2019 թվականի դեկտեմբերի 31-ին Չինաստանում գրանցվեց նոր տեսակի կորոնավիրուսային վարակ, որը կարճ ժամանակահատվածում տարածվեց ողջ աշխարհով մեկ՝ ազդելով բոլորիս կայնքի վրա: Վարակի արագ տարածումը և մարդկությանը դեռևս հայտնի չլինելու փաստը հանգեցրին տարատեսակ տեղեկատվության առաջացմանը և տարածմանը: Սակայն դրանցից շատերը սխալ տեղեկատվություն են պարունակում և կարող են վտանգավոր լինել: Ուստի անչափ կարևոր է օգտվել միայն ստուգված և հավաստի աղբյուրներից: ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակի կայքում կգտնեք հավաստի տեղեկատվություն Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունից, ՄԱԿ-ի մյուս գործակալություններից, ինչպես նաև՝ ՀՀ առողջապահության նախարարությունից:
Ի՞նչ է կորոնավիրուսը
Կորոնավիրուսը պատկանում է այն վիրուսների խմբին, որոնք առաջացնում են տարատեսակ հիվանդություններ՝ սկսած սովորական հարբուխից, մինչև՝ ավելի ծանր հիվանդություններ, ինչպիսիք են՝ Մերձավոր Արևելքի շնչառական համախտանիշը (MERS-CoV) և Ծանր սուր շնչառական համախտանիշը (SARS-CoV):
Նոր կորոնավիրուսը նոր ենթատեսակ է, որը հայտնաբերվել է 2019թ և մինչ օրս չէր գրանցվել մարդկանց շրջանում։
Կորոնավիրուսները կենդանաբանական ծագում ունեն, այսինքն՝ փոխանցվում են կենդանիների և մարդկանց միջև: Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ օրինակ SARS-CoV- ը փոխանցվել է մարդուն ցիվետ կատուներից, իսկ MERS-CoV-ը՝ միասապատ ուղտերից: Մեզ հայտնի են նաև մի քանի այլ կորոնավիրուսներ, որոնք առկա են կենդանիների շրջանում, սակայն դեռևս չեն փոխանցվել մարդկանց:
Վեց կետ, որ պետք է իմանալ կորոնավիրուսի վերաբերյալ:
Որո՞նք են կորոնավիրուսի ախտանշանները:
ՔՈՎԻԴ-19-ը տարբեր կերպ է ազդում մարդկանց վրա: Նոր կորոնավիրուսային վարակը շնչառական հիվանդություն է, և վարակված մարդկանց մեծ մասի մոտ ախտանիշները արտահայտվում են մեղմ կամ չափավոր, և նրանք ապաքինվում են առանց հատուկ բուժում ստանալու: Սակայն այն մարդկանց մոտ, ովքեր ունեն ուղեկցող հիվանդություններ կամ 60 և ավելի տարեկան են, հիվանդությունը կարող է ավելի ծանր դրսևորվել և նույնիսկ հանգեցնել մահվան:
Կոնորավիրուսի հիմնական ախտանշաններն են՝
- ջերմություն,
- հոգնածություն,
- չոր հազ:
Այլ ախտանշաններն են՝
- դժվարացած շնչառություն,
- ցավեր,
- կոկորդի ցավ,
- և շատ քչերի մոտ նկատվում է փորլուծություն, սրտխառնոց և քթից հոսք:
Թեթև ախտանշաններ ունեցող մարդիկ, ովքեր չունեն ուղեկցող հիվանդություններ, պետք է ինքնամեկուսանան և դիմեն իրենց բժիշկին կամ զանգահարեն ՔՈՎԻԴ-19-ի թեժ գծին՝ համապատասխան խորհուրդներ ստանալու համար:
Տենդ, հազ կամ դժվարացած շնչառություն ունեցող մարդիկ պետք է զանգահարեն իրենց բժշկին և դիմեն բժշկական օգնության:
Ինչպե՞ս պաշտպանվել վարակից:
Վարակման տարածումը կանխելու համար հիմնական խորհուրդները ներառում են ձեռքերի կանոնավոր լվացում օճառով և ջրով կամ մաքրում սպիրտային հիմքով քսուքով, հազալիս և փռշտալիս բերանի և քթի ծածկում, սննդի, մասնավորապես՝ մսի և ձվի պատշաճ պատրաստում: Հարկավոր է խուսափել սերտ շփումից այն մարդկանց հետ, ում մոտ առկա են շնչառական հիվանդության ախտանիշեր, ինչպիսիք են՝ հազը և փռշտոցը:
Է՞լ ինչ կարող եմ անել՝ վարակից պաշտպանվելու և ՔՈՎԻԴ-19-ի տարածումը կանխելու համար:
Ինչպե՞ս կարող եմ պաշտպանվել վարակից ճամփորդելիս: Ինչպե՞ս պաշտպանվել վարակից աշխատավայրում: Ստացիր բոլոր հարցերիդ պատասխաններն այստեղ:
Եվս մի քանի օգտակար հղում՝
- Փաստեր և առասպելներ նոր կորոնավիրուսի մասին։
- Առողջ սննդակարգի 6 խորհուրդ ՊՀԾ-ի փորձագետների կողմից՝ կորոնավիրուսային հիվանդությանը դիմակայելու համար։
- Հաճախ տվող հարցեր. Որքանո՞վ է վտանգավոր նոր կորոնավիրուսային վարակը: Կարո՞ղ եմ վարակվել նոր կորոնավիրուսային վարակով իմ ընտանի կենդանուց: Այս և բազմաթիվ այլ հարցերի պատասխանները կարող եք գտնել անցնելով հղումով։
- Հարց ու պատասխան` պարենի և գյուղատնտեսության վրա ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի ազդեցության վերաբերյալ։
- Հարց ու պատասխան նոր կորոնավիրուսային վարակի, հղիության, ծննդաբերության և կրծքով կերակրման վերաբերյալ։
- Նոր կորոնավիրուսային վարակը և մեր երեխաները. Ինչպե՞ս և ի՞նչ խոսել երեխաների հետ նոր կորոնավիրուսային վարակի մասին: Խորհուրդներ ուուսուցիչներին: Ինչպե՞ս դեռահասները կարող են պաշտպանել իրենց հոգեկան առողջությունը կորոնավիրուսի ժամանակ: Ինչպե՞ս օգտվել երեխաների հետ երկար տանը մնալու հնարավորությունից: Այս և մի շարք այլ կարևոր թեմաներ՝ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի կայքում:
ՄԱԿ-ի հայաստանյան գրասենյակի աջակցությունը՝ նոր կորոնավիրուսային վարակի դեմ պայքարում
ՊԳԿ
Հայաստանի գյուղաբնակ սոցիալապես անապահով ընտանիքները, որոնք ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպության աջակցությամբ կենդանիներ և անասնակեր էին ստացել, ավելի արդյունավետ են հաղթահարում ՔՈՎԻԴ-19 համավարակով պայմանավորված վիճակը և ավելի հավասարակշռված սննդակարգ ունեն։ Այս արդյունքները գրանցվել են Լոռու և Շիրակի մարզերում սոցիալապես անապահով բնակչության վրա համաճարակի ազդեցության՝ արագացված գնահատմամբ:
![Տարեց կինը մշակում է իր այգին։](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/may_8.jpg?itok=cYJ_78bC)
ՄՄԿ
ՔՈՎԻԴ-19-ի սոցիալ-տնտեսական հետևանքները լուծելու և աշխատանքային միգրանտներին աջակցելու համար՝ ՄԱԿ-ի Միգրացիայի միջազգային կազմակերպությունը (ՄՄԿ) նախաձեռնել է միկրո ձեռնարկատիրության զարգացման ծրագիր, որն ամենաարագ և արդյունավետ միջոցն է` բնակչության տարբեր խմբերի, այդ թվում՝ սոցիալապես կամ տնտեսապես անապահով խմբերի սոցիալական վիճակի բարելավման համար, ինչն իր հերթին նպաստում է աշխատատեղերի ստեղծմանը և աղքատության կրճատմանը:
![Արմենուհին խորհրդակցում է ՄՄԿ աշխատակցի հետ՝ իր նոր միկրո-բիզնեսի շուրջ։](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/armenuhi_hovsepyan_new_web.jpg?itok=Sgv_dwpF)
ՄՄԿ-ն կազմակերպել է հեռավար քննարկում՝ հայ առաջատար բժիշկ-ճառագայթաբանների և Նյու Յորքի համալսարանի բժշկագիտության դպրոցի բժիշկների միջև:
![Հեռավար քննարկում հայ առաջատար բժիշկ-ճառագայթաբանների և Նյու Յորքի համալսարանի բժշկագիտության դպրոցի բժիշկների միջև:](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/april_13_new_web.png?itok=zhRY__oy)
ՄԱԶԾ
Կորոնավիրուսային վարակի կանխարգելման միջոցառումների շրջանակում, Հայաստանում ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագիրը տրամադրել է Արմավիրի մարզի բուժհաստատություններին անձնական պաշտպանիչ միջոցներ՝ 10,000 նիտրիլային ձեռնոց, 1,000 ռեսպիրատոր և 250 պաշտպանիչ ակնոց:
![Medical supplies provided by UNDP to medical institutions of Armavir region.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/march_28_euhe7z0xyae4v77.jpg?itok=zzA6caQZ)
ՄԱԶԾ-ն, ՄԱԲՀ-ն և ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը իրականացրել են անձնական պաշտպանիչ պարագաների գնում՝ ՀՀ Մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակի համար՝ ապահովելու հաստատության անխաթար աշխատանքը, քաղաքացիների հետ շփումները և փակ հաստատություններ այցերը։
![Անձնական պաշպանիչ պարագաներով արկղեր։](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/april_11_92811921_2876731249074792_8732756380739436544_o.jpg?itok=Ppr4JjAp)
Կորոնավիրուսի դեմ պայքարի նախաձեռնության շրջանակում, ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագիրը և ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունը, ՀՀ Արտակարգ իրավիճակների նախարարության, «Երևան Սիթի» սուպերմարկետների ցանցի, տեղական ինքնակառավարման մարմինների և համայնքաբնակ կամավորների հետ միասին, առաջնային օգնություն տրամադրեցին Հայաստանի 100-ից ավել բնակավայրերի խոցելի խմբերին։
![Տարեց տղամարդ՝ պարենային և պաշտպանիչ նյութերի փաթեթով։](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/april_16_new_web.jpg?itok=qdxacs4O)
ՄԱԶԾ-ն և Կոկա Կոլա ընկերությունը ռենտգեն և ուլտրաձայնային սարքեր են տրամադրել տեղական բժշկական հաստատություններին։
![Medical workers receive the medical equipment.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/undp-coca-cola_2.jpg?itok=2Vmc-152)
ՄԱՀԲ
ՄԱԲՀ-ն անհատական պաշտպանիչ միջոցներ է տրամադրել ծննդատների բուժանձնակազմերին, ինչպես նաև՝ միայնակ տարեցների հետ աշխատող սոցիալական աշխատողներին։
![Boxes of personal protection equipment for healthcare providers.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/7_unfpa_news.jpg?itok=de8IRzyb)
Արձագանքելով ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարի կոչին՝ ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամը ձեռք է բերել և Նախարարությանը տրամադրել 100 պլանշետ՝ այն դպրոցականների համար, ովքեր, ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի պայմաններում, չունեին հեռավար ուսուցմանը մասնակցելու հնարավորություն:
![Tablets with UNFPA logo.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/april_10_covid19_response-tablets_for_left_behind_schoolchildren_2020-04-08_8.jpg?itok=uJZjKFuk)
ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի աջակցությամբ, Տարեցների առողջության և խնամքի ապահովման ասոցիացիան, մեկնարկել է «Խնամողի դպրոցի» շրջանակում մշակված «Մեծահասակների և հաշմանդամություն ունեցող անձանց խնամքի հիմունքներ» խորագրով հատուկ, երկամսյա դասընթացի առցանց տարբերակը։
![A screenshot from the online course.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/may_26_ahaop_caregiver_school_5.png?itok=hSMjloeI)
ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի կանխարգելման միջոցառումների շրջանակում, ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի հայաստանյան գրասենյակը շարունակում է աջակցել Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությանը և, նրանց միջոցով, համավարակի և արտակարգ դրության հետևանքով բնակչության խոցելի խմբերին։
![Boxes of PPE provided by UNFPA.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/june_18_viber_image_2020-06-10_13-43-31.jpg?itok=u5njBvqW)
ՄԱՓԳՀ
Սերտորեն համագործակցելով պետական և տեղական իշխանությունների հետ` ՄԱԿ ՓԳՀ-ն և գործընկերները սննդի փաթեթներ և հիգիենիկ պարագաներ են բաշխել 250 խոցելի ընտանիքների, այդ թվում՝ երեխաների, տարեցների և հաշմանդամություն ունեցող անձանց:
![UNHCR partners have distributed food packages and hygienic items.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/april_8_91936195_243250600060397_6640195035058929664_n.jpg?itok=8hbU4jUa)
Սիրիայից տեղահանված կանայք պատրաստում են ոչ բժշկական դիմակներ՝ COVID-19-ի դեմ պայքարում Հայաստանին օգնելու համար։ Այս ջանասեր կանայք միացել են ՄԱԿ ՓԳՀ և վերջինիս գործընկեր MADE51-ի դիմակների պատրաստման գլոբալ նախաձեռնությանը՝ նպաստելով փախստականների ինքնաբավությանը և կանանց հզորացմանն ամբողջ աշխարհում։
ՅՈՒՆԻՍԵՖ
2020 թ.-ի ապրիլի 2-ին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը ՀՀ առողջապահության նախարարությանը տրամադրեց կորոնավիրուսի դեմ պայքարի համար անհրաժեշտ նյութերի առաջին խմբաքանակը՝ օգնելու համար պաշտպանել խոցելի երեխաներին և նրանց ընտանիքներին։
![Boxes of supplies provided by UNICEF.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/april_2_91280374_2769143966539291_6213107107802120192_o.jpg?itok=DlucCF9K)
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը շարունակում է մասնագիտական օգտագործման պաշտպանիչ պարագաներ առաքել Հայաստան։ Օրինակ մայիս ամսին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը «Աբովյան» ՔԿՀ-ում գտնվող անչափահաս երեխաներին է տրամադրել թվով 79 կրթական նյութ, այդ թվում ՝ գրքեր, դասագրքեր և բառարաններ, սեղանի խաղ:
![Մայիս ամսին ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը «Աբովյան» ՔԿՀ-ում գտնվող անչափահաս երեխաներին է տրամադրել թվով 79 կրթական նյութ, այդ թվում ՝ գրքեր, դասագրքեր և բառարաններ, սեղանի խաղ:](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/456.jpg?itok=rMtDIFoG)
ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը սկսել է կորոնավիրուսի ընթացքում ինքնամեկուսացած երեխաներին ու ծնողներին զորակցելու #ՏանըՀավեսԷ թվային արշավը։ Արշավին է միացել ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի երեխայի իրավունքների արտակարգ պաշտպան տիկին Նունե Սարգսյանը:
![A young woman reads a book to children.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/may_30_pr_4.jpg?itok=f5p4EajI)
ՄԱԱԶԿ
ՄԱԿ-ի Բազմագործընկեր նպատակային հիմնադրամի կողմից ֆինանսավորվող ՔՈՎԻԴ-19 արձագանքի շրջանակում` ՄԱԿ-ի արդյունաբերական զարգացման կազմակերպության տեքստիլ ծրագրի թիմն աջակցել է փոքր և միջին ձեռնարկություններին (ՓՄՁ): Այս նախաձեռնությունը թույլ է տվեց ՓՄՁ-ներին պահպանել վաճառքը և աշխատատեղերը (1000 աշխատակից, որոնց 95%-ը՝ կանայք): ՄԱԿ-ի արդյունաբերական զարգացման կազմակերպության աջակցությամբ շահառու ընկերությունները արտադրել են 2,623 անկողնային հավաքածու և 2000 բժշկական հագուստ:
ՊՀԾ
ՊՀԾ-ի ՔՈՎԻԴ-19-ի արձագանքման շրջանակում Չինաստանի Պեկին քաղաքից ժամանած ինքնաթիռը Երևան է տեղափոխել առաջին անհրաժեշտության անձնական պաշտպանիչ սարքավորումների վերջին խմբաքանակը, որը ՄԱԿ-ի Պարենի համաշխարհային ծրագիրը ձեռք է բերել Առողջապահության նախարարության համար՝ վերազինելու Հայաստանի բժշկական հաստատությունները ՔՈՎԻԴ-19-ով հիվանդներին խնամելու նպատակով։
![Тhe delivered assistance is unloaded from the plane into the trucks of the Ministry of Emergency Situations.](/sites/default/files/styles/featured_image/public/2021-06/98344890_2479415959029476_4153427387494694912_o.jpg?itok=GtHZbh-P)