Աշխարհում 5 դպրոցներից 2-ում լվացարաններ չեն եղել. ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի և ԱՀԿ-ի հետազոտությունը՝ Քովիդի համավարակից առաջ

«Աշխարհում, կորնավիրուսային համավարակով պայմանավորված, դպրոցների փակումը երեխաների կրթության և բարեկեցության համար աննախադեպ մարտահրավերներ է ստեղծել»,- նշել է ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի գործադիր տնօրեն Հենտրիետա Ֆորը։ «Մենք պետք է առաջնահերթություն տանք երեխաների կրթությանը։ Սա նշանակում է անել հնարավորը դպրոցների անվտանգ վերաբացման համար, ապահովելով դպրոցներում սանիտարահիգիենիկ պայմաններ՝  ձեռքերի պատշաճ հիգիենա, մաքուր և խմելու ջուր»:

Ըստ զեկույցի, շուրջ 818 միլիոն երեխաների դպրոցներում լվացարաններ չկան, ինչը նրանց կորոնավիրուսով և այլ փոխանցվող հիվանդություններով վարակվելու հավելյալ ռիսկի է ենթարկում։ Այս երեխաների մեկ երրորդից ավելին (295 միլիոն) բնակվում են Սահարայի հատվածի աֆրիկյան երկրներում:

Զարգացման ցածր ցուցանիշով երկրներում 10 դպրոցներից 7-ում չկան ձեռքերը լվանալու տարրական հարմարություններ:  Դպրոցների կեսը չունի սանհանգույց և խմելու ջուր։

Զեկույցն ընդգծում է, որ կորոնավիրուսի տարածումը կանխարգելելու ուղղությամբ  ջանքեր գործադրող պետությունները, պետք է  հավասարակշռեն հանրային առողջապահական միջոցառումների  անհրաժեշտությունն ու դրանց հնարավոր սոցիալ-տնտեսական հետևանքները: Լավագույնս փաստարկված է երեխաների անվտանգության, բարեկեցության և կրթության վրա դպրոցների երկարատև փակման բացասական ազդեցությունը:

«Ջուրը, սանիտարահիգիենիկ պայմանները խիստ կարևոր են վարակի կանխարգելման և վերահսկման արդյունավետության համար ամենուր, այդ թվում՝ դպրոցներում», - նշել է ԱՀԿ գլխավոր տնօրեն Թեդրոս Ադհանոմ Գեբրիեսուսը: «Դպրոցների վերաբացումն ու անվտանգ գործունեությունը շարունակվող կորոնավիրուսային համավարակի պայմաններում, պետք է առաջնային լինի կառավարությունների ռազմավարությունում»:

 

Զեկույցում տեղ գտած այլ կարևոր բացահայտումներից են՝

• 818 միլիոն աշակերտներից 355 միլիոնը հաճախել է (այնպիսի) դպրոցներ, որտեղ ջուր եղել է, բայց չի եղել օճառ,  462 միլիոնը՝  (այնպիսի) դպրոցներ, որտեղ չի եղել ոչ լվացարան, ոչ ջուր՝  ձեռքերը լվանալու համար։
• Կորոնավիրուսով պայմանավորված առողջապահական և մարդասիրական ճգնաժամի ենթակա ամենաբարձր ռիսկային գոտում գտնվող 60 երկրում 4 երեխայից 3-ը դպրոցում ձեռքերը լվանալու հնարավորություն չի ունեցել դեռ համավարակի սկզբում:  Երեխաների կեսին ջուրը հասանելի չի եղել, իսկ կեսից ավելիին՝ սանիտարահիգիենիկ պայմանները։ Հիգիենայի հետ կապված այլ կարևոր նկատառումներից են անհատական պաշտպանիչ պարագաների ճիշտ օգտագործման, մաքրության և ախտահանման, մաքուր ջրի հասանելիության, լվացարանների և օճառի առկայության, և (անվտանգ) սանհանգույցների խնդիրները.
• Աշխարհի 3 դպրոցներից 1-ում խմելու ջուրը կամ սահմանափակ է եղել կամ ընհանրապես չի եղել։
• 698 միլիոն երեխա տարրական սանիտարահիգիենիկ պայմաններից օգտվելու հնարավորություն չի ունեցել։

Զեկույցը ներկայացնում է դպրոցներում կորոնավիրուսի տարածումը կանխարգելելու և վերահսկելու անհրաժեշտ աղբյուրներ, ինչպես նաև 10 անհապաղ գործողություններ և անվտանգության վերաբերյալ ստուգաթերթեր: Այն հիմնված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի, ՅՈՒՆԻՍԵՖ- ի, Պարենի համաշխարհային կազմակերպության (ՊՀԿ) և Համաշխարհային բանկի (ՀԲ) մշակած դպրոցների անվտանգ վերաբացման վերաբերյալ ուղեցույցի վրա: Պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմիններին  ուղղված ուղեցույցը պարունակում է դպրոցներն անվտանգ վերաբացելու, դպրոց վերադառնալուց հետո երեխաների անվտանգությունն ապահովվելու գործնական խորհուրդներ:

***

Հայաստանում դպրոցների անվտանգ վերաբացման ուղղված ջանքերին աջակցելու նպատակով ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը՝

• Ալավերդու 9-ը մանկապարտեզների և Ալավերդու և Ամասիայի չորս այլընտրանքային մանկապարտեզներին տրամադրել է խմբասենյակների համար նախատեսված  26 հիգիենայի և երեխաների գործածության համար նախատեսվըած 29 հավաքածու:
• Թարգմանել և տարածել է ՅՈՒՆԻԵՍԿՕ-յի, ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի, ՀԲ-ի ՊՀԿ և Փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարի գրասենյակի կողմից մշակած Դպրոցների վերաբացման հայեցակարգը:
• Կորոնավիրուսի մասին նյութեր է մշակել նախակրթարանների ուսուցիչների համար։
• Դպրոցների և նախակրթարանների համար ստեղծել է կորոնավիրուսի տարածման կանխարգելման և նախազգուշական միջոցների, ինչպես նաև դիմակները ճիշտ կրելու և հեռացնելու մասին պաստառներ։

Սեպտեմբերին Եվրամիության ֆինանսական աջակցությամբ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ը հիգիենայի հավաքածուներ  կտրամադրի  Լոռու, Շիրակի, Տավուշի, Սյունիքի և Գեղարքունիքի մարզերի 370 դպրոցներին և նախակրթարաններին։