Կառավարության և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների ներկայացուցիչները մասնակցել են ՄԱԿ-ի աջակցությամբ կազմակերպված` հաշմանդամություն ունեցող անձանց ներառական զարգացման միջոլորտային մոտեցումների և նախադրյալների մասին ներածական դասընթացին

Մայիսի 19-ին, Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգողի գրասենյակի ղեկավարությամբ, ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագիրը, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը և ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամը կազմակերպել էին Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության (ՄԱԿ-ի ՀՈՒԱԻԳ) ներածական դասընթաց` «Հաշմանդամություն ունեցող անձանց ներառական զարգացման միջոլորտային մոտեցումների և նախադրյալների մասին» թեմայով, որը նախատեսված էր Կառավարության և քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների ներկայացուցիչների համար:

ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության, Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության, Մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակի, Երևանի քաղաքապետարանի և հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքները պաշտպանող տարբեր կազմակերպությունների ավելի քան 30 ներկայացուցիչ մասնակցել է մայիսի 19-21-ը և 26-27-ը տեղի ունեցած 5-օրյա դասընթացին: 

Դասընթացի  պաշտոնական բացումն ազդարարել են ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարի տեղակալ Տաթևիկ Ստեփանյանը և ՄԱԿ-ի մշտական համակարգողի գրասենյակի Գործընկերության և զարգացման ֆինանսավորման հարցերով խորհրդատու Արևիկ Անափիոսյանը: Ներածական դասընթացն ուղղված էր շահագրգիռ կողմերի և այլ գործընկերների  Իրավիճակային վերլուծության համատեղ ամբողջացմանը նախապատրաստելուն և համատեղ մրցունակ ծրագրային առաջարկների մշակմանը՝ համաձայն Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության ռազմավարական գործնական շրջանակի (ՌԳՇ) և Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին կոնվենցիայի։ Համատեղ ծրագրային առաջարկը հետագայում կներկայացվի Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության Բազմագործընկեր նպատակային հիմնադրամի (ԲԳՆՀ) ֆինանսավորման 4-րդ փուլին:

«Մենք վստահ ենք, որ Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության փոփոխությունների տեսությունը, որը կոչված է երկրի մակարդակով նպաստելու հաշմանդամություն ունեցող անձանց ինտեգրմանը  (Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին կոնվենցիայի և ԿԶՆ-ների ներառական իրականացմամբ), կաջակցի կառավարության քաղաքականության  և  համակարգային փոփոխություններին։ Շատ կարևոր է լիարժեք պատկերացնել, թե ինչպես գործնականում կյանքի կոչել Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին կոնվենցիան և ԿԶՆ-երը՝ կախված Հայաստանի պարտավորություններից», - նշեց Հայաստանում ՄԱԿ-ի մշտական համակարգող Շոմբի Շարփը։ «Մենք հավատում ենք, որ ՄԱԿ-ի աջակցությունը կնպաստի հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար բարենպաստ քաղաքականության և գործնական կիրառման համար ներառական միջավայրի զարգացմանը»:

Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության Բազմագործընկեր նպատակային հիմնադրամի (ԲԳՆՀ) ֆինանսավորման 4-րդ փուլը, որը մեկնարկել է 2020 թվականի օգոստոսին, նպատակ ունի խթանել Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին կոնվենցիայի իրականացումը երկրի մակարդակով՝ կենտրոնանալով տարբեր ոլորտներում հաշմանդամության ներառման հիմնական նախադրյալների վրա, դրանք վերածելով կոնկրետ քաղաքականությունների ու ծրագրերի, ինչպես նաև՝ բարելավելու և բարձրացնելու հաշմանդամություն ունեցող անձանց ներառականություն ընդգրկող ԿԶՆ-ների իրականացումը՝ հիմնարար աջակցություն ցուցաբերելով ԿԶՆ-ներին հասնելուն ուղղված ՄԱԿ-ի հավաքական արձագանքին՝ ազգային պլանավորման մեջ հաշմանդամություն ունեցող անձանց  վերաբերող ազգային առաջնահերթություններին և բացերին արձագանքելու նպատակով:

«Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության կողմից ֆինանսավորվող նոր ծրագիրը ՄԱԶԾ-ի համար ևս մեկ հնարավորություն է համատեղել ջանքերը ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի և ՄԱԲՀ-ի հետ՝ Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին կոնվենցիայի ներառական զարգացմանն ու ինտեգրմանը և ներառական ԿԶՆ-ների իրագործմանը ձգտելու գործում։ Այս առումով, ներածական դասընթացը հրաշալի գործիք էր՝ երկրի ներսում ավելի լայն ներառական պլանավորման և բոլոր ծրագրերում հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների ներառման համար», - ասաց Հայաստանում ՄԱԶԾ մշտական ներկայացուցչի ժամանակավոր պաշտոնակատար Միhաելա Ստոյկոսկան։ 

«Սա հիանալի նախաձեռնություն է, որը ցույց է տալիս, թե ինչպես, միավորելով ջանքերը, մենք կարող ենք փոփոխություններ կատարել մեզանից յուրաքանչյուրի կյանքում», - ասաց ՄԱԲՀ գրասենյակի ղեկավար Ծովինար Հարությունյանը:

«Իրականացված դասընթացն իր մեջ ներառում էր հաշմանդամություն ունեցող երեխաների հետ կապված մի շարք հարցերի ուսուցանում, այդ թվում՝ հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար հասանելիության ապահովումը, առկա ծառայությունները հատուկ կարիքներին հարմարեցնելը, ինչպես նաև՝ պատկան մարմինների հաշվետվողականության ապահովումը ոչ միայն Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին կոնվենցիայի իրականացման ուղղությամբ, այլ նաև՝ ապահովման հարցում, որ գրանցված արդյունքները կպահպանվեն, - ասել է Հայաստանում ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի ներկայացուցչի տեղակալ Սիլվիա Մեստրոնին: «Դասընթացն ընդգծեց նաև գենդերային հավասարության խնդիրները և հաշմանդամություն ունեցող աղջիկների  և կանանց իրավունքներն առաջ մղելու անհրաժեշտությունը: ՄԱԿ-ի քույր գործակալությունների  և գործընկերների հետ միասին՝ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը կշարունակի տրամադրել գիտելիքների և փորձի փոխանակման հարթակ՝ Հայաստանում ներառական զարգացումը խթանելու համար»:

Դասընթացը և մշակված համատեղ ծրագրային առաջարկը կօժանդակեն Կառավարությանը մշակել քաղաքականության շրջանակ՝ ապահովելու, որ հաշմանդամություն ունեցող անձանց հասանելի լինեն աջակցության ծառայությունները, որոնք իրենց հերթին կլինեն առկա, հասանելի, բավարար, մատչելի և կտրամադրվեն համայնքային մոտեցման հիման վրա։ Բացի այդ, դասընթացը և մշակված համատեղ ծրագրային առաջարկը կաջակցեն Կառավարությանը ուժեղացնել ծառայությունների մատուցումը տեղական մակարդակում և դրանք ավելի մոտ դարձնել Հայաստանի որոշ շրջաններում հաշմանդամություն ունեցող անձանց բնակության վայրերին՝ ՄԱԿ-ի հայաստանյան թիմի, մասնավորապես՝ ՄԱԶԾ-ի և ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի աջակցությամբ:

***

Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության Բազմագործընկեր նպատակային հիմնադրամը յուրօրինակ համագործակցություն է, որը միավորում է ՄԱԿ-ի գործակալություններին, կառավարություններին, հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքները պաշտպանող կազմակերպություններին և ավելի լայն քաղաքացիական հասարակության շրջանակներին՝ Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների մասին կոնվենցիայում ամրագրված իրավունքները և հաշմանդամություն ունեցող անձանց ներառականություն ընդգրկող կայուն զարգացման նպատակները (ԿԶՆ-ներ)  խթանելու նպատակով: Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության Բազմագործընկեր նպատակային հիմնադրամը ստեղծվել է իր անդամների միջև համագործակցությունը խթանելու և հաշմանդամության ներառման ուղղությամբ աշխատանքները լրացնելու համար`  ՄԱԿ-ի համատեղ ծրագրավորման միջոցով: 2012 թվականից ի վեր՝ Հաշմանդամություն ունեցող անձանց իրավունքների վերաբերյալ ՄԱԿ-ի գործընկերության Բազմագործընկեր նպատակային հիմնադրամն (ԲԳՆՀ)  աջակցել է տարբեր տարածաշրջանների 39 երկրներում ՄԱԿ-ի ավելի քան 49 համատեղ ծրագրերի՝ հավաքագրելով ավելի քան 40 միլիոն ԱՄՆ դոլար: