնել երեխայի համընդհանուր նպաստների հասանելիությունը՝ որպես մանկական աղքատության նվազեցման ապացուցված արդյունավետ միջոց: Մշակել սոցիալական պաշտպանության ներառական ծրագրեր՝ հաշվի առնելով հաշմանդամության ունեցող անձանց կամ սեռով պայմանավորված առանձնահատկությունները: Իրավիճակը Հայաստանում՝ Ըստ վերլուծության, Հայաստանում 1, 510 երեխա է ապրում օրական 2,15 ԱՄՆ դոլարից պակաս գումարով, այն է՝ ծայրահեղ աղքատության պայմաններում, իսկ 52,730 երեխա ապրում է օրական 3,65 ԱՄՆ դոլարից պակաս գումարով, այն է՝ չափավոր աղքատ է:
«Նյութական աղքատության համաշխարհային միտումներն ըստ աղքատության միջազգային շեմի» վերլուծությունը, որն առաջին անգամ է անդրադառնում ծայրահեղ աղքատության միտումներին, բացահայտում է, որ օրական 2.15 ԱՄՆ դոլարից պակաս եկամուտով ապրող երեխաների թիվը 383 միլիոնից նվազել է մինչև 333 միլիոն (կամ 13 տոկոս) 2013-2022 թվականներին: Այնուհանդերձ, ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի տնտեսական ազդեցությունն այդ առաջընթացը կանխել է երեք տարով, այն է՝ 30 միլիոնից ավել երեխա շարունակում է ապրել ծայրահեղ աղքատության մեջ, քան կանխատեսվում էր ՔՈՎԻԴ-19-ով պայմանավորված խափանումների բացակայության դեպքում։
Վերլուծությունը, որը հրապարակվել է Միավորված ազգերի կազմակերպության Գլխավոր ասամբլեայի բարձր մակարդակի հանդիպումների շաբաթվան ընդառաջ (սեպտեմբերի 18-ից 22-ը), երբ համաշխարհային առաջնորդները, ի թիվս այլ բաների, կհանդիպեն՝ քննարկելու Կայուն զարգացման նպատակների (ԿԶՆ) միջնարդյունքները: Վերլուծության միջոցով մասնագետներն ահազանգում են, որ աղքատության կրճատման ներկայիս տեմպերով, մինչև 2030 թվականը մանկական ծայրահեղ աղքատությանը վերջ դնելու ԿԶՆ-ի նպատակը չի իրականացվի: «Յոթ տարի առաջ աշխարհը խոստացավ վերջ տալ մանկական ծայրահեղ աղքատությանը մինչև 2030 թվականը: Մենք առաջընթաց ենք գրանցել՝ ցույց տալով, որ ճիշտ ներդրումների և կամքի դեպքում միլիոնավոր երեխաներին աղքատության արատավոր շրջանից դուրս բերելու միջոց կա», - նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն Քեթրին Ռասըլը: «Սակայն բարդացող ճգնաժամերը՝ ՔՈՎԻԴ-19-ի, հակամարտությունների, կլիմայի փոփոխության և տնտեսական ցնցումների հետևանքով կանգնեցրել են առաջընթացը և միլիոնավոր երեխաների թողել ծայրահեղ աղքատության մեջ: Մենք չենք կարող այս երեխաներին հուսախաբ անել։ Մանկական աղքատությանը վերջ դնելը քաղաքականության որոշում է: Պետք է կրկնապատկել ջանքերը՝ անդրադառնալու աղքատության հիմնական պատճառներին՝ միևնույն ժամանակ երեխաներին ապահովելով անհրաժեշտ ծառայություններով, ինչպիսիք են կրթությունը, սնուցումը, առողջապահությունը և սոցիալական պաշտպանությունը»: Վերլուծության համաձայն՝ աշխարհի բոլոր տարածաշրջաններում ծայրահեղ աղքատության մակարդակի կայուն անկում է գրանցվել, բացառությամբ Մերձավոր Արևելքի և Հյուսիսային Աֆրիկայի: Ենթասահարյան Աֆրիկայում են բնակվում ծայրահեղ աղքատության մեջ ապրող երեխաների 40 տոկոսը: Այստեղ վերջին տասնամյակում գրանցվել է աղքատության աճի ամենամեծ մասնաբաժինը՝ 2013 թվականի 54,8 տոկոսից 2022 թվականին հասնելով 71,1 տոկոսի։ Դա պայմանավորված է մի շարք գործոններով, այդ թվում՝ բնակչության արագ աճով, սոցիալական պաշտպանության սահմանափակ միջոցներով և համաշխարհային մարտահրավերներով, այդ թվում՝ ՔՈՎԻԴ -19-ով, հակամարտություններով և կլիմայական աղետներով:
Աշխարհում երեխաները կազմում են ծայրահեղ աղքատների ավելի քան 50 տոկոսը, չնայած որ կազմում են աշխարհի բնակչության միայն մեկ երրորդը: Մեծահասակների համեմատ, երեխաներն ավելի քան երկու անգամ ավելի հավանական է (15,8 տոկոս՝ 6,6 տոկոսի դիմաց), որ ապրեն ծայրահեղ աղքատ տնային տնտեսություններում՝ չունենալով պարեն, սանիտարական պայմաններ, կացարան, առողջապահություն և կրթություն, որն անհրաժեշտ է կյանքի պահպանման և զարգացման համար:
Առավել խոցելի երեխաները, ինչպիսիք են գյուղաբնակները և այն երեխաները, որոնք ապրում են տնային տնտեսություններում, որտեղ տան գլուխը կրթություն կամ բավարար կրթություն չունի, զգալիորեն ավելի շատ են տուժում ծայրահեղ աղքատությունից: Զեկույցի համաձայն՝ հակամարտություններից և անկայուն իրավիճակների պատճառով տուժած երկրներում 3 երեխայից 1-ը ապրում է ծայրահեղ աղքատ տնային տնտեսություններում, մինչդեռ կայուն իրավիճակներում ապրող երկրներում 10-ից 1-ն է ապրում ծայրահեղ աղքատության մեջ:
Ծայրահեղ աղքատությանը և համավարակի պատճառով տեղի ունեցած հետընթացին վերջ տալու համար ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ն ու Համաշխարհային բանկը կոչ են անում կառավարություններին և գործընկերներին՝ Շարունակական կերպով ուշադրության կենտրոնում պահել ցածր միջին և ցածր եկամուտ ունեցող երկրներում և անկայուն իրավիճակներում ծայրահեղ աղքատության մեջ ապրող երեխաներին: Առաջնահերթություն տալ մանկական աղքատության հաղթահարման օրակարգին, այդ թվում երեխաների սոցիալական պաշտպանության ծածկույթի ընդլայնմանը: Նախագծել հանրային քաղաքականության բազմաճյուղ փաթեթ՝ հասնելու բազմազավակ տնային տնտեսություններին, փոքր երեխաներ ունեցողներին և գյուղաբնակներին: Օրինակ՝ ապացուցված է, որ հօգուտ փոքր տարիքի երեխաների արված ներդրումներն օգնում են հաղթահարել աղքատության միջսերնդային շղթան ՝ դրականորեն ներազդելով անհատի, ընտանիքի և հասարակության վրա: Ընդլայնել երեխայի համընդհանուր նպաստների հասանելիությունը՝ որպես մանկական աղքատության նվազեցման ապացուցված արդյունավետ միջոց: Մշակել սոցիալական պաշտպանության ներառական ծրագրեր՝ հաշվի առնելով հաշմանդամության ունեցող անձանց կամ սեռով պայմանավորված առանձնահատկությունները: Իրավիճակը Հայաստանում՝ Ըստ վերլուծության, Հայաստանում 1, 510 երեխա է ապրում օրական 2,15 ԱՄՆ դոլարից պակաս գումարով, այն է՝ ծայրահեղ աղքատության պայմաններում, իսկ 52,730 երեխա ապրում է օրական 3,65 ԱՄՆ դոլարից պակաս գումարով, այն է՝ չափավոր աղքատ է:
1 of 5
Վերջին հրատարակությունները
1 / 11
Ռեսուրսներ
22 նոյեմբերի 2023
Ռեսուրսներ
09 նոյեմբերի 2023
Ռեսուրսներ
02 նոյեմբերի 2023
Ռեսուրսներ
02 նոյեմբերի 2023
Ռեսուրսներ
02 նոյեմբերի 2023
1 / 11